Evrime dair halk arasına bilerek yayılmış yalanlardan birisi, evrimin sadece veya çoğu zaman "fonksiyon kaybettirici" yönde işlediğine dair bir argümandır. Bu görüşe göre evrim, en başından kusursuz bir şekilde yaratılmış olan türleri bozacak ve daha kusurlu hale getirecek biçimde işlemektedir. Elbette bu argümanın bilimsel olarak desteklenen herhangi bir tarafı yoktur ve bu argüman, evrimsel sürece dair bilgisizliği yansıtmaktadır. Ancak şu soru samimiyetle sorulabilir: Evrimde yeni bir fonksiyon nasıl kazanılır? Yani bir yeni bir fiziksel özellik veya yeni bir davranış, yani yeni bir "bilgi", genlere nasıl "işlenir"? 

Bu sorunun evrimle ilgili temel varsayımlar açısından hatasını buradaki kısa yazımızda izah etmiş ve buradaki yazımızda da fonksiyon kazandırıcı özelliklere bir örnek vermiştik. Bu yazıda ise bir diğer örnek vererek, evrimde yeni özelliklerin nasıl kazanıldığına bir bakış atacağız.

Türkiye'de özellikle de sosyal medyanın yükselişiyle birlikte, zaten ülkemizde ve Dünya'nın geri kalanının çok büyük bir kısmında bugüne kadar pek de yer etmemiş "eleştiri kültürü"nün giderek daha da fazla yozlaştığını görmekteyiz.

İnsanlar eleştirdikleri kişi, grup, fikir ve oluşumları daha iyiye götüren, eksiklerini kapatan, onlara güç katan argümanlar üretmekten ziyade; birbirini yermek, zayıflatmak, açıklarını yüzlerine vurmak, alay etmek, hafife almak amacıyla, sivri dilli, üzerinde iyi düşünülmemiş ve zaman harcanmamış, eleştirilen konunun detaylarına dair hiçbir bilgi sahibi olmaksızın eleştiriler yapmayı seçiyorlar. Kısaca birçok insan, eleştirinin en kolay formu olan, kimsenin duymak veya zaman kaybetmek istemeyeceği yıkıcı eleştiriler üretiyorlar. Bu da, egoist bir zeka yarışına ve üretici olmayan polemiklere neden oluyor.

Ya hep ya hiç düşüncesi, dünyayı ikili bir sistem olarak görmeyi temsil eden, yaygın bir bilişsel çarpıtmadır. Bu çarpıtma, deneyimleri "siyah-beyaz" veya "doğru-yanlış" gibi kutuplardan birinde kategorize eder.

İkili düşünmek, dünyayı nasıl yorumladığınızı ve karşımıza çıkan durumlara nasıl tepki verdiğinizi etkileyebilir. Ya hep ya hiç düşünce yapısı, karmaşık gerçekliğimizi her zaman doğru bir şekilde yansıtmadığı için işe yaramaz bir kalıp haline gelebilir. Bu durum ayrıca kaygı ve karamsarlık yaşamanıza da sebep olabilir.

Kararlı izotoplar göçmen rotalarının, trofik (beslenmeye ait) düzeylerin ve göçmen hayvanların coğrafik kökeninin ortaya çıkmasında yardımcı olmuştur. Okyanusta kullanıldığı gibi karada da kullanılabilir bir yöntem olması sebebiyle hayvanların hareketini inceleyen araştırmalarda kullanılan metotları köklü bir değişime uğratmıştır.

Çoğu element, izotop olarak bilinen iki ya da daha fazla formda bulunur. İzotoplar aynı sayıda protona fakat farklı sayıda nötrona sahiptir; bu da onların farklı kütlelere sahip olmasına yol açar. Daha hafif olanlar en genel formlardır (Hobson & Wassenaar 2008). Kararlı izotopların göreceli zenginliğindeki bu çeşitlilik, kimyasal reaksiyonlardaki ve fiziksel süreçlerdeki izotopların farklı hareketlerine neden olan ufak kütle farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Daha hafif izotoplar, genellikle ağır olanlardan daha zayıf bağlar oluşturur ve daha hızlı reaksiyona girerler. Bu izotop zenginliğindeki değişim damıtma olarak adlandırılır (Karasov & Martínez del Rio 2007). Öngörülen izotopların izleri, farklı çevresel etmenlerin kendi kimliklerine bürünmesine sebep olur (West ve ark. 2006).

Mikrodalga fırınlar onlarca yıldır mutfakların olmazsa olmazıdır ve donmuş sebzelerden paketlenmiş yemeklere kadar her şeyi dakikalar içinde pişirmenize olanak sağlarlar. Ancak mikrodalga fırınlarda yemeğinizi pişirirken fırının önünde durmanızın ne kadar güvenli olacağını, cihazdan herhangi bir radyasyon sızıntısı olup olamayacağını ve bunun size zarar verebilme potansiyeli olup olmadığını merak ediyor olabilirsiniz. 

Peki gerçekten bu konuda endişelenmeniz gerekiyor mu? Kısa bir cevap vermek gerekirse: Pek sayılmaz. ABD Gıda ve İlaç Dairesi’ne (FDA) göre, mikrodalgaların yaydığı radyasyondan kaynaklı sağlık sorunları oldukça nadirdir. Bununla birlikte, bir mikrodalga fırın kullanırken kendinizi güvende tutmak için alabileceğiniz bazı önlemler vardır.

Kütleçekimsel dalgalar, kaynağından ışık hızında çıkan ve kütle çekimsel hareketler sonucunda kütle çekim alanında meydana gelen geçici değişiklikler olarak tanımlanmaktadır. Einstein'dan önce ilk kez 1893'te Oliver Heaviside ve ardından 1905'te Henri Poincaré tarafından elektromanyetik dalgalara benzer yapılar oldukları öne sürülmüştür. Kütleçekimsel dalgalar, yerçekimi radyasyonu olarak bilinen ve elektromanyetik radyasyona benzeyen bir enerji taşımaktadırlar.

Kütleçekimsel dalgaların varlığına dair ilk öngörüler Hulse-Taylor ikili pulsar sisteminde gözlemlenen yörüngesel bozunma ile yapılmıştır. Bu bozunmanın enerji kaybını yerçekimi radyasyonu vasıtasıyla gerçekleştirdiğini göstermesi bakımından Genel Görelilik Teorisi ile uyumlu olduğu anlaşılmıştır. Söz konusu olgunun varlığının anlaşılmasından sonra tam olarak tespit edilmesi ise 2015 yılında gerçekleşmiştir. Bu tespiti gerçekleştiren alet kütleçekimsel dalgaları tespit etmek için lazer ışınlarını kullanan Lazer İnterferometre Kütleçekimsel Dalga Gözlemevi (İngilizce: "Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory") olmuştur.