Öncelikle evrendeki en gizemli ve ilgi çekici gök cisimleri muhtemelen kara deliklerdir. Kara deliklerin oluşum sürecini anlamak zor değildir. Biliyorsunuz ki yıldızlar füzyon reaksiyonu sayesinde hidrojeni helyuma dönüştürerek bir enerji açığa çıkarırlar. Aslında yıldızların yaptığı iş çıkan enerjiyle kendi kütleçekim kuvvetini dengede tutma işidir. Bunu şöyle izah edebiliriz, yıldızlar enerji açığa çıkarırlar ve bir iç basınç oluştururlar, kütlelerinden dolayı da bir dış basınca sahiptirler ve bu süreç iç basıncın dış basınca eşit olduğu durumlar boyunca sürer gider. Ta ki yıldızın artık yakıtı bitene kadar. Yıldızlar yakıtı bittiklerinde patlarlar. Bir yıldızın öldükten sonra kara deliğe dönüşmesi için belirli şartlar vardır. Birincisi, yıldızın en az 8 Güneş kütlesi ve ya daha fazla bir kütleye sahip olmasıdır. Küçük yıldızlar beyaz cüce, orta yıldızlar nötron yıldızı, büyük yıldızlar ise kara deliğe dönüşebilirler. Tabi bu süreçte yıldızın çekirdeğinin kütlesi de önemlidir ve en az 3 güneş kütlesine sahip olması gerekmektedir.
Bu anlattıklarım kabaca doğada kara deliklerin oluşum sürecinin özet bir izahıdır ancak bir de tüm nesnelerin kara deliğe dönüşebilmesi için gereken bir hacim büyüklüğü vardır. Evet, evrendeki tüm nesneleri, yeterli miktarda küçük bir hacme sıkıştıracak olursanız kara deliğe dönüştürebilmeniz mümkündür. Bu hacmi hesaplamak için ise Schwarzschild yarıçapı denklemini kullanırız. Bir cismi öyle küçük bir hacme sıkıştır ki, kütleçekimden ışık bile kaçamasın, işte Schwarzschild yarıçapının söylemiş olduğu şey tam da budur. Cevabın çok daha iyi anlaşılabilmesi için isterseniz dünyayı kara deliğe dönüştürebilmek için, onu ne kadarlık bir hacme sıkıştırmamız gerektiğini basitçe hesaplayabiliriz, gelin yapalım.
Schwarzschild denklemi :
Dünyayı bir kara deliğe dönüştürmek için onu sıkıştırmamız gereken hacim:
(Evrensel Kütleçekim Sabiti): 6.674×10-11 m3 kg-1 s-2
(Dünyanın kütlesi): 5.972×1024 kg
(Işık hızı): 3.00×108 m/s
Gördüğünüz üzere Dünya gibi büyük kütleli koskoca bir gök cismini bir kara deliğe dönüştürebilmek için gereken hacim, yani tüm o kütleyi sıkıştırmanız gereken bölge tam olarak 8.86 milimetre. Dünyanın devasa kütlesini, 8.86 mm bir alana sıkıştırdığınızda dünyayı bir kara deliğe dönüştürebilirsiniz. İşte kara deliklerin ne kadar yoğun ve gizemli gök cisimleri olduğunu bu hesaplamadan bir nebze olsun anlayabilirsiniz.
Kaynaklar
-
N. U. W. Team. Black Holes. (13 Mart 2024). Alındığı Tarih: 22 Mayıs 2025. Alındığı Yer: NASA
| Arşiv Bağlantısı
-
S. M. Carroll. Lecture Notes On General Relativity. (3 Aralık 1997). Alındığı Tarih: 22 Mayıs 2025. Alındığı Yer: arXiv
| Arşiv Bağlantısı
