Diğer cevap ne yazık ki doğru değil ve birçok açıdan hatalı. 380 bin yıllık süre son saçılma yüzeyi olarak adlandırdığımız zamana denk geliyor. Bu süreçte daha fotonlar anca serbest hareket edebilir hale geliyor, yani elektronlar daha atomlarda yerini yeni yeni alıyor. İlk galaksinin oluşumu ise milyar yılı buluyor. Sorunuzun ise çok basit bir cevabı var ve yıldız astrofiziğinde çok sık düşünülen yanılgılardan da biri. Cevap: Evrimleşen bir yıldız, hidrojeninin tamamını tüketmediği için, diğer yıldıza bolca hidrojen kalıyor.
Yıldız evrimi sırasında önce hidrojen yakılır, bu süreçte daha ağır elementler oluşur ve bunlardan en temeli helyumdur. Bildiğiniz üzere ağır olan element merkeze çöker. Yani helyum oluştukça merkezde birikmeye başlayacaktır. Yıldızın tamamı hidrojeni yakacak kadar sıcak değildir, bu sadece merkezdeki bir bölgede gerçekleşir. Helyumun birikmesiyle hidrojenler dışarıya itilir ve soğuk bir alanda yer aldıkları için burada hidrojenin helyumu dönüşümü giderek azalır. Reaksiyon olası yanlış hatırlamıyorsam sıcaklığın dördüncü kuvvetiyle orantılıydı.
"Hidrojen kabuk yakma" (hydrogen burning shell) dediğimiz bir evre bulunur bu nedenle. Helyumu yakmak çok daha yüksek sıcaklık gerektirdiği için önce yine dışarı itilen, helyum çekirdeği saran hidrojen kabuk yanar. Ardından helyumun yanması başlar. Fakat bu süreçte dışarıda ziyadesiyle hidrojen bulunur. Bu oran yıldızdan yıldıza değişebileceği için net bir sayı vermek zor. Lakin çok büyük kütleli bir yıldızdan geriye kalan hidrojen, birçok düşük kütleli yıldızda nasıl olup da bu kadar çok hidrojen bolluğu olabileceğini açıklıyor.
Yıldızlararası ortamların hepsinde bu kadar madde yok. Yıldız oluşum bölgeleri de ilk zamandan kalan yapılar değiller, yine bir takım evrimin ürününde ortaya çıkan yeni oluşum bölgeleri bunlar. Çünkü bu denli yoğun veya büyük bir bulutun çökmesi Jeans kriterlerinin de bize söylediği üzere oldukça kısa sürmeli. On milyar yıllar alması söz konusu değil.
Tüm bunları yıldız astrofiziği serisinde detaylıca anlatıyorum, referanslara ekledim.
Evrim Ağacı
