Bilimsel bir bilginin metafiziksel mantık yürütme veya sezgisel olarak edinilmiş bir bilgiye üstünlüğü nedir?

Merhabalar.

Bilimsel bilginin özellikle felsefeye kıyasla üstün olduğunu söylemek için en ciddi neden ampirik veriye dayanıyor olmasıymış gibi görünüyor. Sınanabilir olma ve bu sınamanın herkes tarafından teyit edilebilir olması durumu bilimde felsefeye kıyasla çok daha bariz bir ilerleme olmasının ana nedeniymiş gibi görünüyor. Bahsettiğiniz türden felsefi akıl yürütmelerse genellikle çok daha tartışmalı öncüller içeriyorlar ve bu öncüllerin doğruluğunu sınamak bilimdeki ampirik olarak sınanabilir öncülleri sınamaya kıyasla daha zor görünüyor. Bilimin ampirik veriye daha ciddi bir şekilde yaslanması gerçekten de bilimin avantajlı bir yönü gibi görünüyor o nedenle. Bu, elbette, meşru olan yegane bilgi türünün bilimsel bilgi olduğu anlamına gelmek zorunda değil.

Bilimsel verilerden yararlanarak açıklamanın sınırları olmasıyla neyin kastedildiğini pek anlayamadım. Her türden açıklamanın sınırları olduğu bariz görünüyor. Bu sadece bilimsel açıklama için geçerli değil. Felsefi açıklamalar da insanın bilişsel kapasitesiyle sınırlı olmak durumunda mesela. İnsanın kapasitesinden kaynaklı doğal bir sınırı var felsefenin yapabileceklerinin de. Her türden düşünme biçimi kişiyi bir anlamda sınırlayacaktır.

Sanırım burada kastedilen türden sınırlama sadece bilimsel açıklamaları kabul etmek anlamında sınırlama. Bilimin kendisi sadece bilimsel açıklamaları kabul etmemiz gerektiğini söylemiyor. Bu nedenle bu sınır bizzat bilimden kaynaklanan bir sınır değil. Metodolojik natüralizmden kaynaklanıyor bu sınırlama daha çok. Metodolojik natüralizm bilimin sadece natüralistik açıklamalarla uğraşması gerektiğini, başka türden açıklamalar aramaması gerektiğini iddia eden görüşün adı. Bu görüşün bilim yapmak için gerekli olduğunu söyleyebileceğimizi düşünmüyorum. Pek çok doğaüstü hipotezin bilimsel sınamaya açık olduğunu düşünüyorum hatta. Ancak doğal açıklamalar aramaya öncelik vermemiz gerektiğini ve bunun dışındaki açıklamaların bir tür son çare olması gerektiğini de söyleyebiliriz. Neticede doğal açıklamalara dayanan araştırma programları, doğal açıklamalara dayanmayanlara kıyasla daha başarılı olmuş gibi görünüyor. Bunun sebebinin bilimin sadece doğal açıklamalar araması olduğu söylenebilir ama öyle değil. Metodolojik natüralizmin yayılması aslında oldukça yeni. Eskiden bilim insanları doğaüstü açıklamalara başvurmakta pek sorun görmüyordu. Sonradan metodolojik natüralizmin benimsenme nedeni doğal açıklamaların sürekli olarak başarılı olmaları ise şayet, bu durumda bilim insanlarının doğal açıklamalar aramaya öncelik vermesi hiç de haksız olmayan bir sınırlama olurmuş gibi görünüyor. Yani bilimin belli şekillerde doğal açıklamalarla sınırlanması ya da bunlara öncelik vermesi kötü olmayabilir.