Zamanın doğrusal bir ilerleyişe sahip olmadığını düşünürsek, bu, kaderin var olduğu anlamına mı gelir?

Farklı fiziksel ve kimyasal olaylar ve oluşlar olduğu için bizler bu farklılığı ölçebiliyoruz. Örneğin birçok olayı Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönme hareketine göre ölçüyoruz. 24 saat, 60 dakika, saniye, salilse, vb. Yani aslında akıp giden bir zaman yok, farklı olay ve oluşumların birbirlerine göre ölçülmesidir zaman. Örneğin atom saati dediğimiz aygıta göre de Dünya 24 saatte kendi etrafında dönüyor demek yerine, atom saatinin milyarlarca kez titreşmesine denk gelecek şekilde Dünya dönüyor de diyebiliriz. Tabi yukarıdaki yorumda da belirtildiği üzere denklemler üzerinde olay ve oluşlar matematiksel ifade edildiğinde her bir parametre tek başına ele alınıp çok farklı yorumlar yapmak mümkün. Yorumların hangisi gerçekle örtüşüyor hangisi örtüşmüyor işte ortaya birçok teori, hipotez, vb ortaya atılıyor.

Kısacası, görelilikle ilgili çok daha basit bir örnek vermem gerekirse, suyun kaynar hale gelme süresini etkileyen ve bildiğimiz en basit değişken nedir ? Basınç farkı. Deniz kenarında ya da daha yüksek bir yerde aynı miktar suya aynı miktar ısı verilirse deniz kenarında kaynar hale gelmesi için geçen süre daha yüksek bir yerde kaynar hale gelmesi için geçen süreden daha fazladır. Burada değişen faktör zaman değildir, suya etkiyen kuvvet değişmiştir. Olayları ve oluşumları birçok fiziksel ve kimyasal diğer olaylar ve oluşlar etkiliyor. Işık hızı limitine yakınlaşan hızlara ulaşmak, çok büyük kütleçekim kuvvetlerine yaklaşmak, basınç farkları, çok yüksek ya da çok düşük sıcak ortamlar, vb. Tüm bu farklar aynı olay ve oluşumların oluşum süresini etkiliyor, yani burada sihirli bir el zaman gibi bir değişkeni elinden tutup değiştirmiyor. Maddeye, enerjiye etki eden kuvvetler olay ve oluşumları değiştiriyorlar aslında. Bu farklılıkları da kıyasladığımızda elimizde en basit haliyle zaman/süre farklı ortaya çıkıyor.

Değerli Mustafa

Zaman maddeyle vardır. Zamanını oku hep yatay ve ileriyi gösterir. Ampirik deliller yani termodinamik yasaları böyle söyler. Teorik fizik, metafizik ve felsefe gibi çeşitli düşünce dalları başka görüşler söyleyebilir. Günlük ne deneyimliyorum onu söyleyeyim: Her şey eskiyor, belirsizlik, sıcaklık ve işe yaramaz enerji artıyor. Üstelik bütün bunlar geriye dönülmez bir şekilde oluyor. Yani entropi artıyor. Zamanda geri doğru yolculuk yapmak, dikey, sağa-sola ya da yerinde sayma olmaz. Yaşlanıyoruz dolayısıyla hepimiz zamanın çocuklarıyız. Sağduyum bunları söylüyor.

Sorunuz çok teknik bilgiler ihtiva ediyorsa ben anlamamışdır. Görelilik denklemlerine göre zaman bir illüzyon olarak görülür. Herkesin zamanı kendine göredir. Evrensel bir zamandan söz edilemez. Yani zaman asıl değildir. Zamanın akışı hıza konuma göre değişir. Lakin bu hep teoriktir. Gerçeğe gelirsek zaman vardır. Ne yazık ki hepimizi silindir gibi eziyor, üzüyor ve yok ediyor. Zaman üzerine yazılan dramatik şarkılar şiirler ve ağıtları düşünün, Görelilik üzerine bir şey duydunuz mu? Bu bilimi ret anlamında değil. Yaşam burada ve acısıyla tatlısıyla kabul edilerek yaşanırsa daha iyidir diye düşünüyorum. Tabi bütün bu teorik bilgileri akılda tutarak. Sorunuzun tersini düşünürsek zaman doğrusalsa kader yok mudur? Tam aksi doğrusal ileri doğru akan bir zamanda kader yani yaşam programı vardır demek akla aykırı gelmiyor. Sabah yaptığınız günlük programı düşünün akan bir zaman ve günlük program akışı yani günlük kader. Doğrusal olmayan bir zamanı kim deneyimlemiş? Ayaklarınız yere basıyorsa termodinamik yasalarına tabisiniz.

Uzay zaman bükülmesi konusu galaktik boyutlara aittir. Kozmosta devasa cisimler bir çukur oluşturup maddeyi kendine çekiyor olabilir. Acaba ürettiği cisimlere köle olarak çukura yuvarlanan bizleri hangi çukur ilgilendiriyor. Bizim gibi küçücük canlıları ilgilendiren bir durum yok. Komşumuzu tanıyıp onlara bir günaydın demek daha öncelikli diyorum. Selamlar….