Bilimde olgulara yönelik ilk zihinsel işlem betimlemelerdir. Betimleme, olguları saptama, sınıflandırma, adlandırma ve kaydetme etkinliğidir. Bunun için bilim; gözlem, deney, ölçme, sayım vb. gibi işlemlere başvurur.
Bilim, içinde bulunduğumuz Evren'de olup biten olguları betimleme ve açıklama yoluyla anlama girişimidir.Bir olguyu betimlemek için o olgunun dışına çıkmaya gerek yoktur; olguyu oluş süreci içinde algılamak ve kaydetmek yeterlidir. Oysa bir olguyu açıklamak için o olgunun dışında başka olgulara başvurmak gereği vardır. Bu ise, iki olgu türü arasında ilişki kuran bir veya daha fazla genellemenin elimizde olmasına bağlıdır.
Hipotez, teoriyi oluşturmada bir temel taşı olarak kabul edilebilir. Dünyadaki herhangi bir oluş hakkında yaptığımız gözlemler ile yaptığımız ilk tahmin hipotezdir. Hipotez aşamasında herhangi bir deney veya araştırma yoktur. Yalnızca bir olay ve sonucunda sorduğumuz “ne?” , “nasıl?” , “neden?” , “ne zaman?” gibi sorular vardır. Bu hipotezler bizi teorilere ulaştırır. Teoriler ise hipotezler kullanılarak olaya getirilen kapsamlı açıklama demektir. Burada hipotezler bizi teorilere ulaştıran köprüler görevini üstlenirler. Bu nedenle teoriler asla hipotezlerle çakışmaz.
Kısa bir örnek vererek bu kavramları daha iyi anlamaya çalışalım. Sabah uyandınız ve odanın aydınlık olduğunu gözlemlediniz. Odanın perdesi kapalı. Bu oluşu açıklayabilmek için gözlem yapmaya başladınız. Gözleminizden çıkan ilk sonuç şu, “Oda aydınlık, muhtemelen dışarıda güneş var.” Ardından dışarıdan içeriye biri girdi ve size dışarının aydınlık olduğunu söyledi. Şu an elimizde iki bilimsel gerçek ve bir hipotez var. Kafanızı pencereden çıkarıp dışarıya baktığınızda güneşi gördünüz ve bu sizin için üçüncü gerçek oldu. Yeterli veriye sahip olduğunuzu düşündüğünüzde ise daha kapsamlı bir yargı olan teoriyi kurdunuz. “Dışarıda güneş olduğunda odamın içerisi ve dışarısı aydınlık olur.”
Bu kavramları pekiştirdiğimize göre bu yazıdan almamız gereken temel ise şudur. “Günlük hayattaki teori kavramı ile bilimsel manada kullandığımız teori kavramı birbirinden tamamen farklıdır. Teorileri kanıtlanmamış kanunlar olarak görmek ve ciddiye almamak bizi bilimsellikten tamamen uzaklaştırır.”
1,531 görüntülenme
Kaynaklar
-
Evrim Ağacı. Bilimde Hipotez, Teori Ve Kanunlar. (8 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 8 Temmuz 2021. Alındığı Yer:
| Arşiv Bağlantısı
-
bilimdili. Teoriler Kanıtlandığında Yasa Olur Mu?. (8 Temmuz 2021). Alındığı Tarih: 8 Temmuz 2021. Alındığı Yer:
| Arşiv Bağlantısı