Seni severim

Dr. Jekyll, saygın bir doktor ve bilim insanıdır. Toplumda saygın bir konuma sahip olsa da içinde bastırılmış, karanlık ve şehvetli yönler vardır. Jekyll, bu karanlık tarafı ayrıştırmak ve toplumdan gizlemek için deneyler yapar. Sonunda kendisi için özel bir iksir geliştirir ve bu iksir onu Bay Edward Hyde adlı kötü bir kişiye dönüştürür.
İnsanın iyi ve kötü yanlarını çarpıcı bir şekilde anlatan bu kitap benim de kitap okumaya başladığım zamanlar okuduğum için hayran olduğum, her ne kadar daha sonradan okuduğum diğer kitaplardan dolayı başyapıt diyemesem de güzel olduğunu düşündüğüm bir romandır.

Meraklı ve ilgili bir okuyucunun bir konuyu keşfetmeye başlamasının en temel ve erişilebilir yolu, o alana dair iyi yazılmış giriş kitaplarını okumaktır. İş Bankası Kültür Yayınları’nın Kılavuz serisinde yer alan Arkeoloji – Paul Bahn da bu tür temel kaynaklardan biridir. Bu değerlendirmede, kitabın arkeolojiye giriş kitabı olma iddiasını ne ölçüde karşıladığını ve okuyucuya hangi açılardan katkı sunduğunu incelemeye çalışacağım.

Paul G. Bahn, arkeoloji alanında popüler bilim yazarlığı denildiğinde akla gelen ilk isimlerden biridir. Birçok esere editör ve yazar olarak katkıda bulunmuştur. Akademik konuları topluma açık ve anlaşılır bir biçimde aktarabilmesiyle tanınır. Arkeoloji kitabı da bu doğrultuda, ilk kez 1996 yılında Oxford University Press tarafından Archaeology: A Very Short Introduction başlığıyla yayımlanmış ve kısa sürede alanın en bilinen giriş kaynaklarından biri hâline gelmiştir. Türkçe baskısı ise, İş Bankası Kültür Yayınları’nın Kılavuz serisi kapsamında yayımlanmıştır.

Giriş ve önsöz bölümlerinden de anlaşılacağı üzere yazarın temel iddiası herkes için hem anlaşılır hem de başlangıç noktası sunan popüler bir giriş kaynağı yazmaktır. Bu bakımdan hedef kitlesi geniştir. Lisans öğrencileri, arkeoloji okumayı düşünen ancak henüz karar aşamasında olan öğrenci adayları, arkeolojiye ilgili duyan meraklı okurlar kısacası arkeoloji dünyası keşfetmeyi düşünen herke bu kitabın potansiyel okuyucusudur.

Kitap toplamda 10 bölümden oluşmaktadır. Arkeolojinin tanımı, tarihsel gelişimi, araştırma yöntem ve teknikleri, alandaki teorik tartışmalar kitap boyunca sistematik bir biçimde ele alınır. Karikatürler ve fotoğraflarla içerik desteklenmiştir.

Paul G. Bahn’ın Arkeoloji kitabı, yazarın iddiasına uygun olarak, birçok yönüyle güçlü bir giriş kitabı niteliğini taşır. Eserin dili açık ve anlaşılırdır; akademik jargonun ağırlığından uzak bir anlatım sunar. Arkeoloji, hem zamansal hem de mekânsal açıdan çok yönlü ve geniş kapsamlı bir bilim dalıdır. Bu nedenle, kısa bir giriş kitabında alanın bu özsel derinliğini okuyucuya aktarmak ciddi bir emek ve beceri gerektirir. Genel olarak, Bahn bu zorluğun üstesinden başarılı bir şekilde gelmiştir. Elbette eserde bazı eksiklikler ve sınırlılıklar da bulunmaktadır.

Eser yapısı ve dili itibariyle merak uyandırıcı bir anlatıya sahiptir. Gündelik yaşamdan örnekler, resimler ve karikatürler bu anlatıyı zenginleştirmekle birlikte okuyucu diri tutarak metnin takibini kolaylaştırır. Bu bağlamda bilgiler yığınından oluşan bir eser değil aynı zamanda keşfetmeye ve sorgulamaya çağıran bir metin niteliği de taşır.

Şu an kitabın yarısından biraz fazlasını bitirmiş vaziyetteyim. Tek kelime ile bir "başyapıt". Homo sapiens türünün kendi içerisinde çok uzun ama dünya hayatı içerisinde kısacık olan tarihini o kadar çarpıcı ve dogmatik şeyleri yıkarak anlatıyor ki. Homo sapiens'in dedikodu yeteneği sayesinde kültürler ve medeniyetler oluşturduğunu, özellikle tarım devriminin homo sapiens'in evriminde ne kadar büyük bir kavşak olduğunu yüzümüze çarpıyor. Okuyun ve okutturun.

'Satranç' Stefan Zweig'in hayatının son dönemlerinde yazdığı romandır. Kitap her ne kadar tek oturuşta kahvenizle beraber bitirebileceğiniz bir kitap gibi gözüksede aslında öyle değil. Çünkü kitabı siz ne kadar bitirdiğinizi düşünüyor olsanızda kitabın içindeki psikolojik unsurlar sizi o kadar çok etkisine alıyor ki ister istemez kapağını kapattıktan sonra da beyninizi meşgul ediyor. Kitap yalnızlığın ne kadar sinsi bir silah olduğunu yalnızlığın insanı delirtebileceğini gösteriyor.
Kitap bir geminin içinde ona doğuştan armağan edilen bir yetenek sayesinde dünya birincisi olan bir adamın ve yalnızlığın, mahkumuiyetin getirdiği zorluklardan dolayı delirmemek için satranca sarılan bir adamın karşılaşmasını anlatıyor.