Ada Uysallığı: Adalarda Yaşayan Hayvanlar Daha Uysal Olacak Biçimde Evrimleşiyor!

Charles Darwin, Galapagos adalarını ziyaret ettiğinde orada yaşayan çoğu hayvanın insanlardan ne kadar çok korktuğunu notlarında şöyle ifade ediyor:

Burada bir silah bulundurmak neredeyse gereksiz.

Bu tuhaflıklar onun hayvanların, avcılardan uzak ve yoksun olan adalarda daha uysal olduğu fikrine destek sağladı. Günümüzde ise Fort Wayne’deki Indiana-Purdue Üniversitesi’nden William Cooper Jr, Darwin’in hipotezini dünyanın farklı bölgelerinden 66 farklı kertenkele üzerinde denedi. Sonuç olarak adada yaşayan türlerin, kıtalardaki akrabalarına göre daha uysal olduğunu keşfetti ve bu keşif bu klasik görüş için en güçlü kanıt durumunda bulunuyor. Sonuçlar, Proceedings of the Royal Society B bilim dergisinde yayınlandı.

Birkaç çalışma ve henüz yayınlanmamış raporlar gösteriyor ki yaşadıkları adada avcı sayısı az olan belirli türler daha çok cana yakınlar ancak vahşi kediler gibi avcıların bulunduğu adalardaki türler kaçmaya daha fazla eğilimliler. Cooper bu konu hakkında şunları söylüyor:

Adalardaki uysallık hakkında bu kadar çok kanıt olmasına rağmen kimse henüz bunun herhangi bir grupta gözlenebilen bir fenomen olduğunu pekiştirmedi. Biz ise gösterdik ki geniş bir av grubu – kertenkeleler – için gözle görülebilir bir uyanıklığa karşı bir durum var.

Bazı Canlıların Uysallaşması...

Los Angeles’taki Kaliforniya Üniversitesi’nden canlıların davranışlarıyla ilgilenen ve çalışma hakkında konuşan Dan Blumstein diyor ki:

Ada uysallığı eski bir fikir, ama hakkında henüz birkaç test bulunuyor. Bu araştırma ise kertenkelelerdeki ada uysallığının sebeplerini ikna edici bir şekilde gösteren gerekli bir çalışma.

Cooper ve meslektaşları, eski çalışmalara baktılar ve hangi kertenkelenin bir araştırmacı yaklaşırken kaçmaya başladığı hakkındaki veri ile karşılaştırdılar. Garantici bir yaklaşım sergileyerek, kertenkelelere işaret eden araştırmacılar tarafından yapılan çalışmaları, hayvanlara belli ve sabit bir hızda yürümelerine göre değil de, daha hızlı veya daha yavaş yürümelerine göre yaklaşan çalışmaları veya insanlar tarafından yaşamalanı edinilmiş popülasyonları ele alan çalışmaları elediler.

Cooper ve takımı, Avrasya’da yaygın bulunan kertenkeleden (Zootoca vivipara) Galapagos adalarındaki deniz iguanasına (Amblyrhynchus cristatus) kadar 66 farklı tür ile ilgili veriler elde ettiler. Sonuçlar açıkça gösteriyor ki anakaradan uzak adalarda yaşayan kertenkelelere, anakarada yaşayanlara oranla insanlar daha kolay yaklaşabiliyor.

Cooper ve takımına göre ada ekolojisi, evrimsel tarihteki bir özelliği baskılamak açısından çok önemli durumda bulunuyor. Ayrıca Cooper ve takım arkadaşları, birbirlerine yakın olan kertenkelelerin bile farklı kaçış davranışları sergilediğini ve birbirlerinin evrimsel ilişkilerinin çoğunlukla alakasız olduğunu gösterdiler.

Sonuçlar neden adada yaşayan kertenkelelerin, anakaralarda yaşayanlara göre daha uysal olduğunu açıklamıyor, ancak adalardaki avcı eksikliği asıl nedenmiş gibi görünüyor. Ürkek eğilimli hayvanlar, sebepsizce değerli kaynakları terk edebilir ve bunun sonucunda doğal seçilimin bu özellikleri herhangi bir avcının yokluğunda ve ya seyrekliğinde ayıklaması beklenir.

Cooper bu fikri test etmek istiyor, ama aynı zamanda farklı adalardaki avcıların yoğunlukları ve tipleri ile ilgili sayılara ulaşmanın zor olduğunu belirtiyor.