Ayaktayken düşmek derken tam olarak anlayamadım. Ayakta dururken neden yere serilmiyoruz anlamında mı? Bunun en temel nedeni statik dengedir. Bir cismin olduğu şekliyle sabit kalabiliyor olması için statik dengeye erişmesi gerekir. Bunu ise üzerine gelen kuvvetleri ve momentleri dengeleyerek yapar. Dünyada kapalı bir ortamda bize etkiyen tek kuvvet yerçekimi kuvvetidir ve vücudumuzdaki iskelet ve kas sistemi ile bu kuvveti dengeleriz. Rüzgarlı bir ortamda bulunduğumuzda ise yerçekimi kuvvetine ek olarak bir de rüzgar kuvveti etkir. Hepimiz yere mesnetliyiz yani gelen kuvvetleri dengelememiz gereken yer ayaklarımız ile yere temas ettiğimiz noktalar. Rügar kuvvetinin bu noktalara göre momenti bizi döndürmeye(devirmeye) çalışacaktır. Biz ise bu momentin büyüklüğüne göre vücudumuzu hareket ettirerek(önreğin bacakları çapraz açmak gibi) gelen momenti dengelemeye çalışırız. Eğer ki dengeleyemez isek devriliriz.
Vücudumuzda hareketli bir çok uzuv var. Kollarımızda ve bacaklarımızda menteşe görevi gören yerler var, kaslarımız bu menteşelerin kuvvetlere karşı hareket etmeden durabilmesini sağlarken, iskeletimiz ise kaslarımız dahil tüm kütlemizi zemine aktarmamızı sağlar. Kaslarımızı anlık olarak yerçekimine karşı dengeleyecek şekilde sürekli çalıştırırız. Vücudumuzdaki denge durumunu algılayan algıçlar(gözler ve kulak içi sıvısı gibi) sürekli sinyaller üretir ve bu sinyalleri işlemesi için beyne gönderir. (Örneğin vertigo hastalarında bu algıçlar düzgün çalışmaz). Beynimiz gelen sinyali yorumlayarak düşüyor muyuz, düşüyorsak ne yöne düşüyoruz gibi bilgileri elde eder ve kaslarımıza düşmeyi engeleyyecek yani statik dengeyi sağlayacak şekilde emirler vererek uzuvlarımızı hareket ettiririz.(parkinson hastalarında beynin bu kısmı düzgün çalışmaz) Örneğin eğimli bir yüzeyde duran birisinin uzuvları düz yüzeyde durandan farklı açılarda durur. Bu kocaman kontrol sistemini bir klimaya uyarlarsak. Klimanın ortam sıcaklığını sürekli algılayan bir sensörü vardır, bu veriyi elektronik kontrol kartına gönderir ve burada bu veri işlenerek oda sıcaklığının istenen dengede olup olmadığını anlar, ardından odayı dengeye ulaştırmak için daha fazla veya az debide hava üfleyerek ortamı dengede tutar.
[1]
Kaynaklar
- H. Cowan. How Do Humans Stand And Balance Without Falling Over?. Alındığı Tarih: 15 Kasım 2022. Alındığı Yer: Reader's Digest | Arşiv Bağlantısı
