Rico, Chase, Sofia, Bailey, Paddy ve Betsy'le tanışın. Bunlar insan dili konusundaki gösterişleriyle ünlenmiş refakatçi köpekler. Medya onlardan "süper zeki köpekler" diye bahsediyor. Astrofizikçi Neil deGrasse Tyson ise, Chaser'la tanıştıktan sonra hayretini "Kim hayvanların bu kadar zeka sergileyebileceğini düşünürdü ki?" diyerek ifade ediyor. Veya Rico örneğini düşünün: Rico, 200 farklı kelimeye başarıyla ve hatasız tepki vermeyi başarabildiği için, hayvan davranışı kitaplarına adı altın harflerle yazılmıştır.

Elbette her köpek Rico kadar akıllı değildir; ancak yine de köpek sahipleri, köpeklerinin kendilerini anladığına defalarca şahitlik etmiştir. Bu tepkiler kimi zaman kuyruk sallama, kimi zaman heyecanla etrafta koşturma, kimi zaman bir boyun büküklüğü, kimi zaman ağlak gözler şeklinde olabilir. Peki bu köpekler kelimelerle tam olarak neler yapabiliyor? Gelin bu yazımızda, öncelikle köpeklerin bizi gerçekten anlayıp anlamadığına, sonrasındaysa köpeklerin anlıyor gibi davrandığı kelime tiplerine bir göz atalım.

Almanya'da araştırmacılar, muhtemelen kendi Örümcek Adam evrenimizi oluşturmamıza neden olacak olaylar zincirini başlatan bir ilke imza attılar ve dünyada genetiği CRISPR teknolojisi ile değiştirilmiş ilk örümcekleri ürettiler.^[1] Tabii şimdilik bu örümceklerin herhangi bir süper kahraman yaratması olası değil. Bu örümcekler radyoaktif değiller ve DNA'ları değiştirilmiş olsa da zehirlerinde herhangi bir değişiklik olmadı. Çoğu hâlâ sıradan ev örümcekleridir. Araştırmacıların yaptığı genetik düzenlemeler sonucu örümceklerin bazıları gözsüz kalırken bazıları floresan kırmızı ipek üretmek gibi yeni bir yetenek kazandı.

Peki bilim insanları bunu nasıl yaptılar? Bunun için bir hücrenin genomunu belirli yerlerden kesip dizi ekleme veya çıkartmaya olanak sağlayan gen düzenleme aracı CRISPR-Cas9'u kullandılar.

Bell Teoremi (veya "Bell'in Eşitsizlik Teoremi" veya "Bell Eşitsizliği Teoremi") olarak bilinen matematiksel teorem, kuantum mekaniğinin doğası gereği olasılıkçı (probabilistik) olduğunu doğrulayan matematiksel bir teoremdir ve aynı zamanda bu teoremden yola çıkarak geliştirilmiş fiziksel deneylerin sonuçlarına işaret etmekte de kullanılır. Bell Teoremi ve bu teorem sayesinde geliştirilmiş olan fiziksel deneyler, Evren'in kuantum ölçekte olasılıkçı olduğunu göstermiş, Evren'in bu olasılıkçı doğasına işaret eden gözlemleri deterministik yöntemlerle açıklamaya çalışan "yerel gizli değişken" teorilerinin verilerle uyumsuz olduğunu ortaya koymuştur. Bu başarıya giden yoldaki en önemli deneyleri yapan Alain Aspect, John Clauser ve Anton Zeilinger üçlüsü, 2022 Nobel Fizik Ödülü ile taçlandırılmıştır.

Bu bağlamda "yerel" sıfatı, klasik fiziğin ve görelilik teorilerinin önemli bir parçası olan yerellik prensibini kastetmektedir. Bu prensibe göre parçacıklar, sadece yakın civarlarındaki konumda olan bitenden etkilenebilirler ve sadece yakın civarlarındaki nesneleri etkileyebilirler; uzak mesafelerde etkiye sahip olamazlar. Yerellik prensibi, aynı zamanda fiziksel alanlar yoluyla aktarılan bilginin ışık hızından daha hızlı gidemeyeceğini de söyler.

Merhaba,

Buradasınız, çünkü muhtemelen internette birilerine "Evrim yok, ara türler de zaten keşfedilemedi. Bir tane bile ara geçiş fosili yok!" tarzı bilimsel olarak geçersiz bir argüman ileri sürdünüz.

Srinivasa Ramanujan, Hindistan'ın en büyük matematik dehalarından biriydi. Sayıların analitik teorisine önemli katkılarda bulunmuş; eliptik fonksiyonlar, sürekli kesirler ve sonsuz seriler üzerinde çalışmıştı. Matematik dehası Srinivasa Ramanujan'ın matematik dünyasına yaptığı inanılmaz katkılar, yaşamında çok değer görülüp bilinmese de ölümünden sonra hak ettiği değeri gördü. 32 yaş gibi erken bir yaşta ölen Ramanujan, bir matematik dehası olarak anılmaya devam edecek.

Ramanujan, 22 Aralık 1887'de, şimdiki adı Chennai olan Madras'ın yaklaşık 400 km güneybatısında küçük bir köy olan Erode'deki büyükannesinin evinde dünyaya geldi. Ailesi rahipler ve öğretmenlerden oluşan Brahman kastındandı ancak mütevazı bir yaşamları vardı. Hindistan'ın İngiltere sömürgesinde olduğu yıllardı, dolayısıyla okul sistemi de yerleştirilmişti. Ramanujan çocukken yapılan sınavlarda yüksek notlar aldığı için sürekli göze çarpıyordu.