Argon

Özellikler

Argon (Ar) atom numarası 18 olan ve periyodik tablonun 18. grubunda yer alan bir kimyasal elementtir. Argon, %0,934 (9340 ppmv) ile, Dünya atmosferinde en bol bulunan üçüncü gazdır. Doğada su buharından iki kat, karbondioksitten 23 kat ve neondan 500 kat daha fazla bulunur.

Argon, gezegenimizde en sık rastlanan asal gazlardan biridir ve yer kabuğun %0,00015’ini oluşturur. Dünya atmosferindeki argonun neredeyse tamamı, yer kabuğundaki potasyum-40'ın bozunmasından üretilen radyojenik argon-40'tır. Argon-36, süpernovalarda yıldız nükleosentezi tarafından en kolay şekilde üretildiği için, evrende en yaygın biçimde görülen argon izotopudur. Argon, suda oksijenle yaklaşık olarak aynı çözünürlüğe sahiptir ve azottan 2,5 kat daha fazla çözünür. Renksiz, kokusuz, yanıcı özelliklerine sahiptir.^[1] Fakat tüm fazlarında toksik özellik göstermemektedir.^[1] Argon, çoğu koşulda kimyasal olarak inerttir ve oda sıcaklığında hiçbir kararlı bileşik oluşturmaz.

Argon asal gaz olmasına rağmen, çeşitli koşullar altında bazı bileşikler oluşturabilir.^{[2], [3]} Argonun nötr temel kimyasal bileşikleri günümüzde HArF ile sınırlı olarak bilinse de argon atomları bir su molekülleri kafesi içinde hapsolduğunda argon su ile klatratlar oluşturabilir.

Bulunma Sıklığı ve Üretimi

Kozmik bollukta argon, kimyasal elementler arasında yaklaşık 12. sırada yer almaktadır. Argon, atmosferin ağırlık olarak %1.288'ini, hacimce %0.934'ünü oluşturur ve kayalar gömülü olarak bulunur. Kararlı izotop olan argon-40, Dünya'da bulunan argonun %99,60'ını oluşturur. Argon-36 ve argon-38, Dünya'nın argon rezervinin sırasıyla %0.34 ve %0.06'sını oluşturur. Potasyum içeren minerallerde nadir de olsa bulunan doğal radyoaktif izotopunun bozunmasıyla karada bulunan argonun büyük bir kısmı oluşur. Argon, sıvı havanın fraksiyonel damıtılmasıyla büyük ölçekte izole edilir. Gazla doldurulmuş elektrik ampullerinde, radyo tüplerinde ve Geiger sayaçlarında kullanılır.

Uygulama ve Kullanım Alanları

Argon genellikle inert bir atmosfere ihtiyaç duyulduğunda kullanılır. Bu şekilde titanyum ve diğer reaktif elementlerin üretiminde kullanılır. Ayrıca, kaynak alanını korumak için kaynakçılar tarafından ve akkor ampullerde oksijenin filamanı aşındırmasını önlemek için de kullanılır. Argon, floresan tüplerde ve düşük enerjili ampullerde de tercih edilir.

Düşük enerjili bir ampul genellikle argon gazı ve cıva içerir. Ampul açıldığında, elektrik akımı gazın içinden geçerek UV ışığı üretir. Ampulün iç yüzeyindeki kaplama, UV ışığı ile etkin hâle gelerek parlamaya başlar. Çift camlı pencerelerde, bölmeler arasındaki boşluğu doldurmak için de genellikle argon kullanır. Lüks arabaların lastiklerinde ise kauçuğu korumak ve yol gürültüsünü azaltmak amacıyla argon kullanımı tercih edilebilir.

Tarihi

Argon, Dünya atmosferinde bol miktarda bulunmasına rağmen; Lord Rayleigh ve William Ramsay'in bu elementi sıvı havadan ilk kez ayırmayı başardığı 1894 yılına kadar keşfedilemedi. Aslında gaz ilk olarak, 1785 yılında, havanın yaklaşık %1'inin en zorlu koşullarda bile tepki vermeyeceğini belirten Henry Cavendish tarafından bahsedilmişti. Fakat argon soy gazının tam olarak keşfi; havadan elde edilen nitrojenin yoğunluğu ile, amonyak ayrıştırılmasından elde edilen nitrojenin neden farklı olduğunu anlamaya çalışan Lord Rayleigh ve William Ramsay'in araştırması sırasında gerçekleşmiştir.

Etimolojisi

"Argon" adı, elementin neredeyse hiç kimyasal reaksiyona girmediği gerçeğine atıfta bulunarak "tembel" veya "inaktif" anlamına gelen Antik Yunanca "ἀργόν" kelimesinden türemiştir. Dış atomik kabuktaki tam argonu sabit ve diğer elementlerle bağlanmaya dirençli hale getirir.

Önlem ve Güven

Argonun Sağlık Etkileri

• Maruz kalma yolları: Bu madde solunduğunda vücut tarafından emilebilir.
• Soluma riski: Muhafaza kaybında, bu sıvı çok hızlı bir şekilde buharlaşarak havanın aşırı doygunluğuna neden olur ve kapalı alanlarda ciddi boğulma riski oluşturur.
• Maruz kalmanın etkileri:
• Soluma: Baş dönmesi. Donukluk. Baş ağrısı. Boğulma.
• Deri: Sıvı ile temas halinde: Donma.
• Gözler: Sıvı ile temas halinde: Donma.

Argonun Çevresel Etkileri

Argonun neden olduğu bilinen ekolojik bir hasar yoktur. Argon gazı çevrede doğal olarak bulunur ve bu gaz, iyi havalandırılmış alanlarda hızla dağılacaktır. Argonun bitkiler veya hayvanlar üzerindeki etkileri günümüzde net olarak bilinmemekle birlikte, sudaki yaşama zarar vermesi de beklenmemektedir. Argon, ozon tabakasını incelten kimyasallar içermez ve DOT'un (Ulaştırma Bakanlığı, ABD) "deniz kirleticiler" listesinde yer almamaktadır. ^[8]

İlginç Bilgiler ve Diğer

• Argon, oda sıcaklığında renksiz, kokusuz bir gazdır. İyonize edildiğinde ise belirgin bir mor ışıma yayar.
• Argon, havanın kriyojenik olarak damıtılmasıyla endüstriyel olarak üretilir.
• Argon, atmosferdeki gazların hacimce yalnızca %0,94'ünü oluşturur. Yine de atmosferde en sık görülen üçüncü gazdır.
• Argon, inert bir ortama ihtiyaç duyulduğunda başvurulacak gazdır.
• Argon, yangın söndürme sistemlerinde kullanılır. Argon, bir odadaki oksijenin yerini alır ve yanma durur.

Düzeltmeler: Tüm hatalar düzeltilmiştir.