Böyle bir genelleme yapmak doğru değil. "Üstün zekalı" derken kimlerden bahsettiğiniz net değil. "Tarihte çok örneği var" dediğiniz şeyleri de en azından açıklama kısmında belirtirseniz daha iyi anlaşılabilir.
Şu anda akademik düzeyde çalışmalar yapan biliminsanlarına -tümüne olmasa da- "üstün zekalı" dememek için bir sebep yok ve bu insanlar bulundukları noktalara düşük notlarla gelmediler.
Bazı insanların üstün zekalı olmalarını, popüler ve zengin olmalarına bağlarsak bu, daha da büyük bir hata olur. Risk alma lüksü olan girişimcilerle, gece gündüz akademik çalışmalar yapan biliminsanları aynı değerlendirmeye tabi tutulmamalıdır. Birisi risk alarak başarıya ulaştığında genel halk tarafından üstün zekalı ilan edilebiliyorken, Dünya'nın asıl gelişimini sağlayan biliminsanlarının bırakın karne notları, isimleri ve yüzleri dahi sorgulanmıyor.
Bu arada Harvard Üniversitesinde düşük not almakla orta derecede bir lisede düşük not almak aynı şey değildir. İki okulu bu konuda kıyaslamak bize kesin bir sonuç veremez. Okulu bırakıp daha başarılı olan insanların bıraktıkları okulları, ve bu durumdaki insanların sayısını da gözden kaçırmamak lazım. Okul bırakma ve böylece daha başarılı olma hayalleri kuran ve beklediğini bulamayan insanlar, bizim haberimiz bile olmadan sönüp gidebiliyorlar ve geriye toplumca tanınan birkaç başarılı figür kalıyor (Survivorship Bias).
Her kötü not alan, nasıl üstün zekalı sayılamayacaksa, eğitim sisteminden geçmeyen her gerçek üstün zekalı, hayat başarısı konusunda aynı düzeyde girgin, azimli ve şanslı sayılmamalı.
Kaynaklar
- Salih Deniz. İşler Göründüğü Gibi Değil: “Survivorship Bias”. (18 Kasım 2018). Alındığı Tarih: 12 Şubat 2021. Alındığı Yer: psikolojidefterim.com | Arşiv Bağlantısı
