Evrim Ağacı
Yukarıda, diğer arkadaşlarımın söylediklerine ilaveten, şöyle söyleyebilirim ; doğru ve yanlış olarak değil, doğru ve gerçek olarak ele alabiliriz. Doğru, kişiden kişiye değişen, herkesin kendine göre eğip büktüğü kendi doğrularıdır. Dolayısıyla göreceli olarak, hiç yanlış yoktur. Ama ''gerçek'' kişilere göre değişmez. Tüm algılardan bağımsız olarak gerçek her zaman gerçektir. Biz onu kabul etsek de etmesek de.
İyi-Kötü Doğru-Yanlış
Bu kavramlar davranışların ve sonuçlara göre verilen bir soyut kavramdır.Toplumsal ahlaktan tut her hangi bir davranış ya da yaptığın eylem olsun.Örnek:Bir hayvana zarar vermek.Yanlış ve kötüdür.Şöyle bir durum vardır ki ne yazık ki bundan zevk alan şahıslar için doğrudur.Aslında doğru-yanlış iyi-kötü toplumsal olarak belirlenen ve her toplumda değişe bilen kuralların ve eylemlerin sonucunda oluşacak tepkiye iyi-kötü ve doğru-yanlış diye biçimlendiririz.
Doğru ve yanlış ; iyi ve kötü nesnel değildir birine göre iyi birine göre kötü olabilir. Dolaylı olarak bakarsan her şey gridir;beyaz veya siyah olan şey pek yoktur. Dinler de bu konuda iyi ve kötü kavramını insanlık yararına diğer insanların faydalanabileceği şey olarak belirtir. Bence doğru yanlış vardır ama keskin değildir. Grinin tonları gibidir. Bir topluma göre iyi olan diğerine kötüdür ama bireysel bazda bakarsan vardır diye düşünüyorum.
Bahsettiğimiz kavramların öznel olması ile birlikte bu durum onların olmadığını göstermez. Soruda dendiği gibi "öznel kavramlardır". Bu kavramlar evrensel anlamlar içermez. Kişinin yaşayışı, inanışı, rengi, sosyal çevresi, maddi koşulu onun bilincini oluşturur. Bilinci ise kendince bu kavramlara anlam yükler.
Bunu daha iyi anlamak için teorik bir deney üzerinden gidelim.
İnsanı dünyadan kaldırsak, iyi kötü - doğru yanlış kavramları kalır mı?
Hatta güzel çirkin kavramı dahi bizim algı düzeyimizdeki haliyle kalmaz.
Doğa, gereklilik prensibine göre çalışır. Biz, kendi gerekliliklerimiz merkezinde bir bakışa sahip olduğumuz için, bunu anlayamıyoruz. Bilinçli farkındalık (aynı zamanda yüksek kognisyon) bir gelişmişlik göstergesi gibi düşünülse de, bir taraftan da içinde bulunduğumuz sistematik yapıyla uyumsuzluğa neden olmakta. Dahil olduğumuz, parçası olduğumuz ekosisteme uyumlanmak yerine, ona rağmen kendi yapay ve sorunlu kurallarımızı yok etme pahasına uygulayan bir düşünsel düzeydeyiz.
İşte bu yüzden BİZE GÖRE İYİ, BİZE GÖRE KÖTÜ, bize göre ...... nasıl doldurursak dolduralım kavram olarak aslında olmayıp, bizim KENDİ DEĞERLERİMİZE GÖRE ürettiğimiz kavramların olup olmadığını konuşuyoruz. Çünkü burada nasıl yaşamamız gerektiğini hala öğrenemedik ve bize göre olabilecek en iyileri toplayıp kurallar oluşturuyoruz. Ki herkes bunlara uysun. Kurala ihtiyacımız var. Doğamız gereği öyle davranamadığımız için, şablonlar ürettik.
Teorik deneyimizi şöyle tamamlayalım.
Bizim iyi doğru dediğimiz ortak şeyleri herkesin zaten yaptığını düşünürsek, bu davranış kalıplarına İYİ değerini anlamını yüklemeye gerek kalır mı... Zaten herkes otomatik yapıyor iken, artı bir değer olmaktan çıkacaktır bu davranış kalıpları. Bizim pozitif ya da negatif değer yüklememizin nedeni, standarda girmemiş davranış kalıplarının bize faydalı olanlarını ve olmayanlarını ayırmak ve bunu temel alarak anlam yüklemek. Uzun dönemli etkilerinden bihaber olarak hem de.
Gelişim seviyemiz belli bir noktaya gelene kadar iyi doğru ve kötü yanlış kavramları bizim için geçerli ve gerekli olacak. Bu kavramlara ihtiyacımız olmayacak kadar gelişmek için yeterli vaktimizin kalmayacağı öngörülebilir yaşam biçimimizin doğa karşıtlığı göz önüne alınarak.
