Öz Farkındalık Nedir? Nasıl Geliştirilir?
Öz farkındalık ismini sık sık duyduğumuz, mutluluğumuzla yakından ilgili olduğunu bildiğimiz bir kavramdır. Ancak, öz farkındalık nedir sorusu sorulduğunda verilen cevaplar çok net olmayabilir. Kısaca öz farkındalık, iç dünyamızı, düşüncelerimizi, duygularımızı ve inançlarımızı anlamak, farkına varmaktır. Bize ait tüm duygu, düşünce ve inançların farkına varmak demek, gerçekte kim olduğumuzu anlamak demektir. Bu durum, kişisel gelişimimiz için çok önemlidir. Elbette hiç kimse, öz farkındalık ile doğmaz. Ancak erken yaşlardan itibaren kim olduğunu anlamak, inşa ettiğimiz hayatın daha mutlu ve tatminkar olmasını sağlayacaktır. Öz farkındalığı olan birey, güçlü ve zayıf yönlerini bilir. Düşüncelerine ve duygularına hakim olduğu gibi motivasyonlarına da hakim olur. Kişinin öz farkındalığı arttıkça, düşünce ve inançlarını olumlu yönde değiştirme şansı da artar. Çünkü kişi, duygu ve düşüncelerinin kendisini nereye doğru sürüklediğini anlar ve duruma müdahale edebilir.
Öz Farkındalık Ne İşe Yarar?
Sağlıklı bir öz farkındalık kişiye birçok alanda fayda sağlayacaktır. İş dünyasından sosyal hayata, kişisel hedeflerden toplumsal amaçlara dek, kişi kendinin ve kim olduğunun farkındalığına vararak başarı sağlayabilir. Lider kişilerin en büyük özelliklerinden biri, güçlü ve zayıf yönlerini, sağlıklı bir şekilde değerlendirebilmeleridir. Öz farkındalığı olan kişi, hem kendini hem de ekibini bu şekilde değerlendirerek başarıya ulaşacaktır. Liderlik gibi sosyal alanlarda çalışan kişilerin, öğretmenlerin ve diğer eğitimcilerin, danışmanların ve sağlık sektöründeki kişilerin öz farkındalığının yüksek olması, mesleki olarak onları başarıya taşırken, verdikleri hizmetlerde de fark yaratmalarına neden olacaktır.
Öz Farkındalık Nasıl Artırılır?
Kendinize Objektif Bir Gözle Bakın
Zayıf ve güçlü yönlerinizi ciddi ve objektif bir şekilde sıralayın. Gurur duyduğunuz şeyleri düşünün, hayatınızda büyük etki bırakmış başarılarınıza yoğunlaşın. Çocukluğunuzu ve sizi o zamanlarda mutlu eden şeyleri düşünerek, o günden bugüne nelerin değiştiğini, değişimlerin sebeplerini değerlendirin. Güvendiğiniz kişilerden sizinle ilgili düşüncelerini derleyin. Tüm bu değerlendirmelerin ardından, kendiniz hakkında yeni bir bakış açısı kazanacaksınız.
Günlük Tutun
Her gece sansürsüz bir şekilde, duygularınız ve düşünceleriniz üstüne birkaç cümle de olsa yazın. Başarılarınız ve başarısızlıklarınızdan bahsedin. Bu alışkanlık, kendinize ve yaşadıklarınıza farklı bir gözle bakmanızı, daha derin düşünmenizi ve aklınıza takılanları çözmenizi sağlayacaktır.
Hedeflerinizi, Planlarınızı ve Önceliklerinizi Not Alın
İsteklerinize ulaşmakta, yola çıkmakta ve ilerlemekte zorlanıyorsanız, ilk önce hedefinizi bir kağıda yazın. Ardından bu hedefe ulaşmak için yapmanız gerekenleri tek tek planlayın. Büyük adımlar gözünüzü korkuttuğunda onları bölüp küçük görevlere dönüştürün.
Sizi Tetikleyen Noktaları Öğrenin
Duygusal olarak sizi tetikleyen ve zorda bırakan noktalar üstüne düşünün. Hangi durumlarda kendinizi kaybediyor, istemediğiniz ve pişman olabileceğiniz şekilde hareket ediyorsunuz? Bu noktaları kavramakla işe başlayın. Ardından bu gibi duygusal tetikleyicilerde nasıl davranacağınızı ve alternatiflerinizi düşünerek hazırlıklı olun.
Öz Disiplin Tekniklerini Öğrenin
Bazı kişiler ne kadar disiplinli olsa da çoğu kişinin ortak problemi öz disiplini geliştirmemiş olmalarıdır. Bu durum, kişinin isteklerine, hayallerine, amaçlarına ulaşmasında engeldir. Siz de öz disiplin nedeniyle, aslında iç dünyanızın istek ve ihtiyaçlarına ulaşamıyorsanız, öz disiplin tekniklerini öğrenin, gerekirse profesyonel yardım alın.
Sabit Fikirli Olmayın
Öz farkındalık sahibi olmak, kendi düşüncelerinin ve duygularının farkında olmak kadar, başkalarının duygu ve düşüncelerini anlamak da demektir. Karşınızda tamamen zıt görüşlere sahip kişilerin bakış açısını anlamaya çalışmak, zihninizi özgür bırakmanızı sağlayacaktır.[1]
Yeni Deneyimlere Kucak Açın
Yeni deneyimler, farklı tecrübeler sizi alışık olduğunuz rahat ortamınızdan koparacaktır. Böylece aşina olmadığınız olay ve durumlara vereceğiniz tepkileri görerek kendinizi daha yakından tanıyabilirsiniz. Ayrıca düşünce biçiminiz ve kendiniz hakkındaki düşüncelerinizi de yine alışık olmadığınız durumlarda zenginleştirebilirsiniz.
Kaynaklar
- Psikon Psikiyatri ve Psikoterapi Psikolojik Destek ve Terapi Merkezi. Öz Farkındalık Nedir? Nasıl Geliştirilir? | Psikon Psikolog Konya. (4 Mayıs 2019). Alındığı Tarih: 12 Kasım 2022. Alındığı Yer: Psikon Psikiyatri ve Psikoterapi Psikolojik Destek ve Terapi Merkezi | Arşiv Bağlantısı
