Schrödinger'in kedisi deneyinde bizim de süperpozisyon haline gelme ihtimalimiz var mı?

Bu soruya düzgün bir cevap verebilmek için öncelikle Schrödinger'in Kedisi deneyini ve Süperpozisyon dediğimiz olgunun ne olduğunu tam olarak anlamamız gerekiyor.

Schrödinger'in Kedisi, Avusturyalı fizikçi ve bilim kuramcısı Erwin Schrödinger'in kuantum fiziğinin temellerini açıklamak ve fazlaca teorik olan bu alanı biraz da olsa somut bir şekilde açıklamak amacıyla ortaya attığı hayali bir deneydir. Deneyi biraz basitleştirilmiş hâliyle anlatmak gerekise: Elimizde, içini ekstra bir eylem gerçekleştirmeden gözlemleyemediğimiz bir kutu ve bu kutunun içerisinde bir kediyle bir de mekanizmaya bağlı şişe içerisinde bulunan kimyasal bir madde bulunmakta. Bu mekanizma, belli bir süre sonra ya aktifleşicek ve şişeyi kırarak kedinin ölümüne sebep olacak ya da aktifleşmeyecek ve kedi yaşamaya devam edecek. Deneye hiçbir şekilde etki etmeyen biz ise kutunun içini gözlemleyemediğimiz için kedinin geçen süre sonunda hâlâ canlı olup olmadığını bilemeyeceğiz. Yani bu durumda kedi bizim için aynı zamanda hem canlı hem de ölü olmuş olacak. İşte oluşan bu belirsizlik hâlini Süperpozisyon olarak adlandırıyoruz.

Deneyi ve Süperpozisyon'un tam olarak ne olduğunu anladıysak asıl soruya geçebiliriz: Süperpozisyon dediğimiz şey net bir cevap veremediğimiz bu deneyin sonucunda içinde bulunduğumuz durumu tanımlamakta kullandığımız bir tanımdan ibaret aslında. Yani Süperpozisyon'u tamamen fiziksel yeni bir olgu olarak düşünmek(en azından bizim deneyimlediğimiz fizik kuralları çerçevesinde) pek de mantıklı olmaz. Bu durumda da, şu şekilde yaparsak Süperpozisyon bozulur mu bozulmaz mı düşünmek saçma olur.

Yine de soruya tam bir cevap vermek için deneyi biraz değiştirmek istiyorum: Eğer Süperpozisyon'u kendi açımızdan değerlendirecek olursak kutuyu açtığımızda(yani duruma müdahalede bulunduğumuzda) belirsizlik hâli ortadan kalkacak ve Süperpozisyon dediğimiz durum bozulacaktır. Ancak deneye bir gözlemci daha eklersek ve bu gözlemci bizim kutuyu açıp açmadığımızı bilemeyecek bir durumda olursa yeni bir Süperpozisyon yaratmış oluruz ve daha fazla gözlemciyle yine aynı duruma ulaşırız. Yani aslında sorunuzun cevabı soruyu ne şekilde sormak istediğinize bağlı olarak değişebilir. Eğer kendi açımızdan düşünürsek deneye müdahale ettiğimiz an belirsizlik hâli ortadan kalkacaktır ve dolayısıyla Süperpozisyon dediğimiz durum ortadan kalkacaktır. Ancak deneye istediğimiz kadar yeni belirsizlik hâli(yani gözlemci) ekleyerek deneyi daha da ilginç hâle getirebiliriz...