Sığırcıkların Göç Davranışının Kalıtsal Olduğu Ortaya Çıktı!

Genç ve toy sığırcıklar, kışın barınacakları alanları deneyimli türdeşlerinden bağımsız olarak arıyor. Sığırcıklar yıl boyunca oldukça sosyal kuşlar olsalar da bu durum göç rotaları konusunda birbirlerinden kopya çektikleri anlamına gelmiyor.

Hollanda Ekoloji Enstitüsü ve İsviçre Kuş Bilimi Enstitüsü'nden bir grup araştırmacı, Biology Letters dergisinde yayınladıkları makalede klasik bir "yer değiştirme" deneyini yeniden ele alıp yeni veriler ekleyerek uzun süredir devam eden bir tartışmayı sonuca bağladı.^[1]

Göçmen kuşların göç yollarını nasıl bulduğu sorusu yüzyıllardır insanlığın ilgisini çekiyor. Hollandalı biyolog Albert Perdeck, 1950'ler ve 1960'larda binlerce göçmen sığırcığı uçakla Hollanda'dan İsviçre ve İspanya'ya taşıyarak yaptığı deneyde bu soruya cevap aradı.

Bu deney, kuşların göç yönelimi üzerine klasik bir çalışma haline geldi. 70 yıl sonra, meslektaşları onun bulgularını doğruladı ve bu tarihi veri setini kullanarak uzun süredir devam eden bilimsel bir tartışmaya son vermeyi başardı.

Kuşlar, günümüzde Hollanda Kuş Göçü ve Demografisi Merkezi ve Vogelwarte Sempach tarafından hâlâ kullanılan bir yöntem olan, benzersiz bir kod bulunan küçük metal halkalar sayesinde bireysel olarak izleniyordu. Elde edilen bulgular, yeri değiştirilen genç ve yetişkin sığırcıkların Britanya Adaları ve Fransa'daki kış barınaklarına ulaşmak için farklı stratejiler kullandıklarını gösterdi. Hollanda Ekoloji Enstitüsü’nden Morrison Pot şöyle anlatıyor:

Yetişkin sığırcıklar bu hareketin farkındaydı ve kışlak alanlarına dönmek için göç yönlerini buna göre ayarladılar. Genç sığırcıklar ise Hollanda'dan yola çıkarken seçecekleri yön olan güney-batı yönünde ilerlemeye devam ettiler ve güney Fransa ve İspanya'daki "yanlış" hedeflere ulaştılar.

Yıllar içinde, kuş göçü alanındaki uzmanlar Perdeck'in sonuçlarının yorumlanması konusunda ikiye bölündü. Pot, şöyle diyor:

Sığırcıklar son derece sosyal hayvanlardır ve bazı uzmanlara göre yer değiştirilen genç sığırcıklar kolayca yerel türdeşlerinin sürüsüne katılmış olabilirler.

Yer değiştirilen sığırcıklar, nereye gideceklerini gösteren yeni arkadaşlarının göç davranışını kopyalamış olabilirlerdi. Eğer bu doğruysa, göç rotası büyük ölçüde kalıtsal değildir, öğrenilmiş demektir. Bu, oldukça önemli bir farktır.

Araştırma ekibi, Perdeck'in yer değiştirme deneylerinin tarihsel verilerini Hollanda Kuş Göçü ve Demografisi Merkezi'nin arşivlerinden çıkardı ve göç yönünü yerel İsviçre ve İspanyol sığırcıklarının göç davranışıyla karşılaştırdı.

Bu son veriler kurumsal arşivlerden elde edildi, ancak Perdeck'in zamanında mevcut değildi.

Ekip, bu tarihi veri setini yeniden analiz ederek yer değiştirilen sığırcıkların göç yöneliminin yerel türdeşlerinden farklı olduğunu ortaya koydu. Yani sığırcıklar sosyal göçmen veya "taklitçi" değildi. Böylece Perdeck'in sonuçlarına yönelik geliştirilen alternatif sosyal açıklama çürütülmüş oldu. Pot, şöyle vurguluyor:

Sığırcıklar bağımsız olarak seyahat ediyor ve nereye gidecekleri konusunda verdikleri kararlar başkalarının davranışından etkilenmiyor.

Yakın zamanda Vogelwarte Sempach ile birlikte yapılan bir çalışma, sığırcıkların geceleri göç ettiğini gösterdi. Bu, 70 yıl önceki bulgulara da uyuyor. Gecenin zifiri karanlığında birinin davranışını kopyalayamaz veya onu takip edemezsiniz. Hollanda Kuş Göçü ve Demografisi Merkezi başkanı Henk van der Jeugd şöyle bitiriyor:

Davranışın öğrenilmiş mi yoksa kalıtsal mı olması neden önemli? Küresel iklim ve arazi kullanımında hızlı değişimlerin yaşandığı günümüzde, göç davranışının büyük ölçüde kalıtsal mı yoksa öğrenilmiş mi olduğunu anlamak büyük önem taşıyor. Kalıtımla gelen davranışlar, hızlı değişimlere uyum sağlamakta zorlanır. Sığırcıklar her ne kadar geniş alanlara yayılmış popülasyonu geniş bir tür olsalar ve hatta insanların şekillendirdiği çevrelere bile uyum sağlayabilseler de göç etme şekilleri muhtemelen bu kadar esnek değil.