Yengeçlerin Evrimi: Kral Yengeci, Hermit Atalardan Nasıl Evrimleşti?

Taş yengeçleri olarak da bilinen Kral Yengeci (120 ayrı yaşayan türden oluşan Lithodidae ailesi), Dünya'daki en uzun bacak açıklığına sahip eklembacaklı olan Japon Örümcek Yengeçleri (Macrocheira kaempferi) ya da bilinen en büyük eklembacaklı olan Hindistan Cevizi Yengeçleri (Birgus latro) gibi kuzenleri varken "gezegen üzerindeki en büyük yengeçler" olamasalar da, yine de sıralamada yüksek bir yer edinebilecek kadar iridirler. 

Yengeçlerin evrimi uzun yıllardır ilgi çeken bir konu olmuştur; çünkü yengeçlerin neredeyse her zaman atalarını andıran ama doğrudan yengeç olmayan, günümüzde halen yaşayan akrabaları bulunmaktadır. Yengeçlerin, yengeç vücut yapısında olmayan atalarından evrimleşmesine karkinizasyon adı verilir.

Her ne kadar bu şekilde bir evrimsel bir değişim türünün varlığı evrimsel biyologlar arasında henüz genel geçer olarak kabul ediliyor olmasa da, bu tür bir evrimsel değişim özellikle kral yengeçlerinde görüldüğü düşünülmektedir.

Kral yengeçleri, hermit yengeçleri olarak da bilinen, yengeç benzeri atalardan evrimleşmişlerdir. Bu durum, bu yengeçlerde görülen asimetrinin nedenini de açıklamaktadır. Gerçekten de kral yengeçlerinin yetişkin formlarında gözle görülür bir asimetri mevcuttur.

Aslında "simetrik" olduğu söylenen hiçbir canlı tamamen simetrik değildir. Hatta canlılardaki bu asimetri kullanılarak evrimsel analizler yapılabilir (bkz. asimetrik morfometri). Ancak söz konusu kral yengeçleri gibi dekapodlar (on ayaklılar) olduğunda, bu asimetri özellikle de kıskaçlarda ve karın bölgesinde çok daha belirgin ve gözle görünür olmaktadır. Bu asimetrinin, günümüzde halen soy hatları yaşayan ve spiral kabuklar içerisine sığması gereken hermit atalarından kalma bir özellik olduğu düşünülmektedir.

Günümüzde bu ailenin en meşhur üyesi Kırmızı Kral Yengeç'tir (Paralithodes camtschaticus). Bu canlıların "karapas" adı verilen gövdeleri 28 santimetreye, ağırlıkları 8 kilograma, bacak açıklıkları ise 1.8 metreye ulaşabilir. Aslında canlının rengi kırmızı değildir; ancak pişirildikten sonra kıpkırmızı bir renk aldığı için bu adı almıştır.

Bu canlılar evrimsel süreçte oldukça değişken parametreler ayak uyduracak şekilde adaptasyonlar geliştirmişlerdir. Örneğin dişiler yumurtaların çatlayabilmesi için yaklaşık 4 derecelik sularda bulunmalıdır, erkekler ise ortalamada 1.5 derece olan suları tercih ederler, çünkü bu sıcaklık enerji verimliliği daha faydalıdır. Yaşadıkları denizlerin sıcaklık değişimlerine bağlı olarak sığ sulara veya derin sulara göç edebilirler. Bu sıcaklık değişimleri, yengeçlerin büyüme hızını da etkilemektedir. Ayrıca bu değişimler sırasında yaşanabilen yoğun tuzluluk değişimlerine de uyum sağlamaları gerekmektedir.