Yapay Zekanın Bilimsel Keşifler Yapmasına Engel Olan Nedir?

Merhaba! Gerçekten ilginç bir konuya değindiğinizi söyleyebilirim. Yapay zeka, son yıllarda hızla gelişmekte olup çeşitli alanlarda önemli başarılar elde etmiştir. Ancak, bilimsel bir keşif yapabilen bir program üretmek şu an için daha karmaşık bir hedef olarak karşımıza çıkıyor.

Bilimsel keşifler, genellikle yaratıcılık, kavramsal anlama, eleştirel düşünme ve özgün fikirlerin sentezlenmesi gibi yüksek seviyede bilişsel yetenekleri gerektirir. GPT-3 gibi dil tabanlı modeller, büyük miktarda metin verisi kullanarak belirli bir konuda yazılar, şiirler veya şarkılar üretebilir, hatta kısıtlı bir şekilde soruları yanıtlayabilir. Ancak bilimsel keşifler, genellikle literatürdeki eksiklikleri tespit etme, yeni hipotezler oluşturma, deneyler tasarlama ve sonuçları yorumlama gibi süreçleri içerir.

Bilimsel keşiflerdeki önemli bir adım, problemi anlamak ve uygun soruları sormaktır. Bu, gerçek dünyada oluşan keşiflerin çoğunun sıradan insanların bile karmaşık ve çok yönlü düşünme süreçleriyle elde edildiği anlamına gelir. Mevcut yapay zeka modelleri, bu tür zorlu ve karmaşık sorunların üstesinden gelmek için gerekli yeteneklere sahip değillerdir.

Bilimsel bir keşif yapabilen bir programın geliştirilmesi için yapay zeka alanında daha fazla araştırma ve ilerleme gerekmektedir. Bu tür bir programın, yaratıcı düşünme, problemleri analiz etme, varsayımlar oluşturma, deneyler tasarlama ve sonuçları değerlendirme gibi becerileri etkili bir şekilde kullanabilmesi için derinlemesine anlama ve bilişsel yeteneklere sahip olması gerekmektedir.

Bilimsel keşiflerin otomatik olarak gerçekleştirilebileceği bir aşama henüz tam olarak belirlenmemiştir. Ancak, ileri yapay zeka araştırmaları ve teknolojileriyle, gelecekte bu alanda önemli ilerlemelerin yapılabileceğini söyleyebiliriz.

Öncelikle YZ'nin tanımından başlarsak benim sorunuza tatmin edici bir cevap verip veremeyeceğimi anlamış oluruz.

Yapay kelimesini açıklamıyorum ama Zeka derken "Yeni sorunları karşılayarak uygun çözümler bulmak amacıyla, zihnin tüm ögelerini amaca uygun kullanabilme yeteneği ya da gücü.^[1]"

YZ kendisine insanlar tarafından sorulmayan bir soruya cevap aramaz.

YZ'ya soru sorunca düşünmez, verileri tarar ve uygun bir yanıt üretir.

YZ aslında yeni soru sormaz dolayısı ile keşifte yapmaz.

YZ insanların ortaya koyduğu metodu taklit eder ve araştırma için gereken adam/saati azaltır. Tıpkı günümüz bilgisayarları gibi.

YZ aslında bir yazılımdır ve bazen de o yazılıma uygun üretilmiş donanım anlamına da gelebilir.

Bir yazılımın, bilimsel keşif yapmasına engel olan bir şey yoktur. Sadece yazılıma bu yeteneği kazandıracak yazılımcı yok.

YZ'lere data sağlamak için çok kısıtlı girdi olanakları var. Dijital kayıtlar. Bunlara bakmak dışında kendi deneylerini yapabilecek duruma getirirsek, bilimsel gelişmelerdeki-keşiflerdeki paylarını arttırabilirler.

Umut Bey, bir yapay zeka algoritmasının kendi kendine makale, kompozisyon, şiir, resim vs. yapması hayret verici olmasının yanında korkunç bir teknoloji. Şöyle ki bu algoritmalardan birine sahip bir kişi algoritmaya bilimsel keşif yaptırıp sonrada keşfi kendi adına yayımlasa ne kadar adil ve etik olur? Ayrıca diğer bilim insanları üzerinde de iftiralara sebep olabilir. Örneğin çalışma hayatı başarısızlıklarla geçmiş bir bilim adamı kendi emeğiyle yaptığı bir keşiften sonra kendisine ;"Sahtekar! Robota keşif yaptırıyor sonrada üzerine alıyor!" gibi ithamlarda bulunulmasının önünü açmaktadır. Nitekim böyle olumsuzlukların önüne geçmek için böyle çalışmaların sistematik ve doğru bir plan ile yürütülmesinin daha doğru olacağı kanaatindeyim.

Umarım yardımcı olabilmişimdir. Sağlıkla ve bilimle kalın...