Keşfedin, Öğrenin ve Paylaşın
Evrim Ağacı'nda Aradığın Her Şeye Ulaşabilirsin!
Yeni Soru Sor
Paylaşım Yap
Sorulara Dön
Berkcan Taş
Üye 20 Aralık 2023 3 Cevap
8

Uzayda yerçekimi olmamasına rağmen yıldızlar nasıl kayıp da düşebiliyorlar?

2 yıl önce gece havayı gözlemlediğim zaman büyük ve parlak bir yıldızın bir anda aşağı doğru düştüğünü gördüm.Çok meraklı geliyor.Neden yer çekim kuvveti olmayan bir yerde bir yıldız muazzam bir hızla düşsün?
1,361 görüntülenme
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Tüm Reklamları Kapat
3 Cevap
Çağrı Mert Bakırcı
PhD 20 Aralık 2023

Bu soruda çok temel 2 tane hata var:

İlki, "uzayda yerçekimi yok" düşüncesi tamamen hatalı. Eğer uzayda yerçekimi olmasaydı, Dünya'nın Güneş etrafında dönmesi mümkün olmazdı. Galaksilerarası boşluk da dahil uzayın her noktasında kütleçekimi var; fakat bir gezegenin veya yıldızın civarında hissettiğinizin çok ama çok daha altında olduğu için "kütleçekimsiz ortam" gibi geliyor. Halbuki bırakın Dünya civarını, Neptün civarında bile olup da öylece durmaya çalışsanız, nihayetinde Güneş'e çekilip Güneş'in içine düşerdiniz.

İkinci ve daha kritik bir hata ise, "gökyüzünde kayan ışıkların yıldızlar olduğu" fikri. Halk arasında "yıldız kayması" olarak bilinen olay, tamamen hatalı bir isimlendirmeden ibaret. Gökyüzünde gördüğünüz o çizgiler, atmosferimize giren ufak göktaşlarının (asteroidlerin) yanması sırasında bıraktığı alev izi - ki buna "meteor" diyoruz. Bugüne kadar hiçbir insan, gökyüzünde gördüğü hiçbir yıldızın "kaydığını" veya "kayarak düştüğünü" görmedi.

Tüm Reklamları Kapat

Soruyu doğru sorup "Göktaşları uzayda nasıl bu kadar büyük bir hıza erişebiliyorlar?" dediğinizi varsayarsak: Bunun sebebi yine kütleçekimi. Her şeyden önce, bir asteroidin rotası Dünya ile çakışıyorsa, Dünya'ya yaklaştıkça gezegenimizin kütleçekiminden daha fazla etkilenerek, daha da çok hız kazanıyor. Ama sadece bu değil: Gök cisimleri, kütleçekim alanında oldukları cisimlerin etrafında dönerlerken, eğer sabit bir yörüngeye sahip değillerse, "sapan etkisi" dediğimiz bir olay deneyimliyorlar. Bu etkide, bir gök cisminin (mesela Güneş gibi bir yıldızın veya Mars gibi bir gezegenin) çok yakınından geçip de onun yüzeyine düşmeyen cisimler, müthiş hızlar kazanabiliyorlar. Uzayda da sürtünme çok az olduğu için, bu yüksek hızlarını binlerce yıl boyunca koruyup, hatta zamanla diğer cisimlerin yörüngesinde ekstra hız kazanarak arttırabiliyorlar. Bu sayede tipik bir meteoroid, saniyede 10-70 kilometre hızla atmosferimize ulaşıyor.

108 görüntülenme
Bu cevabın içeriği ve doğruluğu, Evrim Ağacı editörleri tarafından kontrol edilmiş ve onaylanmıştır.
66
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Sadık Berk Evren
Amatör Astronom 20 Aralık 2023

Bahsettiğiniz olay yıldız kayması olarak bilinir. Bu fenomen atmosfere giren, boyutları genelde bir kum tanesinden bile daha küçük olan gök taşlarının gökyüzü boyunca arkalarında bıraktıkları yoğun ısı ve ışıktan kaynaklanır.

Astrofotoğrafçı Yang Sutie, Kuzey Kutup Dairesi civarında bulunan Rusya'nın Murmansk şehrinde Lovozero Gölü yakınlarında çok parlak bir Geminid meteorunu şans eseri yakalamayı başardı!
Astrofotoğrafçı Yang Sutie, Kuzey Kutup Dairesi civarında bulunan Rusya'nın Murmansk şehrinde Lovozero Gölü yakınlarında çok parlak bir Geminid meteorunu şans eseri yakalamayı başardı!
NASA APOD

Uzayda yer çekimi kuvveti olmadığını yazmışsınız. Tam aksine! Kütle çekimi kuvveti evrenin her yerine nüfuz etmiştir. Her gök cisminin kütlesine bağlı miktarda bir yer çekimi vardır. Bu çekim kuvveti mesafenin karesiyle ters orantılıdır. Yani bir kütleye ne kadar yakınsanız üzerinize o kadar çok çekim kuvveti uygulanır. Zaten bu yüzden Güneş; Merkür'ü, Dünya'yı, Jüpiter'i rahatlıkla çekebilirken sistemin en uzak kenarlarında bulunan Oort Bulutu üzerindeki etkileri kıyasla çok daha zayıftır.

Güneş'in kütle çekimi kuvveti Güneş Sistemi'nin dışlarına doğru ilerledikçe zayıflar. Mesafe cetvelinin lineer değil, üstel olduğunu unutmayın.
Güneş'in kütle çekimi kuvveti Güneş Sistemi'nin dışlarına doğru ilerledikçe zayıflar. Mesafe cetvelinin lineer değil, üstel olduğunu unutmayın.
Wikipedia

Sonuç olarak bir gök taşı, Dünya'ya yaklaştıkça üzerine etki eden kütle çekimi kuvveti katlanarak artar. Eğer yer çekiminden kurtulamazsa, nihayetinde atmosfere girer ve yanar.

Tüm Reklamları Kapat

Kaynaklar

  1. D. Dobrijevic. Meteor Showers And Shooting Stars: Formation And History. (11 Ağustos 2022). Alındığı Tarih: 20 Aralık 2023. Alındığı Yer: Space | Arşiv Bağlantısı
16
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Moderatör Uyarısı
Olgusal Hata 1 moderatör tarafından eklendi
Dünya'nın gökyüzünde gözüken yıldızlar düşmezler.
2
Tolgahan Köylü
Bununla ilgili çeşitli araştırmalar yaptım. 20 Aralık 2023

Bu sorunun cevabı 2 cevabı var. 1. Kendisininden daha kuvvetli çekim ve manyetik alana sahip gezegen, karadelikler ve kendisinden büyük yıldızların çekim ve manyetik alanına kapışması sonucu hızlı bir şekilde düşmeye başlar. 2. yöntem ise zaten kainatta bulunan bütün gök cisimlerinin düşmekte olduğu ve bu yıldızların yok olmış veya yok olmaya yakınsa çekim ve manyetik alanı azaldığı ve zayıfladığı için çok uzaklardaki ya da yakınlardaki gök cisimlerinin zaten hazırda bulunan kainatın çekim kuvveti e kapılarak hızlı r şekilde düşmeye başlar. [1][1][1][1][1]

Kaynaklar

  1. LiveScience. (2023). Blue Moon: What Is It And When Is The Next One?. Help.instagram.com. | Arşiv Bağlantısı
3
  • Şikayet Et
  • Mantık Hatası
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Gündem
Bağlantı
Ekle
Soru Sor
Stiller
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Aklınızdan geçenlerin bu platformda bulunmuyor olabilecek kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.

Bize Ulaşın

ve seni takip ediyor

Göster

Şifremi unuttum Üyelik Aktivasyonu

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close