Bir Takımın Ölümü: Termitlerin Aslında Hamam Böceği Olduğu Keşfedildi!

Aslında bu oldukça eski bir araştırma, 2007'de ilan edildi. Özellikle derin toprak altı kanalları açmalarıyla meşhur olan termitlerin, uzun yıllardır Evrim Ağacı'nın hangi dalında yer aldığı belirlenemiyordu. Ancak Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nden araştırmacıların yaptıkları genetik analiz, tartışmalara ve soru işaretlerine son noktayı koydu. Ancak yine de, bu son nokta, bizleri oldukça ilginç bir sonuca götürüyor: termitler, uzun süredir yakın akraba oldukları bilinen hamam böceklerinin "akrabası" değil, ta kendisi!

Bu durum, fiziksel farklılıkların bizleri kolayca yanıltabileceğini gösteriyor. Ancak genler yalan söylemez. Yapılan araştırma, termitlerin, çeşitli sebeplerle Isoptera olarak ayrı bir gruba dahil edilmesinin bir hata olduğunu net bir şekilde ortaya koydu. Artık termitler, Termitidae adı altında, Blattodea (hamam böcekleri) takımının altına yerleştirildi. Bazı sistematikçiler isimlerini hala Isoptera olarak kabul ediyor, ancak tüm taksonomistler adı ne olursa olsun termitlerin Blattodea takımının altında olduğunu, ayrı bir takım olmadığını kabul ediyor.

Her ne kadar "beyaz karıncalar" olarak da bilinseler de, termitlerin karıncalarla pek yakın bir akrabalığı yok. Öte yandan termitler, tıpkı karıncalar, arılar ve yabanarıları gibi sosyal davranışlar gösteriyorlar ve bu özellikleriyle hamamböceklerinden biraz ayrı gibiler. Üstelik tüm yakın akrabalarının aksine, termitleri ayırt edici bir özellik, ağaç kabuklarını ve odunları yiyebiliyor olmalarıydı. Bu da, sistematikçilerin tartışmalarına neden olmaktaydı.

Doğa Tarihi Müzesi'nden Dr. Paul Eggleton, Daegan Inward ve George Beccaloni, bugüne kadarki en kapsamlı termit DNA'sı analizini yaparak bu tartışmalara ışık tuttu. 107 farklı termit, hamam böceği ve mantis türünün genleri incelendi ve evrimsel geçmişleri ortaya kondu. Araştırmacılar konuyla ilgili şunları söylüyorlar:

Termitleri hamamböceklerinden ayıran ve ortak atalarından farklı yönlere doğru evrimleşmelerine neden olan anahtar değişim, ağaç kabuklarını yemeye başlamalarıyla meydana geldi. Bunun sonucunda karakteristik yumurta keselerini kademeli olarak kaybettiler ve yavruları kısır işçilere ve askerlere doğru evrimleşti. Onlardan çok farklı gözükmelerine rağmen termitlerin aslında sadece sosyal hamam böcekleri olmaları oldukça ilginçtir. Ancak evrimsel açıdan baktığımızda bu o kadar da şaşırtıcı değildir: çünkü canlıların davranışları zaman içerisinde evrimleştikçe, fiziksel özellikleri de evrimleşir. Örneğin, sosyal böceklerin muhtemelen en meşhuru olan karıncalar, tekil yaşayan avcı yabanarılarından evrimleşmiştir.