Araştırmalar Son 13 Yılda Flynn Etkisinin Tersine Döndüğünü Gösteriyor!

Flynn etkisi adı verilen bir olguya göre, 1932 yılından 20. yüzyıl boyunca IQ puanları önemli ölçüde artış göstermiştir. Her on yılda üç ila beş IQ puanı arasında değişen bu artış, zekâ seviyelerinde belirgin bir iyileşmeye işaret etmiştir.

Ancak Northwestern Üniversitesi'nden yapılan ve Intelligence dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, 2006 ile 2018 yılları arasında ABD'deki geniş bir katılımcı grubunda bir kategori hariç tüm alanlarda tersine bir "Flynn etkisi" olduğuna dair kanıtlar buldu.^[1] Tersine Flynn etkisi, dört bilişsel alandan üçünde tutarlı negatif eğimler gösterdi.

Çalışmada; mantık ve kelime bilgisinden oluşan sözel akıl yürütme, görsel problem çözme ve benzetmeleri anlama becerisinden oluşan matris akıl yürütme, sayılar ve harfler üzerinden hesaplama ve matematik yeteneğini ölçen akıl yürütme becerisindeki yetenek puanlarında çalışma dönemi boyunca azalma görüldü. Buna karşılık, uzamsal akıl yürütme becerisini ölçen 3-boyutlu döndürme alanındaki puanlar, özellikle 2011 ile 2018 yılları arasında genel bir artış gösterdi.

Bileşik yetenek puanlarında (birden fazla bilgi parçasından elde edilen tekil puanlar) ise diğerlerine kıyasla daha yeni katılmış kişilerde yaş, eğitim seviyesi veya cinsiyetten bağımsız olarak genel bir düşüş söz konusuydu. Çalışmanın yazarı ve Northwestern University Feinberg School of Medicine'de araştırma görevlisi olan Elizabeth Dworak bu konuda şunları söylüyor:

Skorlardaki bu düşüş, insanların zihinsel yeteneklerinin daha düşük ya da daha yüksek olduğu anlamına gelmiyor. Daha ziyade eski ve yeni örneklemlerin lehine farklılık gösteren skorları ifade ediyor. Belki de sadece bu tür testlerde ya da genel olarak test yapma konusunda kötüdürler.

Araştırmacılar çalışmada, katılımcılara uyumluluk, dürtüsellik, kaygı, mizah gibi 27 farklı mizaç özelliği ve bilişsel yetenek puanları hakkında geri bildirim sağlayan, anket tabanlı bir kişilik testi olan Sentetik Diyafram Kişilik Değerlendirme (SAPA) Projesi kullandı. Proje kapsamında 2006 ile 2018 yılları arasında 394.378 Amerikalının anket yanıtlarını analiz eden ekip, bu 13 yıllık süreçte ABD'deki bilişsel yetenek puanlarının nasıl bir değişim gösterdiğini inceledi.

Katılımcıların 303.540 kişilik daha küçük bir alt grubu, 2011 ile 2018 yılları arasında çalışmaya dahil edildiği için, 3-boyutlu döndürme verileri yalnızca bu dönemde ankete katılanlardan elde edildi.

Çalışma, IQ puanlarındaki düşüşün nedenlerini doğrudan incelemese de Dworak bilim camiasında bu konuda çeşitli teorilerin bulunduğunu belirtti. Bunlar arasında yetersiz beslenme, kötüleşen sağlık, medya etkileri ve eğitimdeki değişiklik gibi faktörler yer alıyor. Dworak sözlerine şu şekilde devam ediyor:

Bunun neden olduğuna dair tartışmalar var. Ancak her alan gerilemiyor, biri yükseliyor. Eğer tüm puanlar aynı yönde ilerliyor olsaydı bununla ilgili güzel bir hikâye oluşturabilirdiniz, ama durum böyle değil. Bu konuyu takip edip daha derinlemesine incelemek için 40 yıllık verilerin olduğu bir veri setine erişmeye çalışıyoruz.

Dworak ayrıca toplumdaki algılanan değerlerdeki değişimin de bu puanları etkileyebileceğini ifade ediyor:

Toplumun neye değer verdiğini, neyi öncelik verdiğini ve günlük yaşamda neyi göz önünde tuttuğunu düşündüğünüzde, bu durumun bir yetenek testindeki performansa yansıma ihtimali olabilir.

Dworak, son yıllarda STEM alanlarına daha fazla önem verilmesinin soyut akıl yürütme gibi diğer alanların okullarda daha az ilgi gördüğü anlamına mı geldiğini sorguluyor. Dworak sözlerini şöyle bitiriyor:

SAPA Projesi bir kişilik anketi olarak tanıtıldığı için, testi dolduran bireyler mizaç özelliklerini ölçen bölümlere daha fazla ilgi gösterebilir, kişilikle doğrudan ilgili görünmeyen bölümlere ise daha az odaklanabilir.