Evrimsel gelisim bir rekabet ortami yaratiyor. Bilim insanlari görece zayif ve dayaniksiz olan insanin rekabet ortaminda hayatta kalabilmesinin bir sebebinin dayanisma-sosyallesme güdüsü ile ilintili oldugunu düsünüyor.
Ironik bicimde insanlar arasinda ayrimciligin olmasinin sebebi de sosyal dayanismada olusturulan hiyerarsidir: Insanlar cevresindeki insanlari (ve diger canlilari) kendilerine yakinligina göre kategorize ederler ve buna göre deger atfeder. Ayni kategoriye girme miktari arttikca dayanisma da artmaya meyillidir. Aile, akrabalar, asiret, köy, etnisite gibi dogustan gelen özellikler olabilecegi gibi din, cemaat, mezhep, desteklenen takim gibi sonradan edinilen özellikler de olabilir.
"Prisoner’s Dilemma" gösteriyor ki hayata dar bir perspektifle bakan, bilgisiz ve deneyimsiz insanlr kisa vadeli cikarlarin pesinde kosmaya meyilliler ve burada ayrimcilik avantajli gibi görünüyor. Ufkunu genisleten, uzun vadeli düsünen, bilgili ve deneyimli insanlar dayanisma yapmaya daha meyilliler. Carl Sagan'in "Soluk Mavi Nokta" da bu durumun absürdlügünü söyle dile getirmisti: "Dünyanin bir köşesinde yaşayanların, başka bir köşesinde yaşayan ve kendilerinden zar zor ayırt edilebilen diğerlerine zulm etmeye, birbirini öldürmeye ne kadar cok istekliler!"
Muzaffer Şerif’in "grupların işbirliği ve çatışması" konulu sosyal deneyinde ayni gelir düzeyine sahip, ayni bölgede yasayan birbirine benzer iki grup ögrenci yakin bir bölgede kamp kurdular. Ortada rekabeti gerektiren bir durum olmamasina ragmen etik kurallarin ihlaline varan bir catisma ortami olustu. Bir grupta yeralan cocuk sadece karsi grupta yer aldigi icin bir diger cocuga siddet uygulamaya meyilli olabiliyordu, oysa kendisinin ayni grupta olmamasinin tek sebebi sansti.[1][1]
Kaynaklar
- Muzafer Sherif, Carolyn Wood Sherif, et al. Interdisciplinary Relationships In The Social Sciences. (30 Ağustos 1969). Alındığı Tarih: 30 Ağustos 2024. Alındığı Yer: Interdisciplinary Relationships in the Social Sciences doi: 10.4324/9780203788363. | Arşiv Bağlantısı
