Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Tüm Reklamları Kapat

Termitler ve İneklerde Evrimsel İşbirliği: Selüloz Sindirimi ve Karşılıklı Evrim

Termitler ve İneklerde Evrimsel İşbirliği: Selüloz Sindirimi ve Karşılıklı Evrim
2 dakika
10,261
Tüm Reklamları Kapat

Odun belki de dünyada en çok bulunan, kolay erişilen ve masrafsızca hasat edilebilen bir kaynak olsa da pek çok hayvanın odun ile beslenmediği sizin de dikkatinizi çekmiş olabilir. Bunun nedeni evrimsel süreçte hemen hemen hiçbir hayvanın odunun temel yapı taşları olan selüloz ve lignini sindirebilen enzimleri edinememiş olmasıdır.

Bu noktada aklınıza şu sorular takılabilir: Hayvanlar selülozu sindiremiyorsa inekler ve diğer otçullar nasıl yaşayabiliyorlar? Ve bahçe çitimizi kemirip delik deşik eden kim? 

Tüm Reklamları Kapat

Yaşamın inanılmaz karmaşıklığı ve dünyamızdaki kaynakların çeşitliliği sıklıkla türleri evrimsel süreçte birlikte çalışmaya itmiştir. Örneğin inekler, selülozu sindirecek enzimleri üretemedikleri halde, sindirim sistemlerine yerleşmiş bakterilerden bu enzimleri “ödünç alarak” neredeyse sadece ot yiyerek yaşamlarını sürdürebilirler. Bu birlikte yaşam sayesinde inekler kendi başlarına asla tüketemeyecekleri bol bulunan bu bitkisel kaynağı kullanabilir hale gelirken, bakteriler de ineğin sindirim sistemi tarafından öğütülüp lapa haline getirilmiş hazır besinin bolca bulunduğu korunaklı bir ortamda yaşama ayrıcalığına erişmiş olurlar. İki tarafında kazandığı bu gibi “anlaşmalara” ortak yaşam denir. 

İneklerin ot tüketebilmesini sağlayana benzer bir ortak yaşam öyküsü de 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başlarında bilim insanlarının özenli ve ayrıntılı incelmeleri sonucunda termitlerin bağırsaklarında yaşayan ve onların odunu sindirebilmesini sağlayan protozoaların keşfi ile ortaya konmuştu. Kendi dönemi için büyük bir başarı olan bu tanı, bilimde sıkça görüleceği üzere yanlış değil ama eksikti. 

Tüm Reklamları Kapat

21. yüzyıl başlarında yapılan araştırmalar göstermiştir ki yüz yıl boyunca termitlerin yılmaz yardımcıları ve amansız odun sindiricileri sandığımız protozoalar da gerçekte kendileri ile ortak yaşayan bakterilerden yardım almaktadır. Termitlerin bağırsakları canlılığın her üç alanından (bakteriler, ökaryotlar ve arkelar) çok sayıda birey barındırmaktadır. Bu yoğun çeşitlilik ortamının protozolarla bakterilerin bir araya gelme olasılıklarını artırmaya yardımcı olarak termitlerin ve diğer odunla beslenen hamam böceklerinin sindirim yolları dışında eşi pek görülemeyen bu ortak yaşamı meydana getirerek yalnızca söz konusu bakteri ve protozoanın değil, aynı zamanda konaklık eden böceklerin de yaşamda kalma ve çoğalma şansını artırması söz konusudur. Bu girişik ilişkinin çözülmesi için biyolojideki ileri moleküler tekniklerin gelişmesini beklememiz gerekmiştir ama bilimin güzelliği de zaten eninde sonunda kendisini güncellemesindedir.

Şimdi diyebilirsiniz ki “Eee, ne var yani? Bağırsaklarında protozoa varmış da, onun da içinde bakteri varmış da... Gerçek hayatta bunlar ne işimize yarayacak?”

Haklı olabilirsiniz, gündelik hayatımız açısından pek bir önemi yok. Fakat yaşamı, çeşitliliği ve evrimi anlamak açısından bu keşfin ilginç sonuçları olmuştur. Bir defa bu bakterileri bulmak için tarama yöntemleri geliştiren bilim insanları aynı yöntemleri başka böcekler üzerinde de kullanmış ve termitlerin evrimsel olarak hamam böcekleri ile aynı takımdan olduğu ve karıncalarla hiçbir ilgileri olmadığını paylaşılan bağırsak mikroflorası üzerinden ortaya koymuştur.

Evrim Ağacı'ndan Mesaj

Konuyu kapatmadan önce, termitlerle ilgili bir diğer ilginç gerçek, aslında birer hamamböceği olduklarıdır. Bu konuda buraya tıklayarak bilgi alabilirsiniz.

Bu Makaleyi Alıntıla
Okundu Olarak İşaretle
12
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

Soru & Cevap Platformuna Git
Bu İçerik Size Ne Hissettirdi?
  • Muhteşem! 3
  • Bilim Budur! 2
  • Mmm... Çok sapyoseksüel! 2
  • Tebrikler! 1
  • İnanılmaz 1
  • Güldürdü 0
  • Umut Verici! 0
  • Merak Uyandırıcı! 0
  • Üzücü! 0
  • Grrr... *@$# 0
  • İğrenç! 0
  • Korkutucu! 0
Kaynaklar ve İleri Okuma
Tüm Reklamları Kapat

Evrim Ağacı'na her ay sadece 1 kahve ısmarlayarak destek olmak ister misiniz?

Şu iki siteden birini kullanarak şimdi destek olabilirsiniz:

kreosus.com/evrimagaci | patreon.com/evrimagaci

Çıktı Bilgisi: Bu sayfa, Evrim Ağacı yazdırma aracı kullanılarak 30/11/2023 08:00:47 tarihinde oluşturulmuştur. Evrim Ağacı'ndaki içeriklerin tamamı, birden fazla editör tarafından, durmaksızın elden geçirilmekte, güncellenmekte ve geliştirilmektedir. Dolayısıyla bu çıktının alındığı tarihten sonra yapılan güncellemeleri görmek ve bu içeriğin en güncel halini okumak için lütfen şu adrese gidiniz: https://evrimagaci.org/s/2827

İçerik Kullanım İzinleri: Evrim Ağacı'ndaki yazılı içerikler orijinallerine hiçbir şekilde dokunulmadığı müddetçe izin alınmaksızın paylaşılabilir, kopyalanabilir, yapıştırılabilir, çoğaltılabilir, basılabilir, dağıtılabilir, yayılabilir, alıntılanabilir. Ancak bu içeriklerin hiçbiri izin alınmaksızın değiştirilemez ve değiştirilmiş halleri Evrim Ağacı'na aitmiş gibi sunulamaz. Benzer şekilde, içeriklerin hiçbiri, söz konusu içeriğin açıkça belirtilmiş yazarlarından ve Evrim Ağacı'ndan başkasına aitmiş gibi sunulamaz. Bu sayfa izin alınmaksızın düzenlenemez, Evrim Ağacı logosu, yazar/editör bilgileri ve içeriğin diğer kısımları izin alınmaksızın değiştirilemez veya kaldırılamaz.

Tüm Reklamları Kapat
Keşfet
Akış
İçerikler
Gündem
Su
İlaç
Doğal Seçilim
Nöronlar
Klinik Mikrobiyoloji
Vaka
Entomoloji
Balık Çeşitliliği
Doğa Yasası
Yer
Beslenme
Uterus
Deney
Yeşil
Damar
Tüyler
Venüs
Olumsuz
Odontoloji
Böcek
Kuantum Fiziği
Bağırsak
Regülasyon
Kuş
Cinsiyet
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
Sosyal
Yeniler
Daha Fazla İçerik Göster
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katmak için hemen buraya tıklayın.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
EA Akademi
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu var? Etkinlik & İlan Platformumuzda paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Youtube
Kurtlar Neden Dolunayda Ulur?
Kurtlar Neden Dolunayda Ulur?
Oppenheimer: Ben Şimdi, Dünyaların Yok Edicisi Olan Ölüm Oldum!
Oppenheimer: Ben Şimdi, Dünyaların Yok Edicisi Olan Ölüm Oldum!
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Özgür İrade: Aldığımız Kararlarda *Gerçekten* Özgür müyüz?
Sokrates Demokrasiden Neden Nefret Etti?
Sokrates Demokrasiden Neden Nefret Etti?
Büyük Patlama Neden Evrenin Başlangıcı Olamaz?
Büyük Patlama Neden Evrenin Başlangıcı Olamaz?
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından seslendirildiğini biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify, iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Yazı Geçmişi
Okuma Geçmişi
Notlarım
İlerleme Durumunu Güncelle
Okudum
Sonra Oku
Not Ekle
Kaldığım Yeri İşaretle
Göz Attım

Evrim Ağacı tarafından otomatik olarak takip edilen işlemleri istediğin zaman durdurabilirsin.
[Site ayalarına git...]

Filtrele
Listele
Bu yazıdaki hareketlerin
Devamını Göster
Filtrele
Listele
Tüm Okuma Geçmişin
Devamını Göster
0/10000
Bu Makaleyi Alıntıla
Evrim Ağacı Formatı
APA7
MLA9
Chicago
M. A. Döke, et al. Termitler ve İneklerde Evrimsel İşbirliği: Selüloz Sindirimi ve Karşılıklı Evrim. (13 Ekim 2014). Alındığı Tarih: 30 Kasım 2023. Alındığı Yer: https://evrimagaci.org/s/2827
Döke, M. A., Bakırcı, Ç. M. (2014, October 13). Termitler ve İneklerde Evrimsel İşbirliği: Selüloz Sindirimi ve Karşılıklı Evrim. Evrim Ağacı. Retrieved November 30, 2023. from https://evrimagaci.org/s/2827
M. A. Döke, et al. “Termitler ve İneklerde Evrimsel İşbirliği: Selüloz Sindirimi ve Karşılıklı Evrim.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, 13 Oct. 2014, https://evrimagaci.org/s/2827.
Döke, Mehmet Ali. Bakırcı, Çağrı Mert. “Termitler ve İneklerde Evrimsel İşbirliği: Selüloz Sindirimi ve Karşılıklı Evrim.” Edited by Çağrı Mert Bakırcı. Evrim Ağacı, October 13, 2014. https://evrimagaci.org/s/2827.
Geri Bildirim Gönder
ve seni takip ediyor
Evrim Ağacı Uygulamasını
İndir
Chromium Tabanlı Mobil Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
İlk birkaç girişinizde zaten tarayıcınız size uygulamamızı indirmeyi önerecek. Önerideki tuşa tıklayarak uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu öneriyi, yukarıdaki videoda görebilirsiniz. Eğer bu öneri artık gözükmüyorsa, Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Chromium Tabanlı Masaüstü Tarayıcılar (Chrome, Edge, Brave vb.)
Yeni uygulamamızı kurmak için tarayıcı çubuğundaki kurulum tuşuna tıklayın. "Yükle" (Install) tuşuna basarak kurulumu tamamlayın. Dilerseniz, Evrim Ağacı İleri Web Uygulaması'nı görev çubuğunuza sabitleyin. Uygulama logosuna sağ tıklayıp, "Görev Çubuğuna Sabitle" seçeneğine tıklayabilirsiniz. Eğer bu seçenek gözükmüyorsa, tarayıcının Ayarlar/Seçenekler (⋮) ikonuna tıklayıp, Uygulamayı Yükle seçeneğini kullanabilirsiniz.
Safari Mobil Uygulama
Sırasıyla Paylaş -> Ana Ekrana Ekle -> Ekle tuşlarına basarak yeni mobil uygulamamızı kurabilirsiniz. Bu basamakları görmek için yukarıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi almak için tıklayın

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close