Tropik Bölgeler ve Ekvatordaki Böcekler Daha mı Büyükler?

Ekvatoral tropikler, yeryüzündeki en büyük böcekleri barındıran coğrafyalardır. Dünyanın en büyük böcekleri arasında olan 100 gram kütleye ulaşabilen Afrika dev böceği veya Endonezya’da 60 santimetre uzunluğa kadar ulaşabilen dev böcekler, genellikle ekvatoral tropiklerde bulunur. Kaliforniya Üniversitesi'nde entomoloji (böcekbilim) alanında yüksek lisans öğrencisi olan Matan Shelomi, bu durumu şöyle açıklıyor:

Yıl boyunca var olan besin bolluğu ve ılık hava, bu büyük böceklerin bu coğrafyalarda çok daha fazla gelişebilmesine imkân sağlayan sebeplerdir.

Kış aylarında yaşamın önemli bir bölümü durur; ancak tropik coğrafyalarda yıl boyunca büyümeyi mümkün kılacak kadar ısı ve besin vardır. Bu sayede bu bölgede sıra dışı büyüklükte böcekler evrimleşebilmiştir.^[1]

Memeli hayvanlar gibi iç ısılarına muhtaç olan bazı hayvanlar, soğuk iklimlerde hayatta kalabilmek için daha büyük olmak zorundadır. Büyük hayvanlarda yüzey alanının hacme oranının düşük olması, onların deri yoluyla daha az ısı kaybetmesine yardımcı olur. Bu, Bergmann Kuralı olarak bilinir. Shelomi bu konuda şöyle diyor:

Eğer ısıyı genelde dışarıdan alan bir böcekseniz, kendi iyiliğiniz için bu kuralın tam tersini sağlayacak bir formda olmanız gerekir.

Ancak Shelomi, The American Naturalist'in Ekim 2012 sayısında, tüm böcek gruplarının Bergmann Kuralı'na uymadığını gösteren bir çalışma yayınladı.^[2] Belirli bir türün yaşam aralığı boyunca böceklerin Bergmann benzeri bir model göstermeleri kadar, "Karşıt Bergmann" modelini göstermelerinin ya da hiç göstermemelerinin de muhtemel olduğunu buldu.

Vücutlarının gelişmesi daha uzun süren böcekler veya çekirgeler gibi daha büyük gövdeli böceklerin soğuk iklimlerde büyüme dönemleri daha kısa sürdüğü için, daha küçük kalabilirler. Bu tarz bölgelerde büyüme süreçleri hızlı ve çabuk gerçekleşen sinek gibi canlılar yaşayabilir.

Böcek boyutlarında görülen örüntüleri de inceleyen Shelomi, böceğin yaşam alanındaki mikroiklimin, yaşanan coğrafyanın haritadaki koordinatlarından çok daha önemli olduğunu buldu. Mikroiklim, etrafa nazaran küçük bir alanda belirgin bir sıcaklık ve hava durumu örüntüsü bulunmasıdır. Mikroiklim görülen bölgeler bir bahçe kadar küçük ya da bir dağ eteği kadar büyük olabilir. Shelomi şöyle diyor:

Bir böceğin dünyanın neresinde bulunduğu önemli değildir. Tek gerekli olan ılık ve büyümesi için elverişli küçük bir alan bulmasıdır. Eğer bu alanı bulursa, her şey farklı hale gelir.