5 Saniye Kuralı: Yere Düşen Yiyeceğe İlk 5 Saniyede Bakteriler Bulaşamaz mı?

İddia

Yiyecek yere düştükten sonra hemen al, üfle, ye. Bir şey olmaz, 5 saniye geçmeden bakteriler yiyeceğe bulaşamaz. Bir yiyecek yere düştükten sonra 2-3 saniye içerisinde alıp yersen sorun olmaz, o kadar kısa sürede bakteriler bulaşamaz.

Gerçek mi?

Sahte

Gerçek Ne?

Bir cisim yere düştükten sonra sadece 1 saniye içerisinde bile, yüzeydeki bakteriler o cisim üzerine yerleşebilir.

İddianın Kökeni

İddianın kökeni Cengiz Han zamanına kadar gitmektedir. Cengiz Han'ın, yere düşen yiyeceklerin ilk 12 saat içinde yenebileceğini iddia ettiği söylenir. Bu kural, her kültürde kendine farklı şekillerde yer bulmuştur.

Bilgiler

Bu mit, Illinois Üniversitesi'nde staj yapan Jillian Clarke tarafından 2003 yılında konu olarak incelendi. Clarke, E.coli bakterileri ve envai çeşit yiyecekle yaptığı deneylerin her birinde, bakterilerin 1 saniye içerisinde yiyecekleri kontamine ettiklerini ortaya çıkardı. Elbette ki bu bulaşma, çok yaygın değildi; ancak yerdeki bakterilerin yiyeceğe geçmesi için 1 saniye yeterli bir süreydi, bu ortaya çıkarıldı. Bu bulgu ile Clarke 2004 yılında Halk Sağlığı dalında Ig Nobel Ödülü'ne (Nobel Ödülü ile dalga geçen, "gereksiz" keşiflere verilen bir ödül) layık görüldü.

Mayıs 2007'de Clemson Üniversitesi'nden bir grup araştırmacı, aynı deneyi Salmonella bakterileri ile yaptılar ve 5 saniye yerde kalan bir yiyeceğe bu süre içerisinde 8.000 civarında bakteri bulaştığını ortaya çıkardılar. Yerde 1 dakika kalan bir yiyecek üzerine ise 80.000 civarında bakterinin yerleştiğini gösterdiler.

Farklı yüzeylerde, farklı miktarlarda bakteri bulunsa da, sürekli temizliyor olsanız bile klozetinizin ağız kısmında her an, sadece 1 santimetre karelik alanda 400 civarında bakteri, havada ise 1 santimetre küplük hacimde 100.000 bakteri bulunmaktadır. Dışarıda gezerken, kadınların elinde sürekli tuttukları cüzdanların yüzeylerinde ise toplamda 6.7 milyon bakteri bulunduğu ortaya çıkarılmıştır (bakterilerin verilen sayıları, koşuldan koşula değişmekle beraber, bu sayılar normal yaşam ortamlarından edinilen bilimsel istatistiklere dayanmaktadır).

Neyse ki, Evrimsel Biyoloji'nin ışığı sayesinde biliyoruz ki, savunma sistemimiz sürekli olarak bu bakterilere ve bu bakterilerin geçirdikleri sürekli evrim ile mücadele etmek amacıyla değişmekte, gelişmekte, evrimleşmektedir. Ancak bakterilerin evrim hızına yetişemediğimizde veya başka etmenler etkisi altında savunma sistemimiz zayıfladıysa, bakterilere yenik düşer ve hasta olabiliriz (her bakterinin hastalık yapıcı olmadığını unutmayınız).