Atalarımızın Y Kromozomu, Neandertaller'in Y Kromozomunun Yerini Aldı!
The Scientist
- Çeviri
- Evrimsel Biyoloji
- İnsan Evrimi
Bu haber 4 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Science dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, Neandertaller'in Y kromozomu, modern insanın Y kromozomuna, Avrasya'da Neandertaller ile aynı dönemde yaşayan bir başka arkaik hominin olan Denisovalılar'dan daha çok benziyordu![1]
Bu, çekirdek genomunun diğer kromozomlar üzerinden yapılan analizleriyle tezat oluşturuyor: Yaygın genom analizlerine göre Neandertaller ve Denisovalılar, modern insanların atalarından ayrılmış bir soydaki kardeş gruplardır. Araştırmacıların analizi, Denisovalılardan elde edilen en eski Y kromozomu verileriyle, Neandertaller'e ait ilk geniş kapsamlı Y kromozom verilerine dayanıyor. Buna göre, daha eski Neandertaller'in Denisovan-benzeri bir Y kromozomuna sahip olduğu; ancak 370.000-100.000 yıl kadar önce Neandertaller'in modern insanlarla melezleşmesiyle kromozomlarının, modern insanların Y kromozomları ile yer değiştirdiğini gösteriyor. Araştırmaya katılmasa da makale hakkında yorum yazmış olan, Aarhus Üniversitesi’nde evrimsel biyolog olan Mikkel Heide Schierup şöyle diyor:[2]
Bu gerçekten de harika bir sürpriz! diyor. Neandertal genomunun geri kalanının sadece yüzde birkaçının modern insan DNA'sından oluştuğu görülüyor. Bu çalışma, Avrasya'nın dört bir yanına yayılan ve on binlerce yıl arayla tarihlenen yerlerde ortaya çıkarılan üç farklı Neandertal bireyinin hepsinin, modern insanlarınkine benzer Y kromozomları taşıdığını buldu. Bu, Y kromozomunun Neandertal popülasyonunda yaygın bir şekilde yer değiştirdiğini gösteriyor. Oldukça dramatik bir olay.
Son yıllarda, bir dizi geniş kapsamlı Neandertal ve Denisovan genomu yayınlandı; ancak bunlar dişi oldukları için, arkaik homininlerin Y kromozomları hakkında çok az dizge verisi vardı.[3] Y kromozomu yapısını daha iyi anlamak için, Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü'nden hesaplamalı biyolog Janet Kelso ve meslektaşları, yıllar içinde bulunan arkaik erkek homininlerden örnekleri derinlemesine inceledi.
Araştırmacılar, tümü 53.000 yıldan kısa bir süre öncesine dayanan üç yeni Neandertal kalıntısı ve iki eski Denisovan örneğinden, hominin DNA'sını zenginleştirmek için çeşitli teknikler kullandılar. Kelso'nun doktora öğrencisi Martin Petr, özellikle Y kromozom dizilerini bulup çıkarmak için sondalar tasarladı. Daha sonra araştırmacılar, her arkaik bireyin Y kromozomu için dizge verisinin yaklaşık 7 milyon baz çiftini derledi ve sekansları Afrika kökenli ve Afrika kökenli olmayan modern insanlardan gelenlerle karşılaştırdı. Petr şöyle diyor:
Ortaya çıkan en çarpıcı şey, üç Neandertal Y kromozomunun da, Denisovan Y kromozomlarından çok modern insan Y kromozomları ile daha çok benzemesi oldu.
Araştırmacıların beklediği şey bu olmasa da, bu modeli ilk kez görmediklerini belirtiyor; Neandertallerin mitokondriyal genomu, kardeş gruplarından çok, modern insanların mitokondriyal dizilimlerine benziyor.
Almanya’da Tübingen Üniversitesi’nde paleogenetikçi olan Cosimo Posth, tek soydan gelen her iki işaretleyicinin, yani hem Y kromozomunun hem de mitokondriyal DNA’nın aynı hikayeyi göstermesinin dikkate değer olduğunu söylüyor. O ve meslektaşları, 2017 yılında çok eski bir Neandertal grubundan gelen materyalleri analiz ederek mitokondriyal DNA'larının (mtDNA) Denisovan mitokondriyal genomuna daha benzer olduğunu ortaya çıkarmışlardı.[4]
Bu bulgu, Petr'in mtDNA benzerliği kalıpları için "şu anda en yaygın olarak kabul edilen model" olduğunu söylediği şeye yol açtı: Neandertaller başlangıçta Denisovan benzeri bir mitokondriyal genom taşıyordu; fakat bu, Afrika'dan ayrılan ve Neandertallerle melezleştikleri Avrasya'ya göç eden eski bir modern insan soyundan gelen mtDNA ile değişti.
Petr, Kelso ve meslektaşları Y kromozomunun paralel bir kader izlediğinden şüpheleniyor.
Aynı zamanda gerçekleşmiş olabileceğinin son derece olası olduğunu düşünüyorum. Bir üreme olayı yoluyla olmasa da, zamanın bir döneminde...
Çalışmaya dahil olmayan, San Francisco'daki California Üniversitesi'nde evrimsel bir genetikçi olan Tony Capra da aynı fikirde:
Bence bu, yer değiştirme hipotezini kesinlikle destekliyor. Bu şekilde Denisovanların, hem mitokondri hem de Y kromozomu için modern insanların ve Neandertallerin dış grubu olmasıyla aynı modeli görüyoruz.
Araştırmacılar, hem mitokondriyal genomun hem de Y kromozomunun Neandertal popülasyonuna tesadüfen yayılmasının pek olası olmadığını düşünüyor. Daha olası olan, modern insan DNA'sının onu taşıyan Neandertallere seçici bir avantaj sağlamış olması. Schierup, The Scientist dergisine şöyle konuştu:
Seçici faktörün ne olduğunu bilmiyoruz ama bir faktöre ihtiyaç var gibi görünüyor; çünkü modern Y kromozomunun yaklaşık 50.000 yıl önce yayıldığını düşünürsek, bu en fazla birkaç yüz bin yıl önce gerçekleştiği tahmin edilen bir kromozomun bir popülasyonda modern insanlarla melezleşerek yayıldığını görmek için nispeten kısa bir zaman.
Posth ise şöyle diyor:
Evrim Ağacı'nın çalışmalarına Kreosus, Patreon veya YouTube üzerinden maddi destekte bulunarak hem Türkiye'de bilim anlatıcılığının gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz, hem de site ve uygulamamızı reklamsız olarak deneyimleyebilirsiniz. Reklamsız deneyim, sitemizin/uygulamamızın çeşitli kısımlarda gösterilen Google reklamlarını ve destek çağrılarını görmediğiniz, %100 reklamsız ve çok daha temiz bir site deneyimi sunmaktadır.
KreosusKreosus'ta her 10₺'lik destek, 1 aylık reklamsız deneyime karşılık geliyor. Bu sayede, tek seferlik destekçilerimiz de, aylık destekçilerimiz de toplam destekleriyle doğru orantılı bir süre boyunca reklamsız deneyim elde edebiliyorlar.
Kreosus destekçilerimizin reklamsız deneyimi, destek olmaya başladıkları anda devreye girmektedir ve ek bir işleme gerek yoktur.
PatreonPatreon destekçilerimiz, destek miktarından bağımsız olarak, Evrim Ağacı'na destek oldukları süre boyunca reklamsız deneyime erişmeyi sürdürebiliyorlar.
Patreon destekçilerimizin Patreon ile ilişkili e-posta hesapları, Evrim Ağacı'ndaki üyelik e-postaları ile birebir aynı olmalıdır. Patreon destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi 24 saat alabilmektedir.
YouTubeYouTube destekçilerimizin hepsi otomatik olarak reklamsız deneyime şimdilik erişemiyorlar ve şu anda, YouTube üzerinden her destek seviyesine reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. YouTube Destek Sistemi üzerinde sunulan farklı seviyelerin açıklamalarını okuyarak, hangi ayrıcalıklara erişebileceğinizi öğrenebilirsiniz.
Eğer seçtiğiniz seviye reklamsız deneyim ayrıcalığı sunuyorsa, destek olduktan sonra YouTube tarafından gösterilecek olan bağlantıdaki formu doldurarak reklamsız deneyime erişebilirsiniz. YouTube destekçilerimizin reklamsız deneyiminin devreye girmesi, formu doldurduktan sonra 24-72 saat alabilmektedir.
Diğer PlatformlarBu 3 platform haricinde destek olan destekçilerimize ne yazık ki reklamsız deneyim ayrıcalığını sunamamaktayız. Destekleriniz sayesinde sistemlerimizi geliştirmeyi sürdürüyoruz ve umuyoruz bu ayrıcalıkları zamanla genişletebileceğiz.
Giriş yapmayı unutmayın!Reklamsız deneyim için, maddi desteğiniz ile ilişkilendirilmiş olan Evrim Ağacı hesabınıza üye girişi yapmanız gerekmektedir. Giriş yapmadığınız takdirde reklamları görmeye devam edeceksinizdir.
Yine de değişimin tam olarak ne zaman başladığını bu noktada tespit etmek imkansızdır.
Martin Petr, modern insanların Y kromozomunun geri melezlemenin (introgresyon) ardından Y’nin yayılmasını destekleyecek küçük uygunluk avantajlarını bile gösteren birçok simülasyon oluşturdu. Petr, Neandertaller'in çok küçük popülasyonlar halinde uzun dönemler yaşadıklarını, bunun ise zararlı mutasyonları ayıklama konusunda doğal seçilimi daha az etkili hale getirdiğini açıkladı. Y kromozomunun yeniden birleşememe özelliğiyle birlikte, Neandertal Y kromozomunun modern insan kromozomunda olmayan zararlı mutasyonlar biriktirmiş olması mümkündür.
Petr, Kelso ve diğerleri, daha yaşlı Neandertal bireylerinden alınan Y kromozom dizilim verilerinin, modern insan türü ile değiştirilmeden önce esas Y kromozomunu taşıyıp taşımadıklarını ortaya çıkaracağını umduklarını söylüyorlar. Kelso:
Yeterince iyi Y kromozomumuz varsa, zararlı mutasyonları bile karşılaştırabiliriz ve daha eski Neandertal Y kromozomunun gerçekten de daha fazla mutasyona sahip olup olmadığına bakabiliriz.
Capra ise şöyle diyor:
Bu sonuçla ilgili gerçekten sevdiğim şey de bu. Daha eski Neandertallerin Y kromozomlarının nasıl görünmesi gerektiği konusunda çok spesifik bir tahminde bulunuyor. Neandertallerin ve modern insanların Y kromozomları ile Denisovan Y kromozomu arasındaki genetik farklılıklara bakarak, sahip olduğumuz Y kromozom dizilerinin daha işlevsel analizlerini görmek istiyorum. Y kromozomlarındaki bu varyantların ne işe yaradığını gerçekten merak ediyorum.
Posth, yeni bulguların hominin tarihinin dinamik doğasını vurguladığını söylüyor:
Kıtaları izole varlıklar olarak düşünmeyi bırakmalıyız. Zaman içinde Afrika ve Avrasya arasında çok sayıda temas oldu ve bu, Neandertallerin ve modern insanların genomunda saptanabilir bir iz bırakıyor.
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna Git-
9
-
5
-
3
-
3
-
2
-
1
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: The Scientist | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. Petr, et al. (2020). The Evolutionary History Of Neanderthal And Denisovan Y Chromosomes. Science, sf: 1653-1656. doi: 10.1126/science.abb6460. | Arşiv Bağlantısı
- ^ M. H. Schierup. (2020). The Last Pieces Of A Puzzling Early Meeting. Science, sf: 1565-1566. doi: 10.1126/science.abe2766. | Arşiv Bağlantısı
- ^ F. Mendez, et al. (2016). The Divergence Of Neandertal And Modern Human Y Chromosomes. The American Journal of Human Genetics, sf: 728-734. doi: 10.1016/j.ajhg.2016.02.023. | Arşiv Bağlantısı
- ^ C. Posth, et al. (2017). Deeply Divergent Archaic Mitochondrial Genome Provides Lower Time Boundary For African Gene Flow Into Neanderthals. Nature Communications, sf: 1-9. doi: 10.1038/ncomms16046. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 21/12/2024 21:38:18 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/9499
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in The Scientist. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
