Aşı Karşıtlarının Fonladığı Çalışma, Otizm ve Aşı Arasında Bir İlişki Olmadığını Gösterdi!

Günümüzdeki çoğu uzman, çocukluk aşılarının otizme sebebiyet verdiği inancının hiçbir bilimsel dayanağı olmayan, çürütülmüş bir iddia olduğunda hemfikirdir. Çocukluk aşıları ile otizm arasında hiçbir ilişki olmadığını gösteren çalışmaların sayısı yıldan yıla artsa da, bazı aşı karşıtı gruplar, çocukluk aşılarının aslen sinirbilim gelişimiyle alakalı bir olay olan otizm riskini artırmakta sorumlu olduğunu iddia ediyor. Öyle ki, aşı karşıtı grupların sıklıkla referans gösterdiği en meşhur çalışmalardan birisi, yalan verilerle uydurulduğunun fark edilmesi üzerine geri çekilmişti.^[1]

Aşı Karşıtları, Otizm ile Aşıları İlişkilendirmeye Çalışan Bir Araştırmayı Fonlarsa...

Bilimsel gerçeklere rağmen, aşı karşıtı hareketle ilgili organizasyonlar, aşıların çocukların sağlığını tehdit ettiğini gösteren bir kanıt bulmayı umuyorlar. Örneğin, otizm savunma organizasyonu SafeMinds, yakın zamanda aşıların çocuklarda otizme yol açtığını kanıtlaması umuduyla bir araştırmaya yatırım yaptı. Ama amacı belli çevresel maruziyetlerin otizme bağlantılı olabileceğini bilinçlendirmek olan bu çaba, organizasyon için geri tepmişe benziyor; çünkü SafeMinds’ın desteklediği çalışma, otizm ve aşılar arasında bir bağlantı var olmadığını gösterdi.

Aşılanan Maymunlarda Hiçbir Davranışsal Değişim Yaşanmadı!

2003 ile 2013 yılları arasında SafeMinds; University of Texas Southwestern School of Medicine, University of Washington, Johnson Center for Child Health & Development ve diğer araştırma enstitülerinden bilim insanlarına, standart miktarda çocukluk aşısı uygulanmış Hint şebeklerinin davranışsal ve beyinsel değişimlerini değerlendiren uzun süreli bir araştırma yürütmeleri için 250,000 dolar temin etti (aşı güvenliliğini sorgulayan başka bir organizasyon olan The National Autism Association da bu araştırma için finansal destek sağladı). Uzun süren projenin son makalesi, Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde yayımlandı.^[2] İçerisinde, araştırmacılar aşıların primatlarda hiçbir beyinsel ya da davranışsal değişikliğe sebep olmadığı kararına vardı.

PNAS makalesi, 2008 ve 2014 yılları arasında Washington Ulusal Primat Araştırma Merkezi’nde yürütülen, 17 bebek makaktaki ilk pilot programının tamamlanmasından sonra gerçekleşen tam boyutlu araştırmanın buluşlarını bildiriyor. Tüm çalışma altı gruba ayrılan, 12 ila 18 aylık, 79 bebek erkek makak içeriyordu. İki grup, bir çocuğun eksiksiz aşı programına uygun olarak thimerosal içeren aşılar aldı; diğer ikisine TCV ("Typhoid Conjugate Vaccine", yani "Tifo Konjugat Aşısı") içermeyen kızamık, kabakulak ve kızamıkçık (MMR) aşısı verildi ve son ikisi de kontrol grubu olarak salin enjeksiyonu aldı. Her bir durumda maymunlar başka alt gruplara da ayırıldılar: Yarısı U.S. Centers for Disease Control and Prevention tarafından, 1990’larda önerilen hızlandırılmış bir aşılama programında, yarısı da 2008’in önerilen programındaydı.

Timerosal, Hiçbir Sağlık Sorununa Sebep Olmadı!

Aşı karşıtı aktivistler hem cıva temelli antifungal ve antiseptik bir koruyucu olan timerosal hem de MMR aşılarının otizmle bağlantılı olduğunu iddia ediyorlar. Timerosal, 1990’ların sonlarında çoğu aşıdan kaldırılmıştı. Ama araştırmacılar, yine de potansiyel sağlık etkilerini incelemek istedi. Sonra araştırmacılar maymunları yeni otizm-vari sosyal davranışlar -korku, içe kapanma, sallanma, ellerini birbirine kenetleme ve stereotipi (tekrarcı davranış) gibi- gösterip göstermediklerini görmek için, birlikte kafeslere koydular. Maymunların davranışlarının değişmediğini rapor ettiler. Aynı araştırmacıların bazıları tarafından Environmental Health Perspectives’te yayımlanan başka bir makale, aynı maymun grubunun öğrenme ve sosyal davranışlarını inceleyip, aşıların gelişimlerini hiçbir şekilde etkilemediğini keşfetmişti.^[3]

Aşılanan Maymunların Beyinlerinde Hiçbir Değişim Yoktu!

PNAS makalesi için araştırmacılar, aynı zamanda ötenazi yoluyla primatların beyinlerinin ölüm sonrası analizlerini de yürüttüler. Ekip; serebellum, amigdala ve hipokampüs bölgelerinin hacim ve yoğunluğundakilerde de dahil olmak üzere beyin anormallikleri bulmaya çalıştı; ki bu bölgelerin hepsi de otizmli çocuklarda farklı varyasyonlara sahip olmaları ile bilinirler. Ayrıca Purkinje hücreleri olarak bilinen belirli bir tipteki beyin hücrelerinin sayı ve boyutlarına baktılar; bazı çalışmalar otizmli çocukların beyinlerinde daha az Purkinje hücreleri olduğunu göstermişti. Araştırmacılar kontrol grubu ile aşılı grup maymunlarının beyin karşılaştırmalarında belli farklılıklar bulmadıklarını söylediler.

Sonuçlar, Aşı Karşıtlarını Üzdü...

SafeMinds, araştırmaya yatırım yapan kâr amacı gütmeyen organizasyon, sonuçlardan memnun değil. Grubun temsilcileri bulguların hem önceki pilot çalışma hem de organizasyonun araştırmacılardan aldığı ara gelişim raporlarıyla çeliştiğini söylüyor.

University of Pittsburgh’de yapılan pilot çalışma; ikisi de 2010’da yayımlanan, aşıların gerçekten bebek makaklardaki beyin gelişimini etkilediğini gösteren iki makalenin oluşturulmasının sebebi oldu. Acta Neurobiologiae Experimentalis’de yayımlanan bir makale, 4 ve 6 aylıklar iken 1990’lardaki çocukluk aşısı programının tamamını alan ve peşine MRI ile PET taramalarından geçen maymunların beyinlerinin amigdala bölümlerinin gelişimini inceledi.^[4]

Araştırmacılar aşıları alan maymunların amigdala hacminin, almayanlarınkinden farklı olduğunu rapor etti. Aynı zamanda aşı grubundaki maymunların beyinlerindeki opioid reseptörlerindeki farklılıklarını da rapor ettiler. Journal of Toxicology and Environmental Health dergisinde yayımlanan diğer makale, tek bir doz thimerosal içeren hepatit B aşısı alan grup ile kontrol grubundaki bebek maymunların refleks farklılıklarını karşılaştırdı.^[5] Bahsi geçen makalede, araştırmacılar "maruz kalan hayvanlarda maruz kalmayanlara kıyasla eşeleme, koklama ve emme reflekslerinde kayda değer bir gecikme" olduğunu rapor etti.

SafeMinds, Kendi Fonladıkları Bilim İnsanlarına İftira Atmaktan Çekinmiyor!

SafeMinds, bu değişimlerin hepsinin aşılama ve otizm arasında karşılıklı bir ilişki öne sürdüğünü iddia etti. Ama Autism Science Foundation'ın baş bilim yöneticisi Alycia Halladay’in de ifade ettiği gibi bu bulguların otizmle ilgili herhangi bir şey ifade ettiği söylenemez. Halladay, şöyle söylüyor:

Aşı uygulanmasının ardından bir organizmada birçok biyolojik etkinin gözlemlenmesi olasıdır, lakin bu otizme sebebiyet verecek demek değil.

SafeMinds aynı zamanda yeni PNAS çalışmasının arkasındaki araştırma ekibinin verilerini aralardan kendilerince seçmiş olabileceklerine inanıyor. SafeMinds müdürü, tescilli bir hemşire olan Lyn Redwood, 2013’te araştırmacılardan aşı gruplarının belirli tipteki hipokampal hücrelerinde "istatiksel olarak kayda değer" %11’lik bir düşmeyi bildirdikleri bir e-mail aldığını söylüyor. Ama yazarların bu bulguları yeni makaleye dahil etmediklerini belirtiyor.

Verilerde Hiçbir Sorun Yok!

Johnson Center for Child Health & Development’ın araştırma müdürü, Department of Psychiatry at the University of Texas Southwestern Medical Center’daki ek öğretim üyesi, projenin baş araştırmacılarından ve tüm dört makalenin yardımcı yazarı olan Dr. Laura Hewitson, e-mail gönderildiğinde "tüm hayvanlar üzerindeki çalışma tamamlana kadar üretilen tüm verilerin sadece 'geçici veriler' olarak görülmesi gerektiği"nin SafeMinds’a açıkça belirtildiğini söylüyor. Hewitson, takımı pilot programdan geniş skalaya geçtiğinde de çalışmanın hiçbir yönteminin değişmediğini ekledi. Newsweek’e konuşan Hewitson, şöyle diyor:

Aynı değerlendirmeler, insan olmayan primat yavruları ile yılların tecrübesine sahip davranış bilimciler tarafından daha fazla primatla yapıldı. Örneğin pilot çalışmada doğumdan 14 günlüğe kadar 13 farklı neonatal [Ç.N. Yeni doğana ait] refleksi sadece iki grup hayvanda inceledik. Güncel çalışmada aynı 13 refleksi ve ek olarak altı taneyi daha doğumdan 21 günlüğe kadar altı grup hayvanda inceledik - ki bu, çok daha kapsamlı bir deneysel tasarım.

Hewitson; veri toplanması ve analizine dahil olan araştırmacı, teknisyen ve davranış bilimcilerin hiçbirinin hangi maymunların aşı, hangilerinin kontrol grubunda olduğunu bilmediğini ekledi. Araştırmacılar aynı zamanda veri toplandığında "koruma zinciri" protokolünü uyguladılar; yani burada tüm veri setlerinin kontrol, transfer ve analizlerini gösteren kronolojik belgelemeyi incelediler. Hewitson, takımının bütün veri analizlerinde bağımsız bir istatistiksel danışman kullandığını ve dışarıdan iki farklı akademik enstitüden iki ilave müfettişin grubunun bulgularını onayladığını söyledi. Şöyle anlatıyor:

Gördüğünüz üzere verilerin doğruluğunu sağlama almak için yapabileceğimiz her şeyi yaptık. Yardımcı yazarlarım ve ben yayımlanmış bulgularımızın arkasındayız. Güncel çalışmanın kapsamlı doğası -dahil olan az hayvan sayısı dikkate alındığında- neden pilot çalışma bulgularının yüksek miktarda dikkat ile yorumlanması gerektiğinin altını çiziyor.

Aşı Karşıtlığı: Bilimsel Şüphe Değil, Sahtebilimsel Paranoya!

Ama SafeMinds başkanı Sallie Bernard, hiç değilse en yeni verilerin yeniden analizini görmek istediğini söylüyor:

Biz bu veri setlerinin içine gömülmüş, potansiyel olarak bu aşı programına olumsuz bir tepkisi olan ve insan yavrularına ne olduğunu yansıtacak hayvanlar olduğunu düşünüyoruz. Aşı alanların çoğunluğu iyi, ama aşılarına karşı olumsuz bir tepkisi olan bir alt grup olduğuna da inanıyoruz. Kümelenmiş veriye değil, ham veriye bakarak o tepkiyi veren alt grubu bulabiliriz.

Halladay, SafeMinds’a çalışmayı finansal olarak destekledikleri için saygılarını sunuyor ama bazı otizm savunucularının yanlış soruları sorabileceğinden endişeleniyor.

Çevresel çalışmalara yatırım yapmayı bırakalım demiyorum, çünkü çevrenin sinirsel gelişimi etkilediğini biliyoruz.

Halladay aşıların otizme yol açtığı iddiasını reddetme zorluğunu "whac-a-mole oynamaya" [Ç.N. Deliklerden çıkan nesneleri bir çekiç yardımıyla vurarak puan kazanmaya dayalı bir oyun] benzetiyor.

En başta önerilen ilişki, MMR aşıları ile otizm arasındaydı. Sonra bunun yanlışlığı ispatlandı. Peşine, aşılardaki thimerosal bileşenleriydi; şimdi bunun yanlışlığı, amacı özel olarak bu soruyu incelemek için dikkatlice tasarlanmış olan bir hayvan model çalışmasında daha da ispatlandı. Aynı zamanda ilişkinin aşı zamanlamasından dolayı olduğu da önerilmişti, fakat onun da yanlışlığı ispatlandı. Hedef sürekli değişiyor gibi ve beklenti ise şu: bilimsel kaynakların bu hipotez edilen bağlantının her yeni modifikasyonunu incelemek için çevrilmesi gerektiği.