Evrim Ağacı’ndaki “Ansiklopedinin Evrimi: Wikipedia Nedir? Wikipedia Güvenilir mi?” yazısında şu şekilde yazılmış:
“Eğer ki İngilizcesini okuyorsanız, evet, muhtemelen güvenmenizde sakınca yok. Çünkü Wikipedia'da aynı zamanda gelen içerikleri denetleyen, yeterli doygunluğa erişen makaleleri belirten üst düzey yöneticiler de bulunuyor.
Tüm Reklamları Kapat
Ayrıca, özellikle teknik konularda Wikipedia müthiş bir kaynak! 2008 ila 2012 yılları arasında İngilizce Wikipedia içerisindeki bilimsel makaleler, uzman araştırmacılar tarafından detaylıca incelendi. Bu makaleler patoloji, toksikoloji, onkoloji, psikiyatri gibi çok geniş bilim sahalarını kapsamaktaydı. Sonuç? Wikipedia'nın içeriklerinin yüksek derinlik ve kalitede olduğu gösterildi. Elbette ara ara hatalı, eksik, sıkıntılı olan makaleler ve içerikler olabiliyor; bunlar da yok değil. Ancak benzer sorunlar, diğer ansiklopedi ve kaynaklarda da bulunuyor.”
Tabi ki araştırmalarınızı daha fazla kaynakla desteklemeniz hataları en aza indirgemede faydalı olacaktır.
502 görüntülenme
Kaynaklar
Ç. M. Bakırcı. Ansiklopedinin Evrimi: Wikipedia Nedir? Wikipedia Güvenilir Mi?. (30 Nisan 2017). Alındığı Tarih: 1 Aralık 2020. Alındığı Yer: Evrim Ağacı
| Arşiv Bağlantısı
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
Burada hem "Wikipedia" hem "Vikipedi" dendiği için hangisinin sorulduğundan emin değilim.
Wikipedia (İngilizce) ile başlayalım. Eğer Wikipedia'nın kendini kurtarmak açısından söylemek zorunda olduğu cevabı dikkate alacaksak: Hayır, Wikipedia (ve dolayısıyla Vikipedi) güvenilir bir kaynak değil. Ancak Wikipedia'nın kendisini "güvenilmez" ilan etmesinin bağlamı da iyi anlaşılmalı: Dünya genelinde bilgiye en kolay ulaşmayı sağlayan kaynaklardan biri, herkesin (büyük oranda) dilediğince düzenlemesine açık olduğu için, elbette vandalizm gibi problemler dolayısıyla Wikipedia'nın (basılı bir ansiklopedinin aksine) evrensel olarak güvenli olduğunu söylememiz mümkün değil. Örneğin bir Wikipedia yazısı akademik bir dergide (ve hatta Evrim Ağacı'nda) çok özel bazı durumlar haricinde kaynak olarak kullanılamaz.
Tüm Reklamları Kapat
Ancak "güvenilirliği", akademik olmayan ("sıradan") bir insanın günlük yaşantısında merak ettiği sorulara makul düzeyde güvenilir cevaplar alabilmesi üzerinden tanımlarsak, iş değişiyor. Eğer "güvenilirlik" tanımınız buysa (ve eğer sorunuzda İngilizce Wikipedia'dan söz ediyorsanız), yazıdaki bilgiler halen güncel, evet. O yazıdan beri dikkate değer bir değişim olmadı ve orada neden Wikipedia'nın görece güvenilir olduğunu anlatmıştık.
Ama eğer sorunuzda Türkçe Vikipedi'yi kastediyorsanız, bağlam açısından biraz daha derine inmemiz gerekiyor; çünkü Wikipedia'ya görece güvenilirliği kazandıran teorilerin işlemesi için yeterli katkı bulunmuyor. Şöyle ki: Katılıma açık sistemlerin güvenliği, temelde, çıkarları birbiriyle çatışan yeterince fazla sayıda insanın sistemi sürekli olarak güncelleme ve kendi çıkarlarını öncelemek adına güncel tutma arzusundan gelir. Tabii Wikipedia sadece katılıma açık bir sistem değil, bolca editör ve hiyerarşi de bulunuyor. Ama hem yazar hem de editör konumunda bulunan ne kadar çok aktif kişi varsa, Wikipedia da o kadar güvenli ve isabetli oluyor. Bu, kaostan gelen düzenin en harika örneklerinden biri.
Tüm Reklamları Kapat
İngilizce Wikipedia'da bu cevabın yazıldığı sıralarda 43.865.855 kullanıcı var ve bunların sadece 117.089'u düzenli katkı yapıyor ve bunların da %1'inden azı makalelerin %99'undan fazlasını yazmış halde. Buna ek olarak on milyonlarca da üye olmadan siteye katkı sağlayan kullanıcı var.
Kıyas olması bakımından, Türkçe Vikipedi'deki kullanıcı sayısı sadece 1.4 milyon. Düzenli katkı istatistiklerine ulaşamadım ama şöyle bir kıyas yapayım:
İngilizce Wikipedia'da 30.205 aktif editör, 3.477 çok aktif editör ve dili konuşan 1 milyon kişi başına 27 editör var.[1]
Türkçe Vikipedi'de ise sadece 183 aktif editör, 31 çok aktif editör ve dili konuşan 1 milyon kişi başına 2 editör var.[2]
Zaten alıntı yaptığınız yazımızda İngilizcenin güvenilirliği ve güvenilmezliğini tartışmıştık (o bilgiler halen geçerli). Bu bağlamda, Türkçe Vikipedi'nin isabetliliği, İngilizce Wikipedia'nın isabetliliği neyse, ona göre dikkate değer miktarda düşük olacaktır.
Tabii ki Vikipedi üzerinde çok kaliteli çok fazla sayıda yazı var. Mesela direkt ilgi alanım olduğundan söyleyebilirim ki evrim makaleleri takdire şayan. Ayrıca çok çalışkan editörleri ve "hizmetlileri" de var. Burada anlattıklarım, doğal olarak Türkçe Vikipedi'nin İngilizce Wikipedia seviyesine ulaşmak için gidecek çok yolu olduğuna dikkat çekmek - ki onlar da bunun farkındalar.
Buna rağmen Türkçe Vikipedi'de de kimi zaman başka kaynaklarda olmayan kadar güvenilir ve başarılı makaleler bulmak mümkün. Sadece, her sitede ve her durumda olması gerektiği gibi bilimsel şüphecilikle yaklaşmak ve kaynakların bilgileri desteklediğinden, bilimsel olarak geçerli kaynaklar kullanıldığından emin gerekiyor.
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz
denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından
yayınlanan
makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru
olup
olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu
platformda
yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti
etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla
işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla
platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol
Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim
Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç
katın.
Evrim Ağacı Akademi (ya da kısaca EA Akademi), 2010 yılından beri ürettiğimiz
makalelerden oluşan ve kendi kendinizi bilimin çeşitli dallarında eğitebileceğiniz bir
çevirim içi eğitim girişimi! Evrim Ağacı Akademi'yi
buraya tıklayarak görebilirsiniz. Daha
fazla bilgi için buraya tıklayın.
Etkinlik & İlan
Bilim ile ilgili bir etkinlik mi düzenliyorsunuz? Yoksa bilim insanlarını veya
bilimseverleri ilgilendiren bir iş, staj, çalıştay, makale çağrısı vb. bir duyurunuz mu
var?
Etkinlik & İlan Platformumuzda
paylaşın, milyonlarca bilimsevere ulaşsın.
Podcast
Evrim Ağacı'nın birçok içeriğinin profesyonel ses sanatçıları tarafından
seslendirildiğini
biliyor muydunuz? Bunların hepsini Podcast
Platformumuzda dinleyebilirsiniz. Ayrıca Spotify,
iTunes, Google Podcast ve YouTube bağlantılarını da bir arada bulabilirsiniz.
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Kafana takılan neler var?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Evrim Ağacı'nın 2024'teki bilim yolculuğunda siz de yerinizi alın!
Bu yıl sayfamızda gezdiniz.
Türkiye'nin en büyük bilim platformu olarak, 2024'te de bilim iletişimini güçlendirmeye devam etmek istiyoruz. Evrim Ağacı, sizin gibi bilimseverlerin desteğiyle büyüdü ve büyümeye devam ediyor. Sizlerin maddi desteği bizim için çok değerli. 2024 yılında da bu destekle bilimi daha geniş kitlelere yayabiliriz. Tek seferlik destek olun veya daha iyisi, aylık destekçilerimiz
arasına şimdi katılın.
“
Gerçekliğe kıyasla bilimimiz oldukça ilkel ve çocukçadır. Ancak o, sahip olduğumuz en değerli şeydir.” Albert Einstein
Bilim İçin 30 Saniyeniz Var mı?
Evrim Ağacı, tamamen okur ve izleyen desteğiyle sürdürülen, bağımsız bir bilim
oluşumu.
Ücretsiz bir Evrim Ağacı üyeliği oluşturmanın çok sayıda
avantajından
biri, sitedeki reklamları %50 oranında azaltmak (destekçilerimiz arasına katılarak
reklamların %100'ünü kapatabilirsiniz). Evrim Ağacı'nda geçirdiğiniz zamanı
zenginleştirmek için, sadece 30 saniyenizi ayırarak üye olun (üyeyseniz, giriş
yapmanızı
tavsiye ederiz).