Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

1977: Arkelerin Keşfi

1977: Arkelerin Keşfi
2 dakika
904
Tüm Reklamları Kapat

Francis Crick’e yazdığı, 24 Haziran 1969 tarihli mektubunda, Illinois Üniversitesi Mikrobiyologu Carl Woese, “evrim bilgimizi zamanda bir milyar yıl kadar geriye uzatmak için hücrenin iç fosil kalıntısını”, spesifik olarak hücrenin okuma sisteminin RNA’sını, kullanmak istediğini belirtmişti. Çok geçmeden Woese’un ekibi laboratuvarda RNA dizilimini düzgün bir şekilde elde etti.

Protokol, radyoaktif küçük altbirim (16S veya 18S) ribozomal RNA’nın parçalanması ve iki boyutlu elektroforezini içeriyordu. Röntgen filmine aktarıldığında, ayrılmış parçacıklar özgün bir parmak izi oluşturuyordu, Woese beneklerin pozisyonunu dikkate alarak filmleri yorumluyordu. 

Tüm Reklamları Kapat

1973’ten 1977’ye kadar Woese’un laboratuvarında doçent olarak çalışmış, şimdi ise Houston Üniversitesinde biyoloji ve biyokimya profesörü olan George Fox, “Kelimenin tam anlamıyla her gün o parmak izlerinin karşısında oturdu ve onları inceledi.” diyor. Beneklerin ikinci ve üçüncü parçalanmasından sonra Woese and Fox oligonükleotit parçacıklarının dizilimlerini tespit ettiler –her biri yaklaşık 6 ile 14 nükleotit uzunluğundaydı- ve 80 kolonluk IBM'in delikli kartlara kaydettiler. Sonra ekip, Fox’un geliştirdiği bir bilgisayar programını kullanarak her organizmanın dizilim kayıtlarını karşılaştırdı.

image

Tüm Reklamları Kapat

Parmak İzi: Carl Woese tarafından üzerine notlar düşülen bu röntgen filmindeki parçalanmış küçük altbirim ribozomal RNA’ların “parmak izleri”, Woese’un üç yaşam alanını keşfetmesini sağlamıştı. Görsel hakkı: NORMAN R. PACE, JAN SAPP, AND NIGEL GOLDENFELD. PNAS, 109:1011–18, 2012

 Fox, “O beneklerin her biri bir yapbozdu. Aynı yapbozu birçok kez yaparsanız, artık onu tanımaya başlarsınız.” diye açıkladı. Başlangıçta araştırmacılar, laboratuvarda hazır bulunan bakteri cinslerinden ribozomal RNA dizilimi çıkardılar, Woese da filmde tekrar tekrar görünen hep o aynı benekleri bekler oldu. Fakat sonra laboratuvarın metanojen –metan üreten bu mikroorganizmalar o zamanlar iyice incelenmiş değillerdi- yetiştirme kabiliyeti, onları beklenmedik bir keşif anına ulaştırdı.

“O ilk metanojen çalışmasını yaptığımızda Woese verileri incelemeye başladı ve birdenbire bulmayı beklediği şeyleri göremedi.” diyor Fox. Woese, o zamanlar bakteri olarak bilinen iki metanojen türünün parmak izlerinde iki belirgin beneğin olmadığını hemen fark etti. İkinci incelemede, bu türün daha önce incelenen bakterilerin tümünde bulunan parçacıklara da sahip olmadığı ortaya çıktı. Bu organizmaların farklı bir gruba ait oldukları açıktı.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

1977’de Woese ve Fox, içinde 13 türün parçacık kayıtları arasındaki ilişkileri gösteren bir tablonun da olduğu, dönüm noktası niteliğindeki bir makaleyi PNAS’te yayınladılar. Veriler, Woese ve Fox’un “urkingdom* (ilkelalem)” diye tanımladıkları üç farklı grubu ortaya çıkardı: öbakteriler, arkebakteriler ve urkaryotlar (ökaryotların varsayılan ataları için kullanılan isim). Bazı bilim insanları, alışılagelmiş ikinin yerine üç ilkelaleme karşı ayak direseler de üç yaşam alanı –arkeler, bakteriler ve ökaryalar- sonunda yaygın olarak kabul edilmiş oldu.

Büyük miktarlardaki genomik verinin son zamanlarda daha erişilebilir olmasıyla birlikte, bazıları şimdilerde üç alanlı yaşam ağacını hiçe sayarak yalnız bakteriler ve arkeler alanlarının yer aldığı, ökaryotların ise arkelerin bir dalı olarak verildiği bir ağacı destekliyorlar. Ancak Woese’un üç alanı da biyoloji öğretisindeki kalelerini henüz kaybetmiş değil.

Fox, farklı bir teknik kullanılmış olsaydı, arkelerin gözden kaçıp kaçmayacağını merak ediyor. Parmak izi “aslında modern dizileme kullanılsaydı alabileceğiniz çıktıdan çok daha siyah-beyaz bir çıktı” veriyordu, diyor. Bugün bilim insanlarının kullandığı kimlik karşılaştırma yüzdesiyle “arkeler, muhtemelen sadece tuhaf bir bakteri nişi olarak düşünülürdü.”

 

*Urkingdom, “en eski, ilkel” anlamlarındaki ur- ön eki ile “alem” anlamındaki kingdom sözcüğünün birleşimidir. (Ç.N.)

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
1
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 1
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 1
  • Tebrikler! 0
  • Bilim Budur! 0
  • Güldürdü 0
  • İnanılmaz 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Çeviri Kaynağı: The Scientist | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 03/12/2023 04:24:10 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/3039

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Molekül
Çeşitlilik
Hayatta Kalma
Pandemik
İhtiyoloji
Sürüngen
Evrim Kuramı
Mit
Einstein
Yaşamın Başlangıcı
Uluslararası Uzay İstasyonu
İklim
Hava
Hızlı
Yeşil
Elektrik
Yanlış
Şiddet
Homeostasis
Jeoloji
Orman
Matematik
Yeme
Viral
Beslenme Davranışı
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Filler Neden Farelerden Korkar?
Filler Neden Farelerden Korkar?
Ay Nasıl Oluştu?
Ay Nasıl Oluştu?
Balinalar Nefesini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Balinalar Nefesini Nasıl 2 Saat Tutabiliyor?
Işıldayan Bu Taş Radyoaktif mi? | Yooperlite Taşı
Işıldayan Bu Taş Radyoaktif mi? | Yooperlite Taşı
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Büyük Deprem Nerede, Ne Zaman ve Ne Büyüklükte Olacak? | Deprem Tahmini!
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ş. Ölez, et al. 1977: Arkelerin Keşfi. (28 Kasım 2014). Alındığı Tarih: 3 Aralık 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/3039
Ölez, Ş., Bakırcı, Ç. M. (2014, November 28). 1977: Arkelerin Keşfi. Evrim Ağacı. Retrieved December 03, 2023. from https://evrimagaci.org/s/3039
Ş. Ölez, et al. “1977: Arkelerin Keşfi.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Şule Ölez, Evrim Ağacı, 28 Nov. 2014, https://evrimagaci.org/s/3039.
Ölez, Şule. Bakırcı, Çağrı Mert. “1977: Arkelerin Keşfi.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Translated by Şule Ölez. Evrim Ağacı, November 28, 2014. https://evrimagaci.org/s/3039.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close