Sadece 60 milyon yıl önceden kalan fosillere bakarak dinozorların neye benzediğini ve isimlerinin ne olduğunu nereden bilebiliyorlardı?

Arkeoloji ve Antropoloji biliminde tarihlendirme ile ilgili çalışan bilim dalı Arkeometridir Dinozorların Veya Herhangi canlının doğada bir ismi bulunmamaktadır biz sadece canlılara isim vererek türleri sınıflandırıyoruz bu canlıların tarihini Radyoaktif atomların yarı ömürlerini hesaplayarak ölçüyor örneğin bir kömür parçası veya kemikten çıkarılan çözünmeye başlamış collagen yani protein gibi tarih öncesinden kalma organik maddede saptayacağımız 14C/12C oranı, ister hayvansal ister bitkisel olsun o

canlının ölüm tarihini verir veya carbon atomunun yarı ömrünü hesaplayarak da tarihlendirme yapılabilir Karbon atomlarının çekirdeklerinde altı proton bulunur. Bu atomların çekirdeklerindeki nötron sayısı ise altı, yedi ya da sekiz olabilir. Altı nötron içeren karbon-12 atomları ve yedi nötron içeren karbon-13 atomları kararlıdır. Ancak sekiz nötron içeren karbon-14 atomları radyoaktiftir ve kararlı hale gelmek için ışıma yaparlar. Doğada bulunan karbon izotopları (aynı elementin nötron sayısı farklı atomları) arasında sadece karbon-14 atomları radyoaktif olduğu için bu izotopa radyo karbon da denir. Doğadaki karbon atomlarının yaklaşık %99’u karbon-12, yaklaşık %1’i karbon-13’tür. Doğadaki karbon-14 atomlarının sayısı ise karbon-12 atomlarınınkinin trilyonda biri kadardır. Atmosferin üst katmanlarında oluşan karbon-14 atomları, yeryüzüne yayılır. Canlılar sürekli çevreleri ile etkileşim halinde olukları için canlıların vücutlarındaki ve atmosferdeki karbon-14 atomları sayısının toplam karbon atomları sayısına oranı hemen hemen aynıdır. Ancak canlılar öldükten sonra vücuda yeni madde girişi olmadığı için dokulardaki karbon-14 miktarı azalmaya başlar. Bu durum bir nesnedeki karbon-14/toplam karbon oranının ölçülerek o nesnenin çevresiyle karbon alışverişi yapmayı bıraktığı zamanın hesaplanmasına imkân verir. bu yöntem radyoaktif tarihlendirme yöntemidir ancak yöntemler de kusursuz değildir Uygun madde bulunsa bile, yer altında kaldığı süre içinde daha eski ya da daha yeni maddelerle kimyasal, radyolojik tepkimeye girebilir böylece tarihlendirme yapılamayabilir ancak tahmini bir sonuç alınır fosilin yer altında son aldığı güneş ışınlarından beri kalan elektron sayısından da ışıma yöntemi ile tarihlendirme yapılabilir bir başka yöntem ise Işıma yöntemi (luminescence)’ nin temelinde ise, ısı ve ışık etkisiyle kum tanesinin kristal yapısındaki kusurlar içinde hapsolmuş elektronların serbest kalarak açığa çıkması yatar .Elektron kaçışı sırasında taneler ışınır; ışımanın yoğunluğu kaçan elektron sayısı ile doğru orantılıdır bu oranın ortalamasını alarak tarih belirlenebilir kum tanelerinin üstü örtülmeden önce gördüğü son güneş ışığından bu yana tüm serbest elektronlar kristalde birikmiş olmalıdır fosil eğer kumda bulunuyorsa ışıma yöntemi tercih ediliyor yaklaşık tarihlendirme dediğimiz yöntem ise atom altı değil coğrafik yoluyla daha altta kalan kayaların daha yaşlı olduğunu söylen yöntemdir tabakalı kayalar topluluğunda en alttaki tabakalar üsttekilere göre daha yaşlıdır mantığıdır veya tabi ki de burada size tüm tarihlendirme yöntemlerini anlatamam ama yaklaşık veya yakın tahminler elde edilebiliyor eğer cevaptan memnun kalmadıysanız ve diğer tarihlendirme yöntemlerini öğrenmek istiyorsanız bu işin uzmanı ile görüşün ben yüzlerce farklı yöntemlerden bazılarını anlattım radyoloji parçacık fiziği manyetik tarihlendirme radyometrik yaşlandırma ışımayla yaş tahmini coğrafi kayaç yöntemi Varv yöntemi [buzul] gibi yöntemleri araştırabilir veya Arkeometri uzmanından detaylı bilgi alabilirsiniz