Teizm ve deizm, toplumda ateizme kıyasla neden daha baskındır?

Konunun gelenek-kültürel etkisini en başta ifade etmek zorundayız. Sosyal onam, kabul görme ihtiyaçları, sosyal uyum esası nedenlerinden dolayı, çevredeki hakim görüşe tabi olmak bireyi yaşamda kalmak, ihtiyaçlarına ulaşmada avantaj sağlamakta. Hakim varlık yorumuna uymayan kişilerin dışlanma ihtimalleri artar. Temelde birey olabilmek, hakim varlık yorumunu da sorgulayıp denetlemeyi gerektirir. Ancak genel olarak bireyler daha çok ihtiyaçlarına ulaşabilmeyi yaşamlarının merkezine koydukları için, sahip oldukları geleneksel kodların içinde kalmayı konfor olarak görerek sorgulamaya gerek duymayabiliyorlar çoğunluk olarak. Birey olmak tabii ki hakim varlık yorumuna karşı çıkmak gibi çocuksu bir yaklaşım olamaz. Asıl olan, her türlü varlık yorumuna karşı objektif kalıp, değerlendirebilecek derinliğe ulaşma çabası içinde olmak. Bu derinlik olmadan, kişinin hangi varlık yorumunda olduğunun anlamı ve önemi yoktur.

Diğer taraftan insanın anlam arayışı, sahip olduğu kompleks benlik algısının karşılığını arama olarak anlam yükleme de gözardı edilemez. Arkeolojik bir bulgunun insan yapımı olduğu anlamına karşılık geldiği gibi, dünya ve evrene ait bir akıllı tasarım yorumu olması da muhtemel olmak durumunda. Evrensel büyük kaos içinde yaşanan geçici de olsa ileri düzey bir "düzen", tasarım olarak yorumlanabilir. Popülasyonun tamamının kabul ettiği konuları kabullenmek daha kolaydır.

Diğer yandan ritüelleri olan varlık yorumlarının sosyal yapıyı güçlendirici etkileri olduğu için, bireyleri birbirine kaynaştırması ön plana çıkan etkilerden.

Kişinin bir teist-deist inanca sahip olmasının onu "güven"de tutacağına olan beklentisi, büyük ihtimalle placebo etkisine neden oluyor bile denilebilir. Bunu teist deist bir tamrı ile sınırlandıramayız. Kişi kendisi için uğurlu olduğunu düşündüğü bir oyuncağına karşı da böyle bir bağ oluşturmuş olabilir.

Dipnot

Hiçbir öğretiye doğru ya da yanlış diyemeyiz. Bizim sunacağımız doğru ve yanlış kriterleri, öğretinin yapısı nedeniyle geçersizleşecektir. Bilimsel yaklaşımla daha yakından ilgili bireyler bunu daha iyi anlayacaktır. Nasıl felsefi bir görüş yanlış ya da doğru olarak nitelendirilemiyorsa, varlık yorumları da böyledir.