2022 AP7: Dünya İçin En Yüksek Riski Taşıyan, 1.5 Kilometrelik Asteroid Keşfedildi!

NSF'nin NOIRLab'inin bir programı olan Şili'deki Cerro Tololo Inter-American Gözlemevinde ABD Enerji Bakanlığı tarafından üretilen Karanlık Enerji Kamerasıyla yapılan alacakaranlık gözlemleri, gökbilimcilerin Güneş'in parıltısında saklanan 3 tane "Dünya'ya yakın asteroit"i (DYA) tespit etmelerini sağladı. Bu DYA'lar, Dünya'nın ve Venüs'ün yörüngelerinde gizlenen bulunması zor bir popülasyonun parçasıdır. Asteroitlerden biri, son sekiz yılda keşfedilen, Dünya için potansiyel olarak tehlikeli en büyük cisimdir.

Bulunan asteroitler; Dünya ve Venüs'ün yörüngelerinin iç kısmındaki bölgede, İç Güneş Sisteminde saklanıyordu. Bu bölge, gözlemler için zorlu olmasıyla biliniyor çünkü asteroit avcıları Güneş'in parıltısıyla başa çıkmak zorundalar. Ancak gökbilimciler, alacakaranlık esnasındaki kısa ama elverişli gözlem koşullarından yararlanarak normalde bulunması güç olan bir DYA üçlüsü buldular. Bunlardan biri, bir gün onu Dünya yörüngesine yerleştirebilecek bir yörüngeye sahip olan, 1,5 kilometre genişliğinde 2022 AP7 isimli bir asteroittir. 2021 LJ4 ve 2021 PH27 isimli diğer asteroitler, Dünya'nın yörüngesinin tam içinde güvenli bir şekilde kalan yörüngelere sahiptir.

Ayrıca gökbilimciler ve astrofizikçiler arasında özel ilgi gören 2021 PH27, Güneş'e bilinen en yakın asteroittir. Bu bakımdan, Güneş Sistemimizdeki cisimler arasında en büyük genel görelilik etkisine sahiptir. Yörüngesi sırasında, yüzeyi kurşunu eritecek kadar ısınır. Catnegie Enstitüsü Dünya ve Gezegenler Laboratuvarında gökbilimci ve bu çalışmayı anlatan makalenin başyazarı olan Scott S. Sheppard şunları söylüyor:

Alacakaranlık araştırmamız, asteroitler için Dünya ve Venüs yörüngesindeki alanı araştırıyor. Şimdiye kadar iki büyük Dünya'ya yakın asteroit keşfettik. Yaklaşık 1 kilometre çapında olan bu asteroitler, gezegen katilleri olarak adlandırdığımız bir boyuttalar. Muhtemelen, keşfedilmeyi bekleyen benzer boyutlarda sadece birkaç DYA kaldı. Bu keşfedilmemiş büyük asteroitlerin yörüngelerinin, çoğu zaman onları Dünya ve Venüs'ün yörüngeleri içinde tutma olasılığı yüksek. Güneş'in parıltısının yakınında gözlem yapmanın zor olması sebebiyle, yörüngeleri tamamen Dünya'nın yörüngesinde bulunan asteroitlerin bugüne kadar yalnızca 25 tanesi keşfedildi.

İç Güneş Sisteminde asteroit bulmak, göz korkutucu bir gözlemsel zorluktur. Gökbilimcilerin bu alanı araştırmak için her gece sadece 10 dakikalık kısa bir penceresi oluyor. Bununla birlikte Güneş'in parıltısından kaynaklanan parlak bir gökyüzü arka planı ile uğraşmak zorunda kalıyorlar. Bunlara ek olarak bu tür gözlemler ufka çok yakındır. Dolayısıyla gökbilimciler, gözlemlerini bulanıklaştırıp bozabilecek kalın bir Dünya atmosferi tabakasından gözlem yapmak zorundalar.

Tüm zorluklara rağmen bu üç yeni asteroitin keşfi, Karanlık Enerji Kamerasının benzersiz gözlem becerileri sayesinde mümkün oldu. Bu teknoloji harikası cihaz; dünyanın en yüksek performanslı, geniş alanlı CCD görüntüleyicilerinden biridir. Gökbilimcilere gökyüzünün geniş alanlarını büyük bir hassasiyetle yakalama olanağı tanıyor. Gökbilimciler, soluk cisimleri yakalarlarsa gözlemleri "derin" olarak adlandırıyorlar. Dünya'nın yörüngesindeki asteroitleri avlarken hem derin hem de geniş alan gözlemlerini yakalayabilme kabiliyeti olmazsa olmazdır.

DECam, ABD Enerji Bakanlığı tarafından finanse edildi. İnşası ve test aşaması da Bakanlığın Fermilab'inde gerçekleştirildi. Sheppard şu şekilde açıklıyor:

İç asteroitler nadir bulunduğu için geniş gökyüzü alanlarına ihtiyaç var. Asteroitler solgunlar ve bunun yanı sıra Güneş'in yakınında parlak alacakaranlık gökyüzü ile beraber Dünya atmosferinin bozucu etkisiyle savaşıyorsunuz. Dolayısıyla derin görüntülere de ihtiyaç var. DECam, gökyüzünün geniş alanlarını ve daha küçük teleskoplarda ulaşılamayan derinlikleri kapsayabilir. DECam; daha derinlere gitmemize, gökyüzünde daha geniş bir alana ulaşabilmemize ve İç Güneş Sistemini daha önce hiç denenmemiş yollarla incelememize olanak sağlıyor.

Dünya için potansiyel olarak tehdit oluşturabilecek asteroitleri tespit etmenin yanı sıra bu araştırma, Güneş Sistemimizdeki küçük cisimlerin dağılımını anlamak için de önemli bir adımdır. Güneş'e Dünya'dan daha uzakta olan asteroitler, tespit edilmesi en kolay olanlardır. Dolayısıyla bu daha uzak asteroitler, asteroit popülasyonunun mevcut teorik modellerine hâkim olma eğilimindedirler.

Bu nesneleri tespit ederek ayrıca gökbilimciler, asteroitlerin İç Güneş Sisteminde nasıl hareket ettiğini ve yerçekimi etkileşimleri ile Güneş'in ısısının parçalanmalarına nasıl katkıda bulunabileceğini daha iyi anlayabiliyorlar. Sheppard şöyle açıklıyor:

DECam araştırmamız, Dünya'nın yörüngesindeki ve Venüs'ün yörüngesine yakın cisimler için şimdiye kadar yapılmış en kapsamlı ve hassas araştırmalardan biri. Bu, İç Güneş Sisteminde ne tür cisimlerin gizlendiğini anlamak için eşi benzeri olmayan bir şans.

NSF NOIRLab Programı yöneticisi Chris Davis şunları söylüyor:

On yıllık olağanüstü bir hizmetin ardından DECam, önemli bilimsel keşifler yapmaya devam ediyor. Aynı zamanda tüm insanlığa fayda sağlayan hayati derecede önemli bir hizmet olan gezegen savunmasına da katkıda bulunuyor.