Bence çok güzel bir makale ve size katılıyorum. Bu davranışlar tam olarak "sebep budur" dedirtmese bile bunlarla ilişkilendirilebilir.
Makalede genel olarak 5 önemli nokta var:
- Davranışsal Bağışıklık Sistemi: İğrenme, patojen teması riskini belirten ipuçlarına yanıt olarak hijyenik davranışları tetikleyen bir "davranışsal bağışıklık sistemi" görevi görür.
- Uyarlanabilir Değişim: İğrenme tepkisi bireyler arasında psikolojik özelliklere (ör. nevrotiklik) ve fizyolojik durumlara (ör. hamilelik, bebeklik) göre değişir.
- Öğrenme Mekanizmaları: Üç özel öğrenme mekanizması (Garcia etkisi, değerlendirici koşullanma ve bulaşma yasası) tiksinti tepkisini değiştirir.
- Sosyal ve Kültürel Etki: Hijyen davranışı 'sık olanı kopyala' gibi sosyal öğrenme buluşsal yöntemlerinden etkilenir ve saflık ve kirlilikle ilgili kültürel kuralları da kapsar.
- Halk Sağlığına Etkileri: Hastalıktan kaçınma psikolojisini anlamak, hijyeni iyileştirmeyi ve patojen yaygınlığını azaltmayı amaçlayan halk sağlığı programlarına bilgi sağlayabilir.
Bu maddelerden 3 ve 4 bence konumuzla ilgili önemli noktalar.
Tüm Reklamları Kapat
Öğrenme Mekanizmaları
- Garcia Etkisi: Bireyler olumsuz bir deneyim sonrasında belirli yiyeceklere karşı tiksinti geliştirebildiği gibi, farklı ırk veya etnik gruplardan insanlara da olumsuz deneyimlerle ilişkilendirmeleri halinde onlara karşı da tiksinti geliştirebilirler. Örneğin, eğer birisi belirli bir gruptan bir kişiyle olumsuz bir karşılaşma yaşarsa, bu deneyimi haksız yere tüm gruba genelleyebilir.
- Değerlendirmeli Koşullanma: Bu mekanizma, nötr uyaranların (farklı ırksal kökenden gelen insanlar gibi) olumsuz uyaranlarla (olumsuz medya tasvirleri veya aşağılayıcı yorumlar gibi) tekrar tekrar eşleştirildiği durumlarda ırkçılığa yol açabilir. Bu ilişki zamanla bireylerin bu gruplara karşı olumsuz tutumlar geliştirmesine neden olabilir.
- Bulaşma Yasası: Bu ilke, ırkçılıkta dernek yoluyla “kirlenme” fikri yoluyla ortaya çıkabilir. Örneğin, bir kişi belirli bir ırksal grubun "kirli" veya "tehlikeli" olduğuna inanıyorsa, o grubun üyeleriyle her türlü temastan kaçınabilir ve onlara bulaşmış gibi davranabilir.
Sosyal ve Kültürel Etki
- Sosyal Öğrenme Buluşsal Yöntemleri: İnsanlar genellikle başkalarını, özellikle de rol modeli veya otorite figürü olarak gördükleri kişileri gözlemleyerek davranış ve tutumları benimserler. Bir toplumdaki etkili kişiler veya çoğunluk ırkçı tutumlar sergiliyorsa, bu davranışlar başkaları tarafından da kopyalanıp sürdürülebilmektedir. Bu, "sık olanı kopyala" buluşsal yöntemi olarak bilinir.
- Kültürel Normlar ve Kurallar: Kültürel normlar, bir toplumda neyin kabul edilebilir veya kabul edilemez olarak kabul edildiğini belirler. Bir kültürün belirli ırksal veya etnik grupları değersizleştiren normları varsa, bu normlar ırkçı tutum ve davranışları güçlendirebilir ve meşrulaştırabilir. Saflık ve kirlilikle ilgili kültürel kurallar da belirli grupların haksız yere "saf olmayan" veya "kirlenmiş" olarak görülmesinde rol oynayabilir.
- Grup İçi ve Grup Dışı Dinamikler: Sosyal ve kültürel etkiler genellikle grup içi (bize benzeyenler) ve grup dışı (farklı olanlar) arasındaki ayrımı vurgular. Bu durum, ırkçılığın temel bir yönü olan iç gruba yönelik kayırmacılığa ve dış gruba karşı ayrımcılığa yol açabilir.
- Medya ve Temsil: Medya, sosyal ve kültürel algıların şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Medyada belirli ırksal veya etnik grupların olumsuz tasvirleri stereotipleri güçlendirebilir ve ırkçı tutumların gelişmesine katkıda bulunabilir.
Kaynaklar
- V. Curtis, et al. (2011). Disgust As An Adaptive System For Disease Avoidance Behaviour. The Royal Society, sf: 389-401. doi: 10.1098/rstb.2010.0117. | Arşiv Bağlantısı
- The Dish on Science. Disgust: Your Behavioral Immune System. (21 Aralık 2018). Alındığı Tarih: 4 Eylül 2024. Alındığı Yer: The Dish on Science | Arşiv Bağlantısı