Asıl Saygı Kime?
Bazen bir soru, cevabını sessizce içinde taşır; yeter ki ona kulak verelim. Şimdi birlikte düşünelim:
İnsan mı saygının öznesidir, yoksa fikirleri ve düşünceleri mi?
İnsan...
Yalnızca etten kemikten bir varlık değil; düşünen, hisseden, irade gösteren ve sayısız duyguyu içinde taşıyan bir kainattır. Bedeni sınırlı olabilir, akli melekeleri zaman zaman zayıf çalışabilir, ama varoluşun ta kendisiyle bir kıymet taşır. O, sadece düşündükleriyle değil, sırf "insan" olduğu için bile bir hürmeti hak eder. Doğduğu anla birlikte gelen bu hak, ona ait en doğal payedir. Saygı, insanın yaratılışla kazandığı görünmez bir taçtır.
Peki ya düşünceler?
Bir fikrin, sadece bizimle aynı çizgide olması mı ona kıymet kazandırır? Elbette hayır. Fikir, özünde bir varoluş ifadesidir. Katılsak da katılmasak da, bireyin zihninde filizlenen her düşünce, varlığın bir yansımasıdır. Elbette bu özgürlük, başkalarının özgürlüğünü yok sayan bir niyete büründüğünde anlamını yitirir. Kitleleri hedef alan, insan onurunu ayaklar altına alan fikirler, savunulabilir olmaktan çıkar. Ancak yine de o düşüncenin var olma hakkı, fikir özgürlüğünün sınırları içinde bir yerdedir.
Bazen düşünceler, saygı duyulacak bir içeriğe sahip olmayabilir. Fakat mesele, düşüncenin içeriğinden öte, düşünmeye duyulan hürmettir. Çünkü fikirlerin varlık alanı, insanın özgürlük sınırıdır. Ve o sınır, saygının en ince çizgisinde saklıdır.
O hâlde diyebiliriz ki, mesele ne yalnızca insanın kendisidir ne de fikirlerinin içeriği. Asıl mesele, saygının kendisidir. Saygı bir aynadır; yansıttığını gösterir, gösterdiğini çoğaltır. Nezaketin diliyle yaklaşan, aynı dili muhatabından işitir. Biz neyi yansıttıysak, o yankılanır karşımızda.
İnsan; düşüncesiyle, duygusuyla, inancıyla, varlığıyla saygıya layıktır. Fakat bu saygı, başkasına verdiğimizde çoğalır. Saygı, bir talep değil, bir davettir. Davetkâr bir duruşla, insanın aynasında kendi özümüzü görürüz. Ve nihayetinde, insan kendisine gösterileni değil, başkasına gösterdiğini yaşar.
(Bu fikirler tamamen şahsıma aittir. Herhangi bir kesinlik taşımamakla birlikte saygı bekleyen fikirlerden oluşturulmuştur. :) )
