Günümüzde a dinine mensup bir kişiye insanlığın başlangıcı sorulsa o gidipte b dinini kabul ettiği başlangıcı cevap olarak verse ne olur? Tabiiki de a dininin söylediği savunulur. Kısacası bazı bunun gibi kavramlar dinden dine değişir. Bu yüzden günümüz okullarında öğrenci soruyu dini metinlerden değil bilimsel makale ve yazılarda ararki okulunda istediği budur. Dinlerin birbirlerinden bağımsız savundukları olabilir ama bilim teki savunur. Bazı zamanlar bilimde teoriler ortaya atılır.Teoriler asıl olanı çürütmek içindir ve genellikle hemen çürütülür. Tabii ki hepsi değil. Kısacası farklı dinler olduğu gibi bu dinlerin farklı semboliklikleri vardır.

20 Eylül 2013 tarihinde verdiği bir konuşmada Rochester Teknoloji Üniversitesi'nden astrofizikçi Brian Koberlein, Fermi Gama Işını Teleskobu'nun (FGST) detaylarından bahsetti. Bu teleskop, bizlerin evrenin en "öfkeli" ve "yıkıcı" patlamalarından olan gama ışını patlamalarını nasıl daha iyi anlamamızı sağladığını anlattı. Fermi teleskobunun görevlerinin bir kısmı gama ışını patlamalarını gözlemek; ancak daha geniş kapsamlı bir görevi daha var: evrenimiz içerisinde yer alan gama ışını kaynaklarının yerlerini tespit etmek. Ve çoktan, son derece ilginç bir şeyi tespit etti.

Fotoğrafta gördüğünüz görüntü, Samanyolu Galaksisi'nin düzlemini gösteriyor. Mavi renkteki olan tüm ışımalar, X-ışınları. Mor olanlarsa gama ışınları. X-ışınının olduğu bölgeler zaten ROSAT uydusu sayesinde gözlenebiliyor. Ancak gama ışınlarını ilk kez FGST sayesinde görebildik. Ne X-ışını kaynakları, ne de gama ışını kaynakları pek parlak değil. Daha ziyade bu ışınlar, ışınların üretildiği daha yoğun bir bölgeden yayılmakta...

Hepimizin bildiği, bir yandan sevip bir yandan nefret ettiğimiz standart ders kitaplarının bazı eksikleri vardır. Bence bu kitaplar, bazı temel fizik konularını aşırı derecede basite indirgemeye çalışırken, ciddi kavram karmaşalarına yol açıyor ve inanması güç hikayeler anlatıyor. Bu görüşümü desteklemek için, bir batarya ve ampul ile örneklenen basit devreleri seçiyorum; bundan daha basit bir devre bulabilir miyiz ki? Bu örneği, tüm lise ve çoğu üniversite seviye ders kitaplarının iyice ortaya koyamadığı önemli fizik kurallarını keşfetmek için ve bu kitaplarla çalışmaktan kaynaklanan kavram karmaşalarını meydana çıkarmak için kullanacağım.

Bu makalede 4 ana kısım olacak: 1. Kısım: Problemi size tanıtma. 2. Kısım: Enerji transferiyle alakalı kavram karmaşasına göz atma ve daha iyi bir modelin hızlı özeti. 3. ve 4. kısımlarda ise basit fiziğin detayına ineceğiz ve alternatif modeli, ilkeleri daha detaylıca uygulayarak savunacağız. Probleme genel bir bakış ve sonuç için sadece 1. ve 2. kısımları okumanız yeterli.

Eğer Schrödinger'in Kedisi gibi düşünce deneylerini veya Çift Yarık Deneyi gibi gerçek deneyleri daha önceden duyduysanız, kuantum fiziğinin gerçek dünya deneyimlerimizden ne kadar farklı olduğunun haberdarsınızdır. Schrödinger'in Kedisi isimli düşünce deneyinde, kutunun içinde olduğu hayal edilen bir kedi, kutu açılana kadar hem ölü hem diridir ve kutuyu açtığımız anda bu birden fazla olasılıktan sadece bir tanesi gerçekliğe dönüşür. Çift Yarık Deneyi'nde ise iki ufak yarığa doğru tek tek fırlatılan elektronlar, gözlenmediklerinde bir dalga gibi davranarak girişim deseni oluştururlar, gözlendiklerindeyse bir parçacık gibi davranarak iki basit çizgi oluştururlar. Her iki deneyde de sorun, yapılan gözlem veya ölçüm ile gözlenen/ölçülen şeyin davranışları arasında bir ilişki olduğu fikridir. Schrödinger'in Kedisi örneğinde, farklı olasılıklara sahip iki durumdan biri, ölçüm anında %100 ihtimale dönüşüvermektedir. Çift Yarık Deneyi'nde ise elektron ve foton gibi parçacıklar, gözlenip gözlenmemelerine bağlı olarak davranışlarını değiştirmektedirler.

Klasik ve geleneksel fizik bilgilerimiz ışığında, gözlemci veya bilinç gibi kavramların Evren fiziği üzerinde özel bir yere sahip olmasını beklemeyiz. Benzer şekilde, ölçüm araçları elbette ölçülen unsurun davranışlarını değiştirebilecek olsa da, bilinçli bir gözlemin veya kuantum düzeyde yapılacak bir ölçümün, deney sonuçlarını bu kadar köklü bir biçimde değiştirmesi, izahı ve ek sorgulamayı hak eden bir soru işareti yaratmaktadır. İşte Ölçüm Problemi adı verilen bu problemi izah edebilmek için, bugüne kadar çok sayıda açıklama geliştirilmiştir. Bu açıklamaların araştırıldığı sahaya Kuantum Mekaniğinin Yorumları denmektedir. Bu yazımızda, bunlardan bir tanesi olan Paralel Evrenler (İng: "many-worlds") yorumuna bir bakış atacağız.

Evinize aldığınız üçüncü Aloe vera bu. Önceki iki yetiştirme girişiminiz de başarısız olmuş, çiçekleriniz çürüyüp ölmüşler. Oysa kaliteli toprak ve vitaminler alıp, çiçeğinizi balkonda en uygun yere koymuştunuz. Hatta güneşin konumuna göre saksının yerini değiştiriyordunuz. Toprağında yuvalanan sineklerle bile amansız mücadelelere giriştiniz. Olmadı, bu da boynunu büktü, belli ki solup gidecek.

Üzülüyorsunuz.