Kuran, tevrat ve incilden alıntıdır. Tevrat ve incil sümerlerden alıntıdır. Kader dinlerden çıkmadır. Başımıza bir şey gelirse kaderde yazılı olduğu söylenir. Dinlerde bahsedilen kader diye bir şey yoktur.
Kuran, tevrat ve incilden alıntıdır. Tevrat ve incil sümerlerden alıntıdır. Kader dinlerden çıkmadır. Başımıza bir şey gelirse kaderde yazılı olduğu söylenir. Dinlerde bahsedilen kader diye bir şey yoktur.
Kader monoteistik dinlerden de önce arkaik mitlerden beri rastlanan bir motif. Kader motifinin antropomorfize edilmiş halleri "ağ ören örümcek", "ip eğrilen çıkrık", "dönen tekerlek" gibi sembollerle Mezopotamya, Yunan, Roma ve Uzak Doğu mitolojisinde mevcut. Insan bilişsel sisteminde kaderin döngüselliği ve dönen objelere benzetilmesi oldukça ilksel ve temel kavramlardan olduğuna işaret eder.
Yunan mitolojisinde Moira'lar 3 kızkardeştir ve her bir insan doğduğunda Moiralar'dan Klotho ipini çarkta çevirmeye başlar, Lakheisis ipin uzunluğunu belirler ve Atropos da zamanı geldiğinde ipi keser bu da kişinin ölümüyle sonuçlanır. Moira denince ecel, ölüm akla gelir ve Homeros destanlarında kader diye çevrilen Moira uğursuz ve zorlu olarak nitelenir. Bununla birlikte Moira baştanrı Zeus'tan üstündür çünkü Zeus'un onlara sözü geçmez. Roma tarihinde elinde dümen olan kör bir kadın (Fortuna) olarak betimlenir, iyilik mi kötülük mü biçeceği belli olmadığından yine tekinsiz ve korkulan bir Tanrıça'dır.
Yunan ve Roma mitolojisinde kadın olarak betimlenmesinden de eksen çağı perspektifinden pek matah birşey olarak görülmediği, doğanın öngörülemezliğini ve belirsizliğini sembolize etmesi yani ilksel semiyosferin karanlık, ormanda saklanmış diğer yırtıcılara av olma gibi korkularına tekabül ettiği söylenebilir.
Monoteist dinlere gelindiğinde bu büyük güç de tek Tanrı'nın gücleri arasına girer, yani tüm güçler tek Tanrı'da toplanır.
Kavramsal olarak kaderi ele alış, tanımlayış biçimlerimiz farklı. Bu yüzden tek bir cevabımız yok.
Ancak bilindik kalıplaşmış anlamlar dışındaki geniş kapsamlı hali ile, olacakların belli olmasının ancak bunun karar veren iradeyi zorlamıyor olması durumu kaderdir genel olarak. Kişinin yapacaklarının belli olduğu, ancak sonuçları zorlama dayatma ile değil, o anki istekleriyle gerçekleştiriyor olduğu bir sistemden bahsediyoruz. Bu açıdan fizik, zamanın göreceli olduğunu ve rölatif deneyimlenen bir boyut olduğunu ifade etmekte. Yani geçmiş - gelecek - şimdiki zaman ayrımı bulunmamakta aslında. Zamanda ileri yolculuk teorik olarak gayet mümkün. (çok küçük miktarda gidebildik astronotlar vasıtası ile) İleri gidilebilecek (bize göre) bir zaman varsa, olacaklar da olmalıdır şimdi dışında. İşte bu açıdan bakıldığında kader bunun felsefi söylemi. Fizik de diyor ki, zaman kütle sahibi cisimler için geçerlidir ve onlar için bir şeyler olmaktadır. Oysa her şey zaten bütünlük içinde hazırdır. Işık hızına yakın hızlara ulaşabiliyor olsaydık bunu deneyleyebiliyor olurduk. Tabii ki 100 yıl önceki HURAFE, dalga geçilen, zavallı gibi görülen teori ve yaklaşımların günümüzde kanıtlandığı gibi bir çok gerçeği daha kısa sürelerde deneyleyeceğiz gibi görünüyor.
Ancak en genel ifadesiyle zamanı daha iyi anlamaya çalıştıkça, kader denen olguyu da yeniden tanımlayıp genel kalıplarından kurtaracağız gibi görünüyor. Çünkü bilimsel açıdan bakıldığında zamanı farklı yönleriyle anlayabiliyor iken, üzerine yükleyeceğimiz anlamlar açısından biraz daha geniş bir bakış açısını, daha objektif kalarak değerlendirmemiz gerekmekte.
Alın yazısı olarak bilinen kader anlayışının ne bir bilimsel karşılığı vardır ne de İslam'da yeri vardır. Alın yazısı, Emeviler Döneminde Emevilerin yaptıkları zulümlere karşı çıkanları susturmak için çıkardıkları bir kavramdır. Bilinenin aksine Tanrı Kuran'da alın yazısı olan kaderciliği reddeder. Kadercilik faturayı Tanrı'ya kesmek demektir.
Kuran'da bahsedilen kader "ölçü, miktar" , Tanrı'nın "kadirullah" sıfatı da ölçülü yaratma anlamına gelir. Hatta " ne kadar , o kadar " gibi kalıplarla Türkçeye de geçmiştir. Bu konuda hassas ayar teorisi bilimsel olarak tartışılabilir.
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.