Öncelikle evrimi iyi anlamak lazım. Ev kedileri, büyük kedilerden(aslan, kaplan, jaguar..vb) evrimleşmedi. Veya insanlar maymundan gelmiyorlar bunların ortak ataları vardı geçmişte. Mesela 5-6 milyon yıl önce yaşamış olan bir great ape (insansı maymun)'in bir kısmı şempanzeye bir kısmı ise günümüz insanına evrimleşti.[1]
Kedigillere dönersek; aslan, kaplan gibi büyük kediler ile ev kedisinin en yakın ortak atası yaklaşık 12 milyon yıl önce yaşamıştır. (10-15 milyon arası olarak tahmin ediliyor.) Miyosen döneme denk geliyor. 10 milyonun üzerindeki bu zaman dilimi bu tarihi kedilerin farklı coğrafyalarda ceşitli genetik seçilim baskılarına maruz kalarak çok çeşitli kedigile evrimleşmesine neden olmuştur. Bugün bu türlerin büyük bir kısmı yok olmuş olmasına rağmen bir kısmı hala yaşamına devam etmektedir. Büyük kediler dünyanın her yerinde bulunuyorlar. Güney amerikada Jaguar asyada kar leoparı ve ya sahara altı afrikasında aslan en bilinen örnekleri. Çok çeşitli coğrafyalarda bulunmaları onları evrimleştiren seçilim baskılarının da çok çeşitli olması demek oluyor. Bunların en önemlilerinden biri çevre ve iklim şartlarıdır. Mesela orta asyanın soğuk ve dağlık bölgesinde evrimleşen kar leoparı afrikadaki kuzenlerine göre soğuk hava şartlarında hayatta kalmak için daha kalın bir kürke, kar üzerinde daha rahat yürüyebilmek için büyük ve geniş pençelere, dağlık arazide dengesini daha rahat saülıyabilmesi için daha uzun bir kuyruğa sahiptir. Bir diğeri ise avlanabileceği hayvanlar, onların savunma mekanizmaları ve aynı hayvanları avlayan rakip kedilerin veya başka avcıların bulunup bulunmamasıdır.[2]
Küçük kedilere gelince, aslında benzer faktörler onlar için de geçerlidir. Fakat şartların farklı olması onları daha farklı bir evrimsel yola itmiştir. Küçük kediler büyük kedilerin aksine dağlık veya ormanlık alanlardan ziyade geniş saharada veya başka dominant avcıların bulunduğu çevrelerde evrimleşmiştir. Bu durum onların avlanma yetilerinden çok saklanma yetilerini ve hatta kendinden daha baskın bir tür ile savaşmaktan ziyade onun yancısı gibi yoluna çıkmadan onunla birlikte yaşayabilmeye yönlendirmiştir, bu bazen insan bazen ise başka bir kedi türü olabilir. En güzel örneği adeta şehir hayatına tamamen adepte olmuş ve insanların yaşam tarzına kendini adepte olmuş evcil kedilerdir(Felis catus) Veya evcil kedilerin en yakın kuzenı afrika vahşi kedisi aslaniın hakimiyetini kabul edip gerekirse onun artıkları ile beslenmeye razı olarak aslanla aynı yerde yaşamını sürdürebilmektedir.
hamiş: evcil kediler derken ki kastım sadece evde yaşayan kediler değil halk arasında vahşi kedi denilen sokak kedilerini de kapsayan bütün bir türü (Felis Catus) kapsamaktadır. Vahşi kedi ise evcilleştirmeye uygun olmayan ve ormandan yaşayan evcşl kedilere kısmen benzese de farklı bir hayvan türü olan Felis cinsinin diğer üyelerini kasdetmektedir.
Kaynaklar
- The Smithsonian Institution's Human Origins Program. Homo Sapiens. (22 Ocak 2021). Alındığı Tarih: 12 Nisan 2023. Alındığı Yer: The Smithsonian Institution's Human Origins Program | Arşiv Bağlantısı
- R. I. . P. . F. R. S.. (2009). Xl.—The Classification Of Existing Felidæ. Journal of Natural History. doi: 10.1080/00222931709487018. | Arşiv Bağlantısı
