Sosyolojide çok sık işlenen bir konudur. Bu konuda birbirinden farklı ama bence birbirini tamamlayan teoriler mevcuttur.
Persons gibi cinsiyet rolleri teorisyenlerine göre ikilik mevcuttur. Kadın ve erkek rolleri toplumsal cinsyeti oluşturur ve bu da düzeni sağlar der. Feminizm de bu konuyu işler. Yani bu cinsyetler Goffman'in "Günlük yaşamda benliğin sunumu" kitabındaki gibi set,vitrin ve rollerimiz diyerek "dramaturji teorisi" de bu çerçevede yaklaşarak bu konuyu destekler.
Foucault ise bu toplumsal rolleri insanın toplumsallaşmak için verdiği tavizler olarak yorumlar ve tüm bu toplumsallaşmanın amacı ise iktidar erkine sahip olma savaşıdır. İktidar erkine sahip olan ise kültürü ve kendisini var eden sistemi sürdürme eğilimindedir der. Bu dönüşümü ise iktidar erkinin koruyucusu olarak hukuk, doğrulayıcısı olarak da piyasayı göstererek neoliberalizme konuyu bağlar.
Butler'a göre ise cinsiyet rollerinin ikiliği yani sadece kadın ve erkek rolü olarak kısıtlanması asıl problemin kendisidir der,kadın ve erkek stratejik olarak kullanılabilir ama altı boş tanımlar olmalıdır der. Çünkü ikilik teorisi homoseksüellik gibi eğilimleri açıklayamaz. Herhangi bir kavramı ise mesela homoseksüelliği döngüler sayesinde zamanla doğallaştığını savunur. Dolayısıyla iktidar erki bir şeyi meşrulaştırmak istiyorsa onu zamana yaymalıdır der.
Marx'a göre ise bu kadar derine inmez (ki eleştirilen noktasıda budur.) hiç bir şeyi ekonomiden soyutlayamazsınız diyerek ekonomik kapitalizmin kadını ucuz iş gücü olarak görerek feminizmi destekleme sebebini burjuvazinin kar marjını artırmak olduğunu söyler.
Özetlemek gerekirse, Butler'ın doğal dönügüsü ile oluşan doğal roller, toplumsallaşmamızı sağlıyor, toplumsallaşmamız ise Marx'ın dediği gibi bir iktidar gücüne sahiplik çatışmasını getiriyor, bu durum ise Foucault'un dediği iktidarı elinde bulunduran için ise bu sistemi devam ettirmeye eğilimini ve bu eğilim için rolleri şekillendirmesini getirerek konuyu en başa bağlıyor. Bir paradoksa dönüşüyor gibi duruyor.
Özellikle kaynakçaya bıraktığım kitaplar içinde Connell'in Toplumsal Cinsiyet ve İktidar kitabını bu konuda önerebilrim.
131 görüntülenme
Kaynaklar
-
R.W. Connell. (2020). Toplumsal Cinsiyet Ve İktidar. Yayınevi: Ayrıntı Yayınları.
-
Biyopolitikanın Doğuşu. (2020). Foucault. Yayınevi: Metis Yayınevi.
-
Karl Marx. (2020). Das Kapital Cilt 1.
-
Butler. (2012). Cinsiyet Belası. Yayınevi: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
