Yılanlarda Zehir Nasıl Evrimleşti?
- Çeviri
- Fizyoloji
- Bilim Haberciliği
Bu haber 10 yıl öncesine aittir. Haber güncelliğini yitirmiş olabilir; ancak arşivsel değeri ve bilimsel gelişme/ilerleme anlamındaki önemi dolayısıyla yayında tutulmaktadır. Ayrıca konuyla ilgili gelişmeler yaşandıkça bu içerik de güncellenebilir.
Gelişmiş yılan türlerinin zehirleri düzinelerce proteinin karışımı olup evrimsel yeniliklerin de güzel bir örneğidir. Evrimsel yenilik ile kasıt ise, yeni bir özelliğin belirli bir hayvan grubunda ortaya çıkması ve bu grubun başarısına katkıda bulunmasıdır. Bu yeniliklerin nasıl ortaya çıktığının anlaşılması hayvan evriminin daha büyük kalıplarının da anlaşılmasında hayati önem taşımaktadır. Bununla, aynı zamanda türler arası farklılıkların genetik temellerine de ışık tutulmuş olacak ve bu da farklı türlerin zehir bileşimleri de oldukça farklılıklar göstermekte iken zehirli yılan ısırığı kurbanlarına uygulanacak tedavinin etkisini artıracaktır.
Galler'deki Bangor Üniversitesi Biyolojik Bilimler Okulu'ndan araştırmacılar, bir grup zehirli ve zehirsiz sürüngenin zehir bezleri ve tükürük bezleri ile diğer vücut dokularını inceleyerek, yılan zehri toksinlerinin kökenlerine temel teşkil eden evrimsel süreçleri tanımlamaya çalıştılar.
Wellcome Trust Sanger Enstitüsü ve Aberystwyth Üniversitesi Biyoloji, Çevre ve Kırsal Alan Bilimleri Enstitüsü'nden meslektaşları ile birlikte Genome Biology and Evolution dergisine yazan Bangor, doktora öğrencisi Adam Hargreaves ve tez danışmanı Dr. John Mulley, ısırıklar sonucu yaralanma ve ölümlere yol açan yılan zehirlerindeki proteinlerin sadece zehir ve tükürük bezlerinde değil, vücudun birçok dokusunda da sıklıkla görülen proteinlerden türetildiğini gösteriyorlar.
Bu proteinleri kodlayan genler geçmiş bir zamanda kopyalanmış (genomda birden fazla aynı genin kopyası oluşmuş) ve ortaya çıkan kopyalardan biri sadece zehir bezlerine sınırlandırılmış, burada da doğal seçim süreci zehirliliğin geliştirilmesi ve artırılması yönünde etkili olmuş.
Bu görüş, zehir proteinlerinin diğer vücut dokularından toparlandığı ve zehirlilik kazanmadan önce de zehir ve tükürük bezlerinde salgılanmakta olduğu yönündeki uzun süredir geçerli sav ile farklılık gösteriyor. Adam Hargreaves şu açıklamayı getiriyor:
Çalışmamız zehir toksinlerini üretmek üzere mutasyona uğramış ve kopyalanmış genlerin geçmişte zehirli olmayan sürüngenlerin tükürük bezleri de dahil olmak üzere birçok vücut dokusunda ifade edildiğini gösteriyor. Bu, daha önce kabul gören diğer dokulardaki genlerin zehir bezlerine protein üretilmek için kullanıldığı fikrinden farklı.
Sonuçlarımız sürüngenlerde zehrin nasıl evrimleştiği konusunda bizlere yeni bir anlayış kazandırıyor. Bunu da hem bu olağanüstü evrimsel uyumun kökenlerini anlamakta, hem de yılan ısırığı kurbanlarına daha iyi tedavi yöntemleri geliştirmeye yönelik araştırmalara yardımcı olmakta kullanabileceğiz.
Evrim Ağacı'nda tek bir hedefimiz var: Bilimsel gerçekleri en doğru, tarafsız ve kolay anlaşılır şekilde Türkiye'ye ulaştırmak. Ancak tahmin edebileceğiniz gibi Türkiye'de bilim anlatmak hiç kolay bir iş değil; hele ki bir yandan ekonomik bir hayatta kalma mücadelesi verirken...
O nedenle sizin desteklerinize ihtiyacımız var. Eğer yazılarımızı okuyanların %1'i bize bütçesinin elverdiği kadar destek olmayı seçseydi, bir daha tek bir reklam göstermeden Evrim Ağacı'nın bütün bilim iletişimi faaliyetlerini sürdürebilirdik. Bir düşünün: sadece %1'i...
O %1'i inşa etmemize yardım eder misiniz? Evrim Ağacı Premium üyesi olarak, ekibimizin size ve Türkiye'ye bilimi daha etkili ve profesyonel bir şekilde ulaştırmamızı mümkün kılmış olacaksınız. Ayrıca size olan minnetimizin bir ifadesi olarak, çok sayıda ayrıcalığa erişim sağlayacaksınız.
Makalelerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu makalemizle ilgili merak ettiğin bir şey mi var? Buraya tıklayarak sorabilirsin.
İlgili Sorular
Soru & Cevap Platformuna Git-
8
-
6
-
5
-
2
-
2
-
1
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
-
0
- Çeviri Kaynağı: Phys.org | Arşiv Bağlantısı
- A. D. Hargreaves, et al. (2014). Restriction And Recruitment—Gene Duplication And The Origin And Evolution Of Snake Venom Toxins. Genome Biology and Evolution, sf: 2088-2095. | Arşiv Bağlantısı
Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?
Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:
kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci
Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 04/03/2025 08:15:37 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2574
İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.
This work is an exact translation of the article originally published in Phys.org. Evrim Ağacı is a popular science organization which seeks to increase scientific awareness and knowledge in Turkey, and this translation is a part of those efforts. If you are the author/owner of this article and if you choose it to be taken down, please contact us and we will immediately remove your content. Thank you for your cooperation and understanding.
