Psikoloji öğrencisiyim ve derste teori henüz yasa olacak doğrulukta ispatlanmamıştır diye anlatıldı. Hipoteze ise teori doğru kabul edildiğinde, teorinin spesifik sonuçlarına dair yapılan tahminlerdir dendi. Teoriler ispatlanınca yasa mı oluyor derste gördüklerim yanlış değil mi?
Merhabalar,
Yaşamımızda bir olay gördüğümüzde bu olayın zamandan ve mekandan bağımsız olan kısmına ve sadece eylem kısmına "yasa" diyebiliriz. Teori ise yasa dediğimiz olguyu açıklamak için kullanılır. Yani yasayı nasıl ve neden olarak açıklayandır. Yine zaman ve mekandan bağımsızdır, yani kişiye özgü sonuçlar doğurmaz. Hipotez ise teorimizi kurarken yani neden ve nasılı keşfederken kullandığımız varsayımlardır bu varsayımlar tabiki kanıtlanabilirliği sınanmalıdır. Bazı teorilerin temelinde tek bir hipotez yattığı için teoriler ile karıştırılabilir ama bazı multi disiplinli araştırmalarda ki artık çok revaçtadır, teorilerin temelinde hatta yan çıkarımlarında dahi çeşitli hipotezleri bir arada barındırabilir.Konuyla ilgili evrim ağacının halihazırda makalesi ve videosu bulunmaktadır kaynak kısmına bırakıyorum.
"bir hipotez kimi zaman tek başına, kimi zaman birden fazla hipotez ve kendisinden önce gelen, gözlemlere dayanan gerçekle bir araya gelerek teori inşasında ve geliştirilmesinde (ve hatta çürütülmesinde) kullanılır. Dolayısıyla bir hipotezin teorileştirilebileceği fikri kısmen kabul edilebilirdir. Ancak bir teori hiçbir zaman "daha da" ispatlanarak veya kabul görerek kanuna dönüşmez. Modern bilimde bu tür bir dönüşüme asla rastlamayız. Öyle ki, bilim tarihinde teoriyken sonradan kanuna dönüşmüş tek bir açıklamaya bile rastlanmaz!
Kanunlar ve teoriler ayrı kategorilerde açıklama gücüne sahip olan olgulardır. Kanunlar bir olaya açıklama getiremezler; sadece ne olduğunu belirtirler. Teoriler ise o kanunları açıklama ve izah etme gücüne sahiptir. İlla bir hiyerarşi kurulacak olursa, modern bilimde teoriler kanunlardan daha kapsayıcı ve açıklayıcı olmaları bakımından, hiyerarşi basamaklarının daha üzerinde yer alacaktır."
