Paylaşım Yap
Tüm Reklamları Kapat
Sorulara Dön
5

Osmanlı'nın parçalanmasının nedenleri nedir?

Son darbe 1. Dünya Savaşı olsa da önceki isyan ve benzeri şeyler de var. Ama lütfen nedenleriyle bana açıklayabilir misiniz?
20,272 görüntülenme
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Soruyu Takip Et
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Tüm Reklamları Kapat
4 Cevap
Özgün Kabacaoğlu
İdari Tarihçi

Osmanlı Devleti 17. yy'a gelindiğinde kendisinin büyük bir ekonomik ve askeri güç olmasını sağlayan klasik kurumlarının bozulduğuna şait olmuştur. Bunun en önemli nedeni asker devrim denilen ,askeri teknolojilerdeki gelişmeler ve bunun siyasi ve sosyal yapılara etkileridir.

17. yy'daki değişim dönemi ise Osmanlılar tarafından Avrupalıların tersine bir şekilde karşılanmıştır. Avrupalılar bu dönemde merkantilist yani ticaret odaklı bir ekonomi ile politika geliştirirken Osmanlılar klasik tarımsal sisteme devam etmiştir. Bunda neden de Osmanlıların o dönemde tarımsal sistemlerinin iktisadi olarak daha kaârlı olmasıdır. Batı ülkelerinde ise tarımın görece az kazandırması bu ülkeleri ticarete itmiştir.

Tüm Reklamları Kapat

Nihayetinde 18. yy'a klasik bir ekonomi ile giren Osmanlılar da 17. yy içinde gerçekleştirdikleri reformlarla ekonomilerini toparlar, klasik tarım sistemi içinde büyüme sağlar. Fakat merkantilizm de yoluna devam edecek Avrupa'da sanayi devrimini yaratacaktır. Osmanlılar ise merkanti olmadıkları için bu sanayileşmeye giremeyecektir.

Bu gecikme nihayetinde Osmanlıların dağılmasının nedenidir. Lakin bu gecikme İtalya, İspanya ve Japonya için de geçerlidir. Bu yolda yalnız olmayan Osmanlılar ise ekonomik zayıflama ve bunun zincirleme etkileri sonucunda yıkılmıştır. Japonya ve İspanya gibi ülkelerse Osmanlılar gibi çok kültürlü ve geniş bir coğrafyada olmadıkları için farklı bir seyir izlemiştir.

Bu noktada ayrıca son dönem tarih çalışmaları sonucunda yıkılmanın nedeni olarak gösterilen Osmanlıların düşüncede geriliği gibi argümanların yanlışlandıgı hatırlanmalıdır.

1,514 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Ö. Kabacaoğlu. (Master Tezi, 2020). Askeri Teknolojilerdeki Gelişmelerin Osmanlı İdari Yapısına Etkileri: 1593 - 1717.
  2. E. S. Gürkan. (2021). Bunu Herkes Bilir. Yayınevi: Kronik.
Bu cevap, soru sahibi tarafından en iyi cevap seçilmiştir. Ancak bu, cevabın doğru olduğunu garanti etmez.
4
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Damla Şahin
Damla Şahin
836K UP
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni

Merhabalar,

Osmanlı'nın parçalanmasında birçok faktör etkili olmuştur. Özellikle Yükselme Dönemi'nde yeni yerler keşfetme arzusu ve egemenlik alanını genişletme çabası, imparatorluk haline gelen bir devletin bazı konularda çağın gerisinde kaldığını fark etmemesine neden oluyor. 1. Dünya Savaşı ve sonrasındaki süreç, artık son darbe gibi bir şey fikrimce. Bu sürece gelene kadar, zincirleme bir etki oluşuyor.

Tüm Reklamları Kapat

  • Merkezi yönetimde bozulmalar meydana geliyor. Şehzadeler sancağa çıktığında, idari konularda bilgi ve beceri kazanıyorlardı. Teorik bilgi önemli olsa da pratiğe dönüştürülemediği takdirde sorunlar meydana gelir. Şehzadelerde de durum böyle aslında. 17. yüzyılda sancağa çıkma usulü kaldırılıyor. Bunun yerine "kafes sistemi" getiriliyor. Yani artık şehzadeler, devleti yönetme ile ilgili bilgileri teorik öğreniyor. Bu durum, şehzadelerin tahta çıktığında deneyimsiz ve bilgisiz olmasına neden oluyor.
  • Yükselme döneminde her şey çok daha iyiyken daha sonraları, özellikle 16. yüzyıldan itibaren ekonomide bozulmalar meydana geliyor. Özellikle Coğrafi Keşiflerin Osmanlı ekonomisinde önemli bir dezavantajı var. Bunun yanı sıra kapitülasyonlar Osmanlı'ya adeta dert olmaya başlıyor. İlk etapta Venedik, Ceneviz ve Fransızlara kapitülasyonlar veriliyor. 1868'deki Baltalimanlı Antlaşması da bir kapitülasyon olarak değerlendirilebilir. Ayrıca antlaşmanın maddeleri Osmanlı açısından çok ağırdır. Osmanlı'nın ekonomisi için en ağır darbelerden birinin bu antlaşma olduğunu söyleyebiliriz. Bu antlaşmayla yabancı tüccarlar da yerli tüccarla aynı haklara sahip oldu ki bu, yerli üretimin sıkıntıya girmesine anlamına geliyordu. Mustafa Kemal Atatürk'ün Lozan Antlaşmasında kapitülasyonların kaldırılması noktasında direnmesinin de kapitülasyonların ekonomiye ağır bir darbe vurmasından ileri geldiğini söyleyebiliriz.
  • Avrupa'nın her anlamda kendini geliştirmesi: Osmanlı, ne yazık ki altın çağında Avrupa'nın gelişimini görmezden geliyordu adeta. Avrupa'da Hümanizma, Rönesans ve Reform; Avrupa'nın Orta Çağ zihniyetinden sıyrılmaları noktasında çok önemli hareketlerdir. Osmanlı, Yavuz Sultan Selim'in 1517 yılındaki seferiyle halifelik makamını da aldı. Bu da Osmanlı'nın direkt olarak İslami esasları temele alan bir yönetim şekline bürünmesine neden oldu ki daha öncesinde de bu yönetim anlayışı vardı.
  • Osmanlı'nın bir ikilem yaşaması: Osmanlı'nın Fatih Sultan Mehmet ile imparatorluk seviyesine geldiği biliniyor. Zira bu döneme kadar da birçok başarıya imza atılmış. Ama Kanuni'den sonra hem ekonomik hem de idari sıkıntıların çıkması, farklı bir devrin başlamasına neden oluyor. O dönemler Osmanlı'nın karşısında güçlü bir Avrupa var. Osmanlı, kendi mazisi ve Avrupa karşısında sıkışıp kalıyor. Bu çelişkili durum edebiyatta da kendisini gösteriyor. 19. yüzyılın başlarında başlayan, aydınların Batı-özellikle de Fransız- edebiyatından etkilenme ve bu etkiyi Türk edebiyatına yansıtma gibi bir durum söz konusu. Şinasi, bu hareketin öncüsü olarak kabul edilse de daha öncesinde başlayan bir süreç aslında. Ama Tanzimat Edebiyat olarak adlandırılan bu dönemde tam anlamıyla eski edebiyattan kopuş yaşanmıyor. Batı etkisi devam ederken Divan edebiyatındaki edebi anlayış da devam ediyor.
  • Islahat fermanının etkisi: Aslında Islahat Fermanı tek başına etkili değil. Bu fermanın imzalanmasına kadar giden süreçte bir yorgun bir Osmanlı var. Aslında Islahat Fermanına da mecbur kalmış denilebilir. Fermanın ilan edilme nedenlerinden bir tanesi, diğer devletlerin Osmanlı'nın iç işlerine karışmasını engellemek. Zira azınlıklar isyan ediyor, gayrimüslümlere verilen haklar sorgulanıyor. Ayrıca 1856 Paris Antlaşmasının maddelerinden birinde Osmanlı'nın 18 Şubat 1856'da ilan ettiği Islahat Fermanının devletlere tebliğ edileceği, diğer devletlerin de bunu kabul edeceği yazıyor. Peki bu ferman ile Osmanlı iç işlerinde diğer devletlerin baskından kurtuluyor mu? Kesinlikle hayır.

Bu ve bunun gibi nedenler, süreç içerisinde Osmanlı'nın zayıflamasına neden oluyor. I. Dünya Savaşı'nda yaşananlar ise Osmanlı'nın çöküşe ne denli hazır olduğunu gözler önüne seriyor. 1918 yılında İtilaf devletleriyle Osmanlı arasında imzalanan "Mondros Ateşkes Antlaşması" bunun göstergelerinden bir tanesi. Şartları oldukça ağır bir antlaşmadır. Bütün Osmanlı toprakları, İtilaf devletlerinin işgaline hazır hale getiriliyor.

Çok derinlikli bir konu olduğu için kısa tutmaya çalıştım. Umuyorum faydalı olmuştur.

916 görüntülenme

Kaynaklar

  1. B. Kodaman. Osmanlı Devleti’nin Yükseliş Ve Çöküş Sebeplerine Genel Bakış∗. (26 Ekim 2021). Alındığı Tarih: 26 Ekim 2021. Alındığı Yer: dergipark | Arşiv Bağlantısı
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Murat Evbaşı
kitapoburum

Bu konuda Falih Rıfkı Atay'ın tüm kitaplarını şiddetle okumanı isterim. Osmanlı ve Bab'ı Ali'dekilerin Şarkçı zihniyete sahip olması yüzünden diyebilirim. Çağa ayak uyduramayan ve uydurmak istemeyen zihniyetler, verilen kapitülasyonlar. Nedeni çok sadece okuman yeterlidir.

852 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Falih Rıfkı Atay. (2021). Kitapları. Yayınevi: pozitif.
2
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Aslan Aslan
Aslan Aslan
23K UP
Tarih Öğrencisiyim Yüksek Lisans'a Hazırlanıyorum

Osmanlı Devleti’nin gerilemesine ve daha sonrada çöküşüne sebep olarak gösterilen nedenlerin başında mülki idarenin ve ordu teşkilatının bozulması, ilmiye sınıfının yetersiz kalması, adliye mekanizmasının çöküşü ve ekonomik yapının bozulması gelmektedir

369 görüntülenme

Kaynaklar

  1. Tarihçi. Osmanlı Devletinin Yıkılışının İç Nedenleri. (4 Kasım 2021). Alındığı Tarih: 4 Kasım 2021. Alındığı Yer: | Arşiv Bağlantısı
1
0
  • Paylaş
  • Alıntıla
  • Alıntıları Göster
  • Dış Sitelerde Paylaş
  • Raporla
  • Mantık Hatası Bildir
Daha Fazla Cevap Göster
Cevap Ver
Evrim Ağacı Soru & Cevap Platformu, Türkiye'deki bilimseverler tarafından kolektif ve öz denetime dayalı bir şekilde sürdürülen, özgür bir ortamdır. Evrim Ağacı tarafından yayınlanan makalelerin aksine, bu platforma girilen soru ve cevapların içeriği veya gerçek/doğru olup olmadıkları Evrim Ağacı yönetimi tarafından denetlenmemektedir. Evrim Ağacı, bu platformda yayınlanan cevapları herhangi bir şekilde desteklememekte veya doğruluğunu garanti etmemektedir. Doğru olmadığını düşündüğünüz cevapları, size sunulan denetim araçlarıyla işaretleyebilir, daha doğru olan cevapları kaynaklarıyla girebilir ve oylama araçlarıyla platformun daha güvenilir bir ortama evrimleşmesine katkı sağlayabilirsiniz.
Popüler Yazılar
30 gün
90 gün
1 yıl
Evrim Ağacı'na Destek Ol

Evrim Ağacı'nın %100 okur destekli bir bilim platformu olduğunu biliyor muydunuz? Evrim Ağacı'nın maddi destekçileri arasına katılarak Türkiye'de bilimin yayılmasına güç katın.

Evrim Ağacı'nı Takip Et!
Aklımdan Geçen
Komünite Seç
Aklımdan Geçen
Fark Ettim ki...
Bugün Öğrendim ki...
İşe Yarar İpucu
Bilim Haberleri
Hikaye Fikri
Video Konu Önerisi
Başlık
Gündem
Bugün bilimseverlerle ne paylaşmak istersin?
Bağlantı
Kurallar
Komünite Kuralları
Bu komünite, aklınızdan geçen düşünceleri Evrim Ağacı ailesiyle paylaşabilmeniz içindir. Yapacağınız paylaşımlar Evrim Ağacı'nın kurallarına tabidir. Ayrıca bu komünitenin ek kurallarına da uymanız gerekmektedir.
1
Bilim kimliğinizi önceleyin.
Evrim Ağacı bir bilim platformudur. Dolayısıyla aklınızdan geçen her şeyden ziyade, bilim veya yaşamla ilgili olabilecek düşüncelerinizle ilgileniyoruz.
2
Propaganda ve baskı amaçlı kullanmayın.
Herkesin aklından her şey geçebilir; fakat bu platformun amacı, insanların belli ideolojiler için propaganda yapmaları veya başkaları üzerinde baskı kurma amacıyla geliştirilmemiştir. Paylaştığınız fikirlerin değer kattığından emin olun.
3
Gerilim yaratmayın.
Gerilim, tersleme, tahrik, taciz, alay, dedikodu, trollük, vurdumduymazlık, duyarsızlık, ırkçılık, bağnazlık, nefret söylemi, azınlıklara saldırı, fanatizm, holiganlık, sloganlar yasaktır.
4
Değer katın; hassas konulardan ve öznel yoruma açık alanlardan uzak durun.
Bu komünitenin amacı okurlara hayatla ilgili keyifli farkındalıklar yaşatabilmektir. Din, politika, spor, aktüel konular gibi anlık tepkilere neden olabilecek konulardaki tespitlerden kaçının. Ayrıca aklınızdan geçenlerin Türkiye’deki bilim komünitesine değer katması beklenmektedir.
5
Cevap hakkı doğurmayın.
Bu platformda cevap veya yorum sistemi bulunmamaktadır. Dolayısıyla aklınızdan geçenlerin, tespit edilebilir kişilere cevap hakkı doğurmadığından emin olun.
Ekle
Soru Sor
ve seni takip ediyor

Göster

Şifrenizi mi unuttunuz? Lütfen e-posta adresinizi giriniz. E-posta adresinize şifrenizi sıfırlamak için bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Eğer aktivasyon kodunu almadıysanız lütfen e-posta adresinizi giriniz. Üyeliğinizi aktive etmek için e-posta adresinize bir bağlantı gönderilecektir.

Geri dön

Close