Başta şu bilgiyi verelim ; katı veya sıvı fazdaki bir maddeyi gaz hale geçirmek için ona ısı vermek gerekir. Sıvı halden buharlaşarak ; katı haldeyse süblimleşerek gaz formuna geçebilmektedir.
Öncelikle cıva konusuna değinelim.
Bilindiği üzere cıva oda sıcaklığında diğer metallerden farklı olarak sıvı halde bulunur. Aynı zamanda molekülleri arasındaki çekim kuvveti de zayıftır. ( Orbitallerin çekirdeğe çok yakın olup ışık hızına yakın hızda hareketi ve çekirdeğin elektronları çok yüksek çekim kuvvetiyle çekmesi sonucu atom çapının küçülüp ,bağ kurmasının zorlaşması bu nedenle de cıvanın değerlik elektronlarını ortaklaşa kullanıp bağ yapmaya isteksiz olması.)
Doğal olarak sıvı fazdaki bir maddenin buharlaşması daha kolay olacaktır. Cıvanın kaynama noktası 356,7 °C'dir. Kaynama noktasından sonra ısı verilmeye devam edilerse normalde bir madde buharlaşarak gaz hale geçer. (Tabi metallerinki meçhul.) Diğer metallerin kaynama noktalarını incelediğimizde , cıvadan hayli yüksek rakamlar olması da cıvada moleküller arası çekim kuvvetinin zayıf oluşunun bir kanıtı.
Örneğin ; Kurşun - 1749°C , Kalay - 2602°C vb.
Bir örneğe daha değinecek olursak ; Arsenik , süblimleşebilen ( katı halden direkt gaz hale geçebilen ) bir yarı metaldir. Yani metale en yakın yarı metal ancak gaz fazında . Ötesi -normalde- yok. (Yani gaz fazdaki bir metal.)
Ancak metallerin metalik bağın varlığından kaynaklı olarak çok güçlü bağları vardır. Ve bir arada çok güçlüce , şekillerini koruyarak bulunurlar. Ve hepsinin erime/kaynama noktaları oldukça yüksektir.
Peki doğada gaz formunda bulunan bir metal , gerçekten var mıdır ?
Kaynaklarda "Metaller , oda sıcaklığında cıva hariç katı halde bulunur." Şeklinde geçmektedir. Ancak yukarıda da yazdığım gibi bir maddeye yeterli ısı verildiğinde -ki bu metaller için çok yüksektir ve zordur- buharlaşıp gaz hale geçebilir. Dünyada olması zor olsa da evrende belki de çok yüksek sıcaklıklarda gaz fazında bulunan metaller var olabilir.
Kaynaklar
- TÜBİTAK. Cıva Neden Sıvı Haldedir?. (15 Haziran 2021). Alındığı Tarih: 15 Haziran 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı