Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
0

Tat duyusu nasıl çalışır?

Bir şeyin tadını ne belirler ve biz bu tadı nasıl algılarız?
364 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
1 Cevap
Hamdi Gülle
12. Sınıf Öğrencisiyim

Merhaba Arda, bir yabancı kaynaktaki cümleleri birebir fakat kısaltılmış şekilde sana aktaracağım. Umarım faydası dokunur.

Tadların Duygularla ve Evrimle İlişkisi

Acı bir hap, ekşi üzüm veya tatlı sözler... Tat tanımları genellikle güçlü duygularla ilişkilendirilir.

Tüm Reklamları Kapat

Tadı duygu ve dürtüyle birleştiren bu güçlü bağ, evrimimizle ilgilidir: Tat, tükettiğimiz yiyecekleri test etmemize yardımcı olan bir duyuydu. Dolayısıyla bu bir hayatta kalma meselesiydi. Acı veya ekşi bir tat, zehirli yenmeyen bitkilerin veya çürüyen protein açısından yoğun yiyeceklerin bir göstergesiydi. Tatlı ve tuzlu tatlar ise genellikle besin açısından zengin gıdaların bir işaretiydi.

Arkada acı, önde tatlı: Yaygın bir efsane!

Dilin, tatlı veya ekşi tadabileceğiniz, her tat için belirli bölgelere sahip olduğuna dair uzun süredir devam eden bir yanılgı vardır. Ancak bu efsane, dilin bir örneğinin yanlış okunmasına dayanmaktadır. Bu bölgeleri bugün hala birçok ders kitabında bulabilirsiniz.

Tüm Reklamları Kapat

Bu tanım bizim ders kitaplarımızda da aynen böyle anlatılmaktaydı, bunu kaldırıp tat papillalarını eklediler müfredata. Doğrusu da o zaten!

Tatlı, ekşi, tuzlu, acı aslında dilin tüm bölgeleri tarafından hissedilebilir. Dilin sadece yanları orta kısımdan daha hassastır. Bu, tüm tatlar için geçerlidir, bir istisna dışında: Dilimizin arkası acı tatlara karşı çok hassastır. Görünüşe göre bu, zehirli veya bozulmuş yiyecekleri veya maddeleri boğaza girmeden ve yutulmadan önce tükürebilmemiz için bizi korumak içindir.

Tat papillaları nelerdir?

Tat papillaları, dilin mukoza zarının altında çok sayıda siğil benzeri yumrudur. Dilin yüzey alanını birkaç kez arttırırlar ve bireysel tatların daha yoğun algılanmasını sağlarlar. Buna dilin büyütücü etkisi de denir. Papilla, duyu hücrelerine sahip birkaç tat tomurcuğu içerir.

Şekillerine göre sınıflandırılan üç tip vardır:

Mantar Şeklinde Papilla

Mantar biçimli papillalar en yaygın olanlarıdır. Dilin tüm yüzeyine 200 ila 400 arasında yumru yayılır. Çoğunlukla dilin ucunda ve bu bölgelerin özellikle tada duyarlı olmasını sağlayan kenarlarda bulunurlar. Fungiform papillalar sadece tadı algılamakla kalmaz, aynı zamanda dokunma ve sıcaklık için duyu hücreleri içerirler. Her papilla 3 ila 5 tat tomurcuğu içerir.

Circumvallate Papilla

Circumvallate papillalar çok büyüktür ve boğazın başladığı dilin tabanında bulunur. Her insanda sadece 7 ila 12 circumvallate papilla bulunur, ancak bu papillaların her biri birkaç bin tat tomurcuğu içerir. Circumvallate papilla yuvarlak, kabarık ve çıplak gözle görülebilir. Dilin arkasında V şeklinde düzenlenirler.

Yaprak Papilla

Yaprak papillaları dilin arka kenarlarında çıplak gözle de görülebilir. Orada birbirine yakın duran birkaç kıvrım görebilirsiniz. Dilimizde, her biri birkaç yüz tat tomurcuğuna sahip yaklaşık 20 yaprak papilla vardır.

Tat tomurcukları, papillaların duvarlarında ve oluklarında bulunur. Yetişkinlerin toplamda 2.000 ila 4.000 arasında tat tomurcuğu vardır. Tat tomurcuklarındaki duyu hücreleri haftada bir yenilenir.

Tüm Reklamları Kapat

Tat tomurcuklarının çoğu dildedir. Ancak ağız boşluğunun başka yerlerinde tadı algılayan hücreler de vardır: boğazın arkasında, epiglotta, burun boşluğunda ve hatta yemek borusunun üst kısmında. Bebeklerin ve küçük çocukların sert damaklarında, dillerinin ortasında ve dudaklarının ve yanaklarının mukoza zarlarında da duyu hücreleri bulunur.

Tadı algılamanın son adımı sinir sistemine transferdir. Bu, birkaç kranial sinir tarafından yapılır. Tüm bilgiler kraniyal sinirler boyunca beyin sapının alt kısmına (medulla oblongata) taşınır. Bu noktada bir bölünme vardır: Bazı lifler, tat sinyallerini, ağrı, sıcaklık veya dokunma gibi diğer duyusal algılardan gelen sinyallerle birlikte birkaç değişim noktasından bilince taşır.

Diğer lifler bilinçli algının bu değişim noktalarından geçer ve doğrudan beynin duyusal algı ile bağlantılı ve hayatta kalmamızı sağlamaktan sorumlu bölümlerine yol açar. Tat sinyallerinin farklı koku sinyalleriyle birleştirildiği yer burasıdır.

Kaynaklar

  1. NCBI Bookshelf. (2016). How Does Our Sense Of Taste Work?. Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). | Arşiv Bağlantısı
0
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün Türkiye'de bilime ve bilim okuryazarlığına neler katacaksın?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close