Sosyal Medyanın Karanlık Yüzü: Sosyal Ağları Kullanmanın Riskleri Nelerdir?

Sosyal medya kullanımının karanlık yüzüne yönelik araştırmaların sistematik bir incelemesi; fiziksel sorunlar, zihinsel sağlık sorunları, iş performansı ve akademik performans üzerindeki olumsuz etkiler, güvenlik ve gizlilik gibi sorunlara kadar 46 zararlı etki tespit etti.

Facebook ve Instagram gibi sosyal medya ağları dünya çapında 3,6 milyardan fazla insan tarafından kullanılmaktadır. Potansiyel tehlikeler konusunda daha fazla farkındalık, kullanıcı denetimini teşvik edebilir ve yazılım mühendislerinin, eğitimcilerin ve politika yapıcıların olumsuz etkilerini en aza indirmenin yollarını geliştirmelerine yardımcı olabilir. Sidney Teknoloji Üniversitesi Bilgi, Sistem ve Modelleme Okulu Başkan Yardımcısı Dr. Eila Erfani, bu konu üzerine şunları söylüyor:

Sosyal medyanın zararları çoğunlukla psikopatolojik bir bakış açısıyla incelenmiştir. Bu araştırmacılar, bilgi sistemleri araştırmacılarına kıyasla daha az ilgi görmüştür. Bilgi sistemleri, insanların ihtiyaçlarını daha iyi karşılaması için teknolojinin, insanlar ve kuruluşlar üzerindeki etkisine bakmaktadır. Sosyal medya kullanımından kaynaklanan olumsuz sonuçların nasıl azaltılacağını belirlemek ve anlamak bu zorluğun bir parçasıdır. Dünya Sağlık Örgütü, bilgi teknolojisi bağımlılığı konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtti ve bu sorunu hem önlemek hem de tedavi etmek için stratejiler geliştirilmesi gerektiğini kabul etti.

Sidney Teknoloji Üniversitesi'nden Dr. Erfani, doktora adayı Layla Boroon ve Macquarie Üniversitesi'nden Doçent Babak Abedin, sosyal medya kullanımının olumsuz etkilerini tespit eden ve derleyen incelemeyi gerçekleştirdi.

Araştırmaları, Çevrim İçi Sosyal Ağları Kullanmanın Karanlık Yüzü: Bireylerin Negatif Deneyimlerinin Bir İncelemesi başlığıyla yakın zamanda Journal of Global Information Management'da yayınlandı.^[1] Boroon, araştırma sonuçları için şunları söylüyor:

Sosyal medyanın kullanımıyla ilgili araştırmaların çoğu, sosyal medyanın faydalarına ve potansiyeline odaklanmaktadır. Ancak biz, sosyal medya kullanımıyla ilişkilendirilen olumsuz etkileri kapsamlı bir şekilde belirlemekle ilgilendik. 2003 ve 2018 yılları arasında yayınlanmış 50'den fazla araştırma makalesini inceledik. En yaygın olumsuz etkilerden bazıları; kıskançlık, yalnızlık, kaygı ve düşük özgüven gibi psikolojik zararların yanı sıra kötü amaçlı yazılımlara maruz kalma ve kimlik avı gibi riskleri de içeriyordu.

Araştırmacılar olumsuz etkileri altı kategoride gruplandırdı:

• Sosyal değişim maliyeti: Hem depresyon, kaygı veya kıskançlık gibi psikolojik zararları hem de boşa harcanan zaman, enerji ve para gibi diğer maliyetleri içerir.
• Sinir bozucu içerik: Rahatsız edici veya şiddet içeren içerik ya da cinsel ve müstehcen içerik gibi rahatsız edici, üzücü veya tahrik edici çok çeşitli içerikleri içerir.
• Gizlilik endişeleri: Kişisel bilgilerin üçüncü taraflarla paylaşılması, yeniden kullanılması veya onlarda depolanması ile ilgili kişisel gizliliğe yönelik her türlü tehdidi içerir.
• Güvenlik endişeleri: Kimlik avı veya sosyal mühendislik gibi dolandırıcılık veya aldatmadan kaynaklanan zararları ifade eder.
• Siber zorbalık: Küfürlü mesajlar, yalan söyleme, stalk yapma veya söylentiler yayma gibi gruplar veya bireyler tarafından yapılan her türlü suistimal ve tacizi içerir.
• Düşük performans: İş veya akademik performans üzerindeki olumsuz etkiyi ifade eder.

Boroon, şu anda sosyal medya bağımlılığını etkileyen faktörleri ve insanların davranışlarını düzenlemek için kullandıkları stratejileri araştırıyor. Bir sonraki adım, bu olumsuz etkileri azaltabilecek uygulamaları, tasarım özelliklerini ve diğer çözümleri geliştirmek ve test etmek olacak.