Bir Matador, Boğayı Öldürmeye Kıyamayarak Oturup Ağlamaya Başlamış mıdır?

İddia

Bu inanılmaz fotoğraf matador Torero Alvaro Munera’nın kariyerinin bitişini temsil ediyor. Daha doğrusu matadorluğu bırakışını... Fotoğraftaki matador Alvaro Munera, bu dövüşten kısa süre sonra kariyerine son verme kararı aldı. Gösterinin son anlarına doğru gücünü yitiren, başı dönen ve nefesi tükenen Alvaro, ringin köşesinde yığıldı ve hareketsiz kaldı. Boğanın ona yaklaştığını görünce onun için korkulu sonun yaklaştığını bedeninde hissetti. Ancak boğa ona hiçbir şey yapmadı. Savunma yapmayan adama karşı boğa öylece durdu ve ona bakarak bağırdı. Yarıştan sonra matador şöyle konuştu: “Boğa gözümün içine bakarak bağırdı, sadece bağırdı. Sırtına kılıçlar batırdığım hayvan bana zarar vermedi. İstese beni oracıkta öldürebilirdi fakat sadece gözlerime bakıp bağırdı. Sanki haykırıyordu... Her hayvanda olduğu gibi onun gözlerinde de masumiyet vardı. Ona neden bunu yaptığımı soruyordu sanki... Korkum, utanca dönüşmeye başlamıştı. Çünkü benim ona yaptığım gibi, bana savunmasızken zarar vermeyi tercih etmedi. O an kendimi o gün dünyanın en vahşi insanı gibi hissettim.” Bu gösteriden kısa süre sonra Munera, matadorluğu bıraktı ve boğa güreşi gösterilerinin sona erdirilmesi için kampanyalar yürüten topluluklara destek vermeye başladı.

Gerçek mi?

Çarpıtılmış

Gerçeği Ne?

Fotoğraftaki kişi Álvaro Múnera Builes değil, aşağıda fotoğraflarını görebileceğiniz Francisco Javier Sánchez Vara'dır. Fotoğraf bir matadorun boğa güreşlerini bırakma anını değil, desplante adı verilen bir hamleyi göstermektedir. Yukarıdaki sözler kısmen gerçektir; ancak Antonio Gala Velasco isimli bir yazar tarafından melodrama içerikli edebi bir hikaye için uydurulmuştur, gerçek bir matadorun sözleri değildir.

İddianın Kökeni

Ara ara popüler olan bu "boğanın gözlerine bakarak yaptığı şeyden utanıp dövüşü bırakan matador" haberi aralıklarla "ibretlik hikaye" formatında paylaşılmaktadır.  

Bilgiler

Bu fotoğrafın bir boğa güreşçisinin bu mesleğinden yılmasına neden olduğunu ileri süren kaynaklarda, güreşçinin Álvaro Múnera Builes isimli matador olduğu iddia edilmektedir. Ayrıca kendisinin Kolombiyalı bir hak aktivisti olduğu ileri sürülmektedir. Matadorun sözde sözleri şu şekilde aktarılmaktadır:

Ve birden, boğaya baktım. Her hayvanda olan masum bakışlar onun da gözlerinde vardı ve bana yalvarır gibi bakıyordu. İçimde bir yerlerde adaletin hıçkırarak ağladığını duydum. Bir dua gibiydi, çünkü itiraf edersem, bağışlanacağımı hissediyordum. Dünya üzerindeki en kötü bok gibi hissettim kendimi.

Bu fotoğraf neden yanlıştır? Çünkü daha en başından, görseldeki kişi Álvaro Múnera Builes değil, aşağıda fotoğraflarını görebileceğiniz Francisco Javier Sánchez Vara'dır. 

Bu en kritik hata bile görselin neden güvenilmez olduğunu anlamamıza yetmektedir. 

Diğer bir hata ise şudur: Bu sözler, esasında gerçekten de sarf edilmiştir. Ancak sözleri sarf eden kişi bir matador değil, bir İspanyol gazetesi olan El País'te yazan bir yazar ve melodramatist olan Antonio Gala Velasco'dur ve sözler onun bir 1995 senesinde gazetede yayınlanmış bir makalesinden alınmıştır. 

Görseldekinin o olduğu iddia edildiği Múnera ise esasında bir matador değil, "çaylak matador" anlamına gelen bir novillero'dur. Bu kişiler, "ışıktan kıyafet" anlamına gelen bir kıyafet giyerler ve henüz matadorluk seviyesine erişemeyen boğa güreşçileridirler. Aşağıda, gerçek "ışıktan kıyafeti" içerisinde Múnera görülmektedir:

Múnera Boğa Güreşini Neden Bıraktı?

Ancak fotoğrafla ilgili en büyük hata, ne bu bariz yanlışlar ne de çarpıtmalardır. Asıl büyük hata, Múnera'nın duygusal sebeplerle boğa güreşlerini bıraktığını iddia etmektir. Múnera gerçekten de boğa güreşlerini bırakmıştır; ancak bunun sebebi duygusallık değil, bir boğadan aldığı darbeler sonucunda bırakmak zorunda kalmasıdır. Yani Múnera boğa güreşlerini bırakmaya bir boğa tarafından zorlanmıştır.

1984 senesinde Marqués de Villagodio soyundan gelen Terciopelo isimli bir boğa, Múnera'yı ayağından yakalayarak ringin dışına fırlatmıştır. Bu da, boynundaki beşinci servikal omurunun kırılmasına ve daha başka zedelenmelere neden olmuştur. Bunun sonucunda parapleji, ya da halk arasında bilinen adıyla belden aşağı felç olmuş ve boğa güreşlerini bırakmak zorunda kalmıştır.

İspanya'da hastaneye kaldırılan ve sonrasında fizyoterapiye alınan Múnera, hastanede onu yalnız bırakmayan ve boğa güreşleriyle etik olarak problemleri olan akrabaları, doktorları, hemşireleri ve benzeri insanların söyledikleriyle boğa güreşlerine karşı bir tavır almaya başlamıştır (yani haberin bu kısmı da doğru; ancak çarpıtılmıştır). Múnera'nın kendi ağzından söylediklerine göre, boğa güreşlerine giderek karşı olan bir insan haline dönüşmesinin nedeni, "boğa güreşlerine karşı olan çok fazla insan olması ve bu insanların yanılıyor olamayacağı"dır (aslında teknik olarak bu argüman, çoğunluğa başvurma dediğimiz bir mantık hatasıdır ve geçerli bir argüman değildir; ancak matadora "doğru yolu" bulma şansı verdiyse, ne ala). 

Ancak boğa güreşlerine karşı olmaya başlamasının nedeni her ne olursa olsun, kariyeri boyunca 150 boğayı öldürmüş birinin, ölmek üzere olan bir boğanın gözlerine bakarak bundan vazgeçtiğini iddia etmek saçmalık olacaktır. 

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Neden Desteğe İhtiyacımız Var?

Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.

Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.

Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.

Destek Ol

Fotoğraftaki Hamle Neyi Gösteriyor?

Peki bu görselde esasında görülen nedir? Yani sık paylaşılan bu fotoğraftaki asıl matador olan Sánchez Vara ne yapmaktadır? Herhangi bir şey olabilir. Aldığı bir darbeyle kendinden geçiyor olabilir; hatta alnındaki teri silmek için, zaten zayıflattığı boğadan korkacak bir şey olmadığını düşünerek bir anlık ring şeridine çökmüş bile olabilir. Benzer bir durum, aşağıdaki matador Sebastian Castella'da da görülmektedir:

Bu oturuşa boğa güreşlerinde desplante, yani gözdağı oyunu adı verilir. Sonuçta her ne kadar olayın adı boğa güreşi olsa da, boğa güreşlerinin amacı "güreşmek" değil, "şov yapmak"tır. Zaten İspanyolcada kullanılan corrida sözcüğü aslında İngilizcedeki "bull fight" (boğa dövüşü) veya Türkçedeki "boğa güreşi" anlamına gelmez. Daha eski zamanlardan kalma, hastalıklı bir gösteri olan boğalara köpekleri yem etme geleneğinin bir uzantısı olarak bu sözcük kullanılmaktadır. Yani ortada bir "dövüş" veya "güreş"ten çok bir "gösteri" bulunmaktadır. Bu yüzden, bugün adına ne deniyor olursa olsun, bu "şov" içerisinde bu tip gösterişli hareketler sıkça görülür. Bunun "pes etmek" ya da "yılmak" ile alakası yoktur. Örneğin bu son fotoğraftaki Sebastian Castella da yılmamıştır. Eğer İspanyolcanız varsa, şuradan daha 2012 yılında nasıl 6 boğayı öldürdüğünü kendi ağzından okuyabilirsiniz. Bu da Castella'nın dövüş sonrasında rakibi olan bir diğer matadora kaybetmesi sonucu çekilmiş bir fotoğrafı:

Görülebileceği gibi, eğer istenirse halkı kandırmak için modifiye edilebilecek çok fazla "arenada oturan üzgün matador fotoğrafı" bulmak mümkündür.

Konuyla ilgili tüm detayları, Múnera ile ilgili bilgilerin de yer aldığı Into The Arena: The World Of The Spanish Bullfight isimli kitaptan kendiniz de okuyabilirsiniz.

Boğa güreşlerine karşı olabilirsiniz. Evrim Ağacı olarak biz, kesinlikle ve şaşmaz bir kararlılıkla karşıyız. Ancak kimsenin gerçekleri çarpıtmaya ve insanları aldatmaya hakkı da yok. Hayvanların keyfi ve "şov amaçlı", sözde "spor" olarak katledilmesinin en kısa sürede tamamen durmasını ümit ediyoruz.