Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Fermi Baloncuğu Nedir?

Galaksilerden Saçılan Enerji, Karanlık Maddeye Dair Bilgiler Verebilir!

Fermi Baloncuğu Nedir?
2 dakika
2,165
Tüm Reklamları Kapat

20 Eylül 2013 tarihinde verdiği bir konuşmada Rochester Teknoloji Üniversitesi'nden astrofizikçi Brian Koberlein, Fermi Gama Işını Teleskobu'nun (FGST) detaylarından bahsetti. Bu teleskop, bizlerin evrenin en "öfkeli" ve "yıkıcı" patlamalarından olan gama ışını patlamalarını nasıl daha iyi anlamamızı sağladığını anlattı. Fermi teleskobunun görevlerinin bir kısmı gama ışını patlamalarını gözlemek; ancak daha geniş kapsamlı bir görevi daha var: evrenimiz içerisinde yer alan gama ışını kaynaklarının yerlerini tespit etmek. Ve çoktan, son derece ilginç bir şeyi tespit etti.

Fotoğrafta gördüğünüz görüntü, Samanyolu Galaksisi'nin düzlemini gösteriyor. Mavi renkteki olan tüm ışımalar, X-ışınları. Mor olanlarsa gama ışınları. X-ışınının olduğu bölgeler zaten ROSAT uydusu sayesinde gözlenebiliyor. Ancak gama ışınlarını ilk kez FGST sayesinde görebildik. Ne X-ışını kaynakları, ne de gama ışını kaynakları pek parlak değil. Daha ziyade bu ışınlar, ışınların üretildiği daha yoğun bir bölgeden yayılmakta...

Tüm Reklamları Kapat

Peki fotoğrafta gördüğünüz baloncuklarla ilgili, ilgi çekici olan nedir? Fark ettiniz mi bilmiyoruz, onlar devasa baloncuklar. Balon"cuk" demek bile absürt! Boyutlarını anlamak için: yataydaki o toz yığını, içerisindeki milyarlarca yıldızla birlikte bütün Samanyolu Galaksisi! Bu baloncuklar, galaktik merkezden her yöne doğru 25.000 ışık yılı (237.000.000.000.000.000 kilometre) uzağa kadar yayılıyor. O kadar geniş ki, şu anda göğe bakıp bunları görebilecek olsanız, göğün yarısını bu ışınlar kaplardı! Bu baloncuklar, Compton Saçılımı denen fiziksel bir olay sonucu oluşuyor. Işık hızına yakın hızlarda hareket eden elektronlar, düşük enerjili (radyo ve kızılötesi) fotonlarla çarpışıyorlar. Bu çarpışma sonucu fotonlar muazzam bir enerji kazanıyorlar ve gama ışınlarına dönüşüyorlar.

Baloncukların bu devasa boyutları, çok büyük bir sürecin ürünü olduklarını gösteriyor. Ayrıca görüldüğü üzere, çok net bir şekilde tanımlanmış sınırları bulunuyor. Bu ışınların, neredeyse ışık hızında saçılan elektronlardan kaynaklandığı düşünülürse, bu baloncukların muhtemel sebebi, galaksimizin merkezinde yer alan süperkütleli karadelikten yayılan jet saçılımları. Gözlemlere göre şu anda bu karadelik jet saçılımları yapmıyor; ancak bu, eskiden yapmadığı anlamına da gelmiyor. Bu baloncuklar, galaksimizin çok eski zamanlarından kalma izler olabilir.

Tüm Reklamları Kapat

2012 yılında yapılan gözlemler çok daha ilginç sonuçları doğurdu. Journal for Cosmology and Astroparticle Physics dergisinde yayımlanan bir makale, gama ışınlarını galaksimizdeki karanlık maddenin bozunumu sonucu oluştuğunu ileri sürüyor. Araştırmacılar, gama ışınlarının galaktik düzlem etrafındaki enerji dağılımlarını incelediler ve bu ışınların 130 GeV (gigaelektron volt) enerjiye sahip olduğunu gösterdiler. Bu kadar devasa bir enerji, karanlık maddenin bir izi olabilir. Ancak ne yazık ki araştırma sadece ufak bir veri setine bakabildi ve sadece 50 gama ışını fotonundan oluşan setleri inceledi. Makale yazarları, vardıkları sonucun oldukça tahmini olduğunu vurguluyorlar.

Gama ışını astrofiziği, fiziğin kısmen yeni bir alanı. Ancak daha emekleme evresinde bile birçok gizem perdesini aramamızı ve yepyenilerini keşfetmemizi sağladı.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
23
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Tebrikler! 10
  • Bilim Budur! 7
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 5
  • Merak Uyandırıcı! 3
  • İnanılmaz 2
  • Muhteşem! 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
  1. Türev İçerik Kaynağı: Brian Koberlein | Arşiv Bağlantısı
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 28/03/2024 14:55:02 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2829

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Hızlı
Gezegen
Egzersiz
Yangın
Kuantum Fiziği
Diyet
Mavi
Antibiyotik
Balina
Evrim Tarihi
Genetik Değişim
İngiltere
Şiddet
Tür
Türlerin Kökeni
Hayatta Kalma
Gebelik
Doğal
Biyocoğrafya
Radyoaktif
Oyun
Astrofizik
Buz
İyi
Damar
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
Ç. M. Bakırcı. Fermi Baloncuğu Nedir?. (13 Ekim 2014). Alındığı Tarih: 28 Mart 2024. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2829
Bakırcı, Ç. M. (2014, October 13). Fermi Baloncuğu Nedir?. Evrim Ağacı. Retrieved March 28, 2024. from https://evrimagaci.org/s/2829
Ç. M. Bakırcı. “Fermi Baloncuğu Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 13 Oct. 2014, https://evrimagaci.org/s/2829.
Bakırcı, Çağrı Mert. “Fermi Baloncuğu Nedir?.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 13, 2014. https://evrimagaci.org/s/2829.
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close