Aklımızdaki kusur ile onun aklındaki kusur bir olamaz. Onu tanımdığımıza göre gerçek kutsallığa dair bilgi sahibi değiliz. Kötülük kutsal olabilir mi?
Tanrısallık, bizim doğrudan anlayabileceğimiz bir olgu değil.
Elimizde sadece insan ve insanî değerler var modelleme yapmak için. Iyi kötü, olumlu olumsuz, doğru yanlış, güzel çirkin gibi kavramlar sadece insan için geçerli. Insanıdoğadan kaldırsak bunların hiçbiri kalmaz. Doğa gereklilik prensibine göre çalışır. Hiçbirşey iyi kötü doğru yanlış değildir. Olması gerekene uygundur sadece.
Bunu var ettiğine inanılan bir tanrı, büyük ihtimalle nasıl merkezine gelmesi gerektiğini bilmeyen insana yol tabelası olsun diye çıkarmış olmalı. Tabelalar ulaşılacak hedef için heryere konmuş.
Doğanın kaotik olması kötü olması demek değildir. Bizim algı kapasitemiz, olasılıkların azlığına düzen diyebilecek kadar zavallı ve basit. Daha varoluşu anlayamamışız. Tanrisalligi nasıl anlayalım.
Tanrı iyi mi kötü mü den öte ben kendi potansiyelimin en üst noktasına ulaşmak için Ne yaptım. Merkezimi dengemi aradım mı. Eğer bunları yaparsam, olası bir üst irade nin olupolmadığını daha net göreceğim. Gündelik yaşama mahkum, kendini geliştirme çabası olmayan bir zihin, bilgi edinmedigikonuda kanaat sahibi olma derdine girer. Düşünce ve inançları zayıf olur.
Biz bir hücreye insanı anlatmakta nasıl zorlanacak isek, olası tanri da kendini sembolik ve bizim yapımıza göre aktarmak isteyecektir. Bizim zihnimizdeki tanrı ile kendisi arasında alaka olmadığını bildiği için sandığımızdan daha iyi daha sevecen olma ihtimali de yüksek olabilir. Reddeden kafasındaki tanrıyı reddetti, inanan kendi kafasındaki tanrıya inandı. Ama o hep başka bambaşka idi belki. Ve bunları değil, kendini keşfetmek için yaptıklarımla ilgilidir.
Ama benim düşüncelerimdeki ile alakası olmadığı her durumda geçerli
bizim evrimimiz bize doğrunun iyi ile alakalı olduğunu söylüyor. biz kendimize bunu diyoruz, algımız bu yönde çalışıyor ve doğru, iyi kimi zaman kimine göre kötü bir şeyde olabiliyor. olaya yaratıcıyı sokmak işin içine koca bir belirsizlik katıyor çünkü yaratıcının doğrusu da belki de bizi cezalandırmasıdır ve bu bizim için kötüdür hatta yaratıcı için de kötüdür ama yaratıcının doğrusu kötü olanı yapmaktır, demek ki o da şekilde bir canlı veya varlık, nasıl bilelim. o kadar çok soru doğuyor ki. yani aslında yaratıcı için bu tarz sorular sormak için önce gerçekten insanın bir sürü soru daha sorması lazım kendisine. dediğim gibi ihtimaller sonsuz olduğu için tüm ihtimaller doğru olabilir, evet yaratıcı kötü olabilir, aynı zamanda yaratıcı kedi veya kurbağa da olabilir, ama yaratıcı denen şey hakkında hiç bir bilgi bilmediğimiz halde ve sen de bu sorundaki yaratıcının kötü olması haricinde nasıl bir yaratıcı olduğuna değinerek -mesela insanımsı bir yaratıcı tıpkı mitolojilerdeki gibi veya kusursuz bir yaratıcı- onu bir kalıba sokmadığın halde nasıl buna evet olabilir den başka bir cevap verelim ki ?
