İlk olarak şunu belirtmemde fayda var: Genişleyen şey evrenin kendisi değil, genişleyen şey uzay-zaman dokusu.
Şu anda evren, 1 megaparsek (3.26 milyon ışık yılı) mesafe başına saniyede 68 km hızla genişliyor. Yani bizden 3.26 milyon ışık yılı uzaktaki bir nesne, saniyede 68 km hızla uzaklaşıyor. Mesafe arttıkça, genişleme hızı (uzaktaki cisimlerin bizden uzaklaşma hızı) da doğru orantılı bir şekilde artıyor:
- 3 260 000 ışık yılı mesafe için saniyede: 68 km,
- 6 520 000 ışık yılı mesafe için saniyede: 136 km,
- 9 780 000 ışık yılı mesafe için saniyede: 204 km hızla cisimler bizden uzaklaşıyor.
Evrenin "gözleyebildiğimiz" kısmında, görebildiğimiz en uzak mesafe bizden 13.820.000.000 ışık yılıdır. Genişleme hızını, bu mesafe için hesaplayacak olursanız bulacağınız sonuç: saniyede 288 270 km olacaktır. Ki bu hız, ışık hızının %96,28'ine karşılık geliyor. Yani en uzak yerlerde bile evren, ışık hızından daha hızlı genişlemiyor. Fakat şu gerçek unutulmamalıdır: evren ivmelenerek (giderek artan bir hızda) genişliyor.
Şimdi, esnek bir kumaş parçasının kenarlarında duran ve o kumaşı çeken bir grup insan düşünün. Geriye doğru yürüyebildiklerini ve aynı hızda çekilebildiklerini varsayalım. Siz, ortada dururken, "evreninizin" genişlediğini doğru bir şekilde gözlemlersiniz: bu kumaş üzerine yerleştirilen herhangi bir nesne yavaşça sizden uzaklaşacaktır. Esnek şeyler esnek olduğundan, size en yakın kumaş üzerindeki nesneler bir miktar hızla uzaklaşıyor gibi görünecek, ancak daha uzaktaki nesneler daha hızlı hareket ediyor gibi görünecektir. Çekme işlemini yapan insanlar sabit bit hızda hareket etseler de, görünen gerilme, mesafe ile değişir. Evren de buna benzer bir şekilde genişliyor.
Özel görelilikte hiçbir şeyin ışıktan daha hızlı hareket edemeyeceği doğrudur. Ancak özel görelilik, yerel bir fizik yasası. Zaten adı üstünde; "özel". Başta söylediğim genişleyen şeyin evrenin kendisi değil de uzay-zamanın dokusu olmasını anlamak için gözleyebildiğimiz evrenin uç sınırlarını düşünmeliyiz. Ki bu alan, özel göreliliğin değil, genel göreliliğin alanı. Genel göreliliğe göre, evrenin aşırı uzak bölgeleri bizden ışık hızından daha yavaş bir hızda uzaklaşmak zorunda değil, o cisimler çok uzakta kaldığı sürece bizden istediği hızda uzaklaşabilir.
Kaynaklar
- P. Sutter. How Can The Universe Expand Faster Than The Speed Of Light?. (2 Temmuz 2016). Alındığı Tarih: 5 Mart 2022. Alındığı Yer: Space.com | Arşiv Bağlantısı