Ay'da Hermatit Bulundu! Dünya'nın Oksijeni, Ay'ı Paslandırıyor Olabilir mi?

Çoğu gezegen bilimciyi şaşırtacak şekilde, Hawai'i Jeofizik ve Planetoloji Enstitüsü (HIGP)'nde yardımcı araştırmacı görevindeki Shuai Li liderliğide yürütülen çalışmada, Ay'ın yüksek bölgelerinde oksitlenmiş demir minerali olan Hermatit keşfedildi.

Demir, oksijenle oldukça reaktiftir. Dünya'da sıklıkla görülen kırmızımsı pası oluştururlar. Ancak Ay yüzeyinin ve katmanlarının oksijenle teması yoktur. Bu nedenle Ay yüzeyinde de bozulmamış demir oldukça yaygındır. Ayrıca Apollo görevinden gelen mineral örneklerinin hiçbirinde yüksek oranda oksitlenmiş demire rastlanmamıştır. Buna ek olarak, Güneş'ten gelen rüzgarların taşıdığı Hidrojen atomları, Ay yüzeyini bombalamakta ve demirin paslanıp Hermatit oluşturmasını zorlaştırmaktadır. Bu nedenle Ay yüzeyinde Hermatit bulunduğunun keşfi, oldukça beklenmeyen bir gelişmedir. Shuai Li konu hakkında şöyle diyor:

Bizim hipotezimiz, Ay yüzeyindeki Hermatit'in, Ay Dünya'nın manyetosferindeyken, güneş rüzgarlarının Dünya atmosferinin en dış katmanındaki oksijeni Ay yüzeyine milyarlarca yıl boyunca taşıyarak, Ay yüzeyindeki demiri oksitlemesiyle oluştuğu yönündedir.

Bu keşfe imza atmak için, Li, HIGP (Hawai'i Jeofizik ve Planetolj Enstitüsü)'li profesör Paul Lucey ve NASA JPL'de çalışan yardımcı yazarlar, Hindistan'ın Chandraayan-1 projesi içinde bulunan Ay Mineraloji Haritacısı (M3) tarafından elde edilen Hiperspektral Yansıma verilerini incelediler.

Bu keşif Li'nin 2018 yılında yaptığı Ay'daki donmuş suyun keşfinin devamı niteliğinde. Şöyle anlatıyor:

Kutup bölgelerinden elde edilen M3 verilerini incelediğimde, Ay'ın alçak bölgelerinde veya Apollo görevlerinden elde ettiğimiz bulgulardan farklılık gösteren spektral özellikler ve desenlere ulaşıldığını buldum. Ay'da su ve kayaların tepkime verip vermediğini merak ettim. Aylar süren incelemeler sonuncunda, Hermatit'e ait olan imzayi incelediğimi fark ettim.

Ekip, Hermatit'in bulunduğu bölgeleri buldular ve yüksek bölgelerde bulunan suyla ilişkilendirdiler ve Hermatit'in su kütlesinin kenar kısmında, her zaman Dünya'ya bakan kısmında daha yoğun olduğunu buldular. Li, şöyle diyor:

Ay'ın Dünya'ya yakın kısmında yoğunlaşan Hermatit, olayın Dünya ile ilişik olduğunu gösteriyor olabilir. Bu bana, Japon Kaguya görevinde yapılan, Ay Dünya'nın manyetosferi içindeyken, Güneş rüzgarlarının Dünya'nın atmosferinin en dış katmanını, Ay yüzeyine doğru sürükleyebileceğinin keşfini hatırlattı. Yani Dünya'nın atmosferindeki oksijen, Hermatit'in oluşumundaki ana oksidant olabilir. Su ve gezegenler arası toz da büyük roller oynamış olabilirler.

Ne ilginçtir ki, diğer bölgelerden daha az olmasına rağmen, Hermatit, Ay'ın Dünya'ya uzak olan, belki de oksijenin hiç ulaşamadığı bölgesinde de yok değil. Aslında Ay'ın yüksek kesimlerinde gözlemlenen az miktardaki (< ~0.1 ağırlık %) su da Dünya'ya uzak kısımdaki Hermatit oluşumuna sebep olmuş olabilir. Ki bu, su bakımından fakir, S-tipi asteroidlerdeki Hermatit oluşumunu yorumlamamıza da yardımcı olurdu.

Tüm Reklamları Kapat

Bu keşif bizim kutup hakkında sahip olduğumuz bilgileri yeniden şekillendirecek. Dünya, Ay'ın yüzeyinin günümüzdeki haline gelmesinde büyük bir rol oynamış olabilir."

Astrokimya ile ilgili diğer içerikler ›

• Asteroit Nedir? Asteroitlerin Kimyasal Yapıları Hakkında Neler Biliyoruz?
• Mars'ta Karbondioksitten Oksijen Üretebilecek Elektronik Bir Ağaç: MOXIE
• Hepimiz Yıldız Tozuyuz! Ama Nasıl? Ne Kadar?

Araştırma ekibi şimdi, NASA'nın ARTEMIS görevlerinin kutup bölgelerinden Hermatit örnekleri getirebileceğini umuyor. Hermatit örneklerinin kimyasal imzaları Ay yüzeyindeki Hermatit'in Dünya kaynaklı oksijen tarafından oksitlenip oksitlenmediğini kanıtlayabilir. Ve böylece Dünya'nın atmosferinin yıllar içindeki gelişimini gözler önüne serebilir.