Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
9

Vücudumuzdan bir yer kanadığında neden yaranın üstü kabuk tutuyor?

bir yerimiz kanadığında üstü kısa bir süre sonra kabuk tutuyor o kabuk kan mı yoksa başka bir şeyimdir
317 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
İbrahim Öztürk
Tıp Öğrencisiyim.

Kısa cevap: Pıhtılaşma (Koagülasyon) sebebiyle.

Uzun cevap ise daha karmaşık. Pıhtılaşmayı anlamak için öncelikle kanamayı anlamalıyız. Bildiğimiz gibi kan vücut içerisinde damarlarda bulunur. Yaralanma sonucu kanama olduğunda ise damar duvarı zarar görmüş ve kan damar dışına akmaya başlamıştır. Bu durum (hemofili gibi hastalıklarda) pıhtılaşma mekanizması ile önlenmez ise çok miktarda kan kaybına sebep olabilir. Pıhtılaşmanın birden fazla mekanizması vardır. Damar duvarını oluşturan hücreler bir çeşit epitel hücre tipi olan endotel (ing: endothelial cells) hücreleridir. Endotel hücrelerinin dışında kolajen proteinleri bulunur.

Tüm Reklamları Kapat

Damar duvarı zarar görüp kanama başladıktan sonra, kanda bulunan trombosit hücreleri kan akışıyla beraber damar duvarından çıkarken kolajen proteinleri ile etkileşime geçer ve öncül tıkacı oluşturur. Hava ile temas edilmesinde trombosit hücreleri daha hızlı aktifleşirler ve öncül tıkacı daha hızlı oluştururlar.[1] Bununla beraber zarar gören damar duvarındaki endotel hücrelerinden doku faktörü (ing: tissue factor) adı verilen bir protein açığa çıkar. Bu protein, koagülasyon kaskadı (ing: coagulation cascade) adı verilen bir protein aktifleşme zincirini başlatır. Koagülasyon kaskadı, birçok proteinin birbirini aktive etmesi üzerine kurulu bir döngüdür.[2] Bu döngünün son ürünü olarak kanımızda bulunan fibrinojen aktif hali olan fibrin proteinine dönüşür. Fibrin proteinleri kimyasal yapıları gereği bir zincir halinde birleşerek fibrin iplikçikleri adı verilen polimerleri oluştururlar.

Sonuç olarak, damar duvarı dışında bulunan kolajenler ve bu kolajenlerle etkileşime geçen trombosit hücreler öncül tıkacı oluştururlar. Bu tıkaç fibrin iplikçikleri tarafından daha da güçlendirilir. Tüm bu süreç yaşanırken yaralanmanın şiddetine ve çeşitli fizyolojik durumlara bağlı olarak çeşitli miktarda kırmızı ve beyaz kan hücreleri damar dışına çıkabilir. Öncül tıkaca takılmaları durumunda daha sonradan tıkaca dahil olan fibrin iplikçikleri ile sıkışabilir ve pıhtının yapısında yer alabilirler. Kabuk olarak isimlendirdiğimiz pıhtı bu şekilde oluşur ve yapısında bu hücreler yer alır. Kabuk yapısında trombositlerin, kan içerisinde yer alan proteinlerin, damar dışındaki kollajen proteinlerinin ve arada sıkışan bazı kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin bulunması beklenir. Damar duvarının veya yaranın iyileşmesi sürecinde bu kabuk altından oluşan yeni sağlıklı hücreler kabuğu iter. Bu durum kabuğun soyulmaması durumunda sağlıklı bir şekilde kendisini bırakması ile sonuçlanacaktır.

Tüm Reklamları Kapat

Pıhtılaşma her zaman yaralarımızın üzerinde gördüğümüz kabuk şeklinde olmaz. Genellikle istenmeyen bazı fizyolojik ve hatta patolojik durumlarda damar içerisinde dahi pıhtı oluşabilir.

Not: Koagülasyon kaskadı başta olmak üzere burada açıkladığım olaylar oldukça karmaşık konulardır. Oldukça basite indirgeyerek açıklamada bulundum. Biraz daha fazla bilgi almak fakat akademik araştırmada bulunmak istemeyenler için önerebileceğim KhanAcademyTurkce YouTube kanalının konuyla ilgili videoları var.[3][4]

Kaynaklar

  1. A. M. El-Sabbagh, et al. (2013). The Effect Of Air Exposure And Suction On Blood Cell Activation & Hemolysis In An In-Vitro Cardiotomy Suction Model. ASAIO journal (American Society for Artificial Internal Organs : 1992), sf: 474. doi: 10.1097/MAT.0b013e31829f0e6e. | Arşiv Bağlantısı
  2. D. Green, et al. (2006). Coagulation Cascade. Hemodialysis international. International Symposium on Home Hemodialysis. doi: 10.1111/j.1542-4758.2006.00119.x. | Arşiv Bağlantısı
  3. KhanAcademyTurkce. (YouTube Videosu, 2022). Pıhtı Nasıl Oluşur? (Biyoloji) (Sağlık Bilgisi Ve Tıp).
  4. KhanAcademyTurkce. (YouTube Videosu, 2022). Koagülasyon Kaskadı (Fen Bilimleri) (Sağlık Bilgisi Ve Tıp).
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close